Η κουλτούρα της δίαιτας

Η κουλτούρα της δίαιτας εξυμνεί την απώλεια βάρους, προωθώντας την αντίληψη ότι η ψυχική ευεξία και η επιτυχία ενός ατόμου σε κάθε πτυχή της ζωής του είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την εικόνα του λεπτού -και γυμνασμένου πολλές φορές- σώματος. Τα αντίστοιχα προβαλλόμενα πρότυπα ομορφιάς έχουν αρνητικό ψυχικό αντίκτυπο στα άτομα που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτά, οδηγώντας τα άτομα σε ακραία συναισθήματα και σκέψεις αναφορικά με την εικόνα του σώματός τους και τη λήψη τροφής. Η κουλτούρα της δίαιτας και τα προβαλλόμενα πρότυπα ομορφιάς που συνδέονται με αυτή μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχές πρόσληψης τροφής, όπως η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η ψυχαναγκαστική υπερφαγία.

Η κουλτούρα της δίαιτας αναπαράγεται από το σύνολο της κοινωνίας, χωρίς κατά ανάγκη αυτό να σημαίνει ότι συμφωνούμε με αυτή ή ότι ακολουθούμε πράγματι δίαιτες εμείς οι ίδιοι. Ενυπάρχει στην αλληλεπίδρασή μας τόσο με τους άλλους όσο και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Κάποιες οικίες φράσεις του καθημερινού μας διαλόγου -είτε αφορά εσωτερικό διάλογο με τον εαυτό μας είτε αφορά διαλόγους μας με άλλους- με τις οποίες αναπαράγεται η κουλτούρα της δίαιτας είναι οι εξής:

-Κάτι άλλαξε πάνω σου, ομόρφυνες! (Όταν η μόνη αλλαγή που έχει επέλθει είναι η απώλεια βάρους.)

-Έχεις παραμελήσει πολύ τον εαυτό σου τώρα τελευταία. (Υπάρχει απλά αύξηση βάρους.)

-Ας φάω να το ευχαριστηθώ, θα ξεκινήσω δίαιτα αύριο/ Δευτέρα κ.λπ.

-Τελείωσαν οι γιορτές, ώρα να συμμαζευτούμε.

-Αν χάσεις κιλά, θα δεις ότι θα φτιάξει η διάθεσή σου και θα μπορέσεις να καταφέρεις περισσότερα!

-Πέρασαν δύο χρόνια από τη στιγμή που γέννησε, ακόμα να χάσει τα κιλά της εγκυμοσύνης.

-Είδες; Έχασε κιλά και βρήκε αμέσως γυναίκα και δουλειά.

-Το μόνο θετικό από την γρίπη/ίωση που πέρασα ήταν ότι έχασα 2-3 κιλά.

Επίσης κατά την διάρκεια της πανδημίας και ιδίως μετά από τις καραντίνες παρατηρήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και σε ιστοσελίδες προώθησης δημοσιεύσεων και άρθρων με φράσεις/όρους «Έτσι θα χάσετε εύκολα τα κιλά της καραντίνας» ή «Πώς να αποφύγετε την αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της πανδημίας». Εκφράσεις, όπως οι παραπάνω, πέρα του ότι αναπαράγουν την κουλτούρα της δίαιτας, ενισχύουν την αντίληψη ότι κατά τη διάρκεια μίας υγειονομικής κρίσης -με τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των ατόμων- η αύξηση βάρους είναι ένα ζήτημα ιδιαίτερα αρνητικό που οφείλουμε να αποφύγουμε με κάθε τρόπο, ίσως και με κάθε κόστος.

Σίγουρα η σωματική μας υγεία είναι κάτι που οφείλουμε να προσέχουμε πρωτίστως για μας τους ίδιους, υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής και αποφεύγοντας ανθυγιεινές συνήθειες που μπορούν να μας προκαλέσουν προβλήματα υγείας. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η εικόνα του σώματός μας είναι ο καθρέφτης της υγείας μας και σε καμία περίπτωση ο αντικατοπτρισμός της αξίας μας ως άτομα.

Απόφοιτος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με πεδία ειδίκευσης το Ποινικό Δίκαιο και τις Εξαρτήσεις. Εργάζομαι ως καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στόχος μου να παρουσιάσω άρθρα με κοινωνικά ζητήματα, ώστε να συμβάλλω στην γνωριμία του κοινού με την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.