Τι σημαίνει η λέξη «Αξιοπρέπεια»; Ελάχιστοι άνθρωποι κατανοούν την αληθινή έννοια της λέξης στην εποχή μας και ακόμα λιγότεροι συνειδητοποιούν τον αντίκτυπο και το μέγεθος που έχει στην καθημερινότητα, στην ψυχολογία, στη ζωή και στις σχέσεις μας.
Αξιοπρέπεια είναι η αίσθηση που έχει ένας άνθρωπος όταν οι άλλοι τον σέβονται και όταν ο ίδιος νιώθει ότι έχει κάποια αξία. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, Αριστοτέλη και Πλάτωνα, η «αξιοπρέπεια είναι αβρά και ευπρεπής υπερηφάνεια», «είναι ευγένεια». Άρα, αξιοπρεπής είναι αυτός που διακρίνεται για σωστή συμπεριφορά, σεμνότητα, σοβαρότητα, ευγένεια και ευπρέπεια.
Είναι συνυφασμένη με τον βαθμό αυτοεκτίμησης που τρέφουμε για τον εαυτό μας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα και την αξία που δίνουμε στην ίδια τη ζωή μας. Σημαίνει αυτοσεβασμός, όχι καθωσπρεπισμός ούτε εγωισμός. Σημαίνει αναγνωρίζω την αξία του εαυτού μου, σέβομαι την προσωπικότητά μου, αναλαμβάνω την ευθύνη του εαυτού μου και των επιλογών μου. Γνωρίζω τα όριά μου, σέβομαι τα θέλω και τα πρέπει των άλλων, αλλά δεν παραβιάζω την προσωπική μου ελευθερία.
Η αξιοπρέπεια είναι προσωπική υπόθεση και σχετίζεται με τους κανόνες και τα όρια του κάθε ανθρώπου. Είναι προσωπική επιλογή να ζει κανείς αξιοπρεπώς.
Ο αξιοπρεπής άνθρωπος ξέρει να προστατεύεται από την αρνητική συμπεριφορά που μπορεί να δεχθεί από τους γύρω του, ενώ δεν επιτρέπει να τον ξεγελούν, να τον κοροϊδεύουν, να τον υποτιμούν.
Μόνο γνωρίζοντας τον εαυτό και την αξία μας, επιτρέπουμε στους άλλους να μας σέβονται και να μας εκτιμούν. Αλλά ξέρουμε να σεβόμαστε, να εκτιμούμε και να έχουμε το δικό μας καλό σε προτεραιότητα; Ξέρουμε να τον φροντίζουμε, ξέρουμε τι πραγματικά έχουμε ανάγκη; Και αν ναι, ξέρουμε με ποιον τρόπο πρέπει να την καλύψουμε;
Ο αξιοπρεπής άνθρωπος είναι δυνατός και έτοιμος να πάρει αποφάσεις που ίσως και να τον πληγώσουν, αλλά δεν θα τον υποτιμήσουν. Αποφάσεις που θα είναι συμβατές με τις αξίες, την προσωπικότητά του και το καλό του. Κάποιες φορές ίσως θα χρειαστεί να παραμερίσει τα συναισθήματά του και να προβάλλει την λογική του. Και αυτό γιατί έχει μάθει να τα διαχειρίζεται, δεν είναι έρμαιο σε αυτά. Ξέρει τον λόγο ύπαρξής τους, αλλά γνωρίζει ότι σε κάποιες καταστάσεις και υπό κάποιες συνθήκες η φωνή της καρδιάς δεν τον εξελίσσει, αλλά τον βουλιάζει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ερωτικές σχέσεις. Ο αξιοπρεπής άνθρωπος, όσο πληγωμένος, απογοητευμένος ή προδομένος κι αν αισθάνεται, δεν παζαρεύει για αγάπη και προσοχή, δεν εξευτελίζει τα συναισθήματά του και δεν «ξεπουλά» τον εαυτό του παραμένοντας σε αδιέξοδες καταστάσεις.
«Η αληθινή αξιοπρέπεια είναι σαν το ποτάμι: όσο πιο βαθύ είναι, τόσο λιγότερο θόρυβο βγάζει»
Μισέλ Ντε Μονταίν
Πολύ συχνά οι άνθρωποι θυσιάζουμε την αξιοπρέπειά μας, προκαλώντας στον εαυτό μας φθορά και πόνο. Χάνουμε την αξιοπρέπεια τις στιγμές που βάζουμε τους άλλους πάνω από τον εαυτό μας, τις στιγμές που μηδενίζουμε όσα είμαστε, όταν παραβιάζουμε τις ανάγκες μας και χάνουμε τον αυτοσεβασμό μας για να προσαρμοστούμε στις επιθυμίες και τα πρέπει των άλλων.
Χάνουμε την αξιοπρέπειά μας όταν σταματάμε να είμαστε αυθεντικοί, αληθινοί, όταν ενδίδουμε σε κάτι που ξέρουμε ότι δεν μας εκφράζει για να γίνουμε μέρος ενός συστήματος, για να γίνουμε αρεστοί. Χάνουμε την αξιοπρέπειά μας τις στιγμές που αναζητούμε από τους άλλους την αναγνώριση και την αποδοχή της ύπαρξής μας, τις στιγμές που φοβόμαστε τη μοναξιά, τις στιγμές που δεν θέλουμε να περιθωριοποιηθούμε από την κοινωνία, τους φίλους, την οικογένεια.
Χάνουμε την αξιοπρέπειά μας όταν προδίδουμε τις αξίες μας, όταν δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και τις δυνατότητές του. Όταν τον υποτιμούμε, τον καταστρέφουμε. Όταν δεν είμαστε υπερήφανοι για εμάς, όταν δεν δίνουμε αξία σε όσα περάσαμε, καταφέραμε και βγήκαμε δυνατοί. Όταν δεν χαιρόμαστε με αυτά που έχουμε, όταν μιζεριάζουμε, όταν δεν ευγνωμονούμε για όσα είμαστε.
Μέσω της αξιοπρέπειας επικυρώνουμε στον εαυτό μας και το ποσοστό της αξίας και της αγάπης που αντέχουμε να του δώσουμε. Επικυρώνουμε τον βαθμό αποδοχής όλων των πτυχών της προσωπικότητάς μας και την ικανότητά μας να τον προστατεύσουμε, χωρίς να βλάψουμε τους γύρω μας, θέτοντας τα όριά μας.
Η αξιοπρέπεια καθρεφτίζεται σε όλες τις υγιείς σχέσεις που δημιουργούμε, οι οποίες χαρακτηρίζονται από σεβασμό, ειλικρίνεια, τιμιότητα, αυθεντικότητα και αποδοχή.
