Κάπου εκεί, όταν τελειώνει το καλοκαίρι, αρκετούς ανθρώπους τούς πιάνει ένα περίεργο αίσθημα, ένα αίσθημα γλυκόπικρο.
Απ’ την μια, έχουμε τις αναμνήσεις του καλοκαιριού, τη θάλασσα, τα ηλιοβασιλέματα, την ξενοιασιά. Το ελληνικό καλοκαίρι ως επί το πλείστον είναι άρτια συνδεδεμένο με τα παραπάνω. Απ’ την άλλη, ο Σεπτέμβριος σηματοδοτεί για πολλούς την έναρξη μιας νέας χρονιάς. Βάζουμε στόχους που θέλουμε να πετύχουμε, αποφασίζουμε να αρχίσουμε ένα νέο χόμπι, να πάμε γυμναστήριο κτλ.
Ωστόσο, για μία μερίδα ανθρώπων η έναρξη του φθινοπώρου δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση. Τους μήνες του φθινοπώρου έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνεται η ανάγκη για περισσότερο ύπνο, η έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες άρα και αύξηση βάρους, το αίσθημα λύπης, της κόπωσης, η ανησυχία και το άγχος. Όλα τα παραπάνω είναι μερικά από τα πιο συχνά συμπτώματα της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής.
Πολλοί θα το αναφέρουν στις συζητήσεις τους με την συχνή φράση ότι το φθινόπωρο «πέφτουν ψυχολογικά». Η εποχική συναισθηματική διαταραχή αποτελεί μία μορφή ήπιας κατάθλιψης που εμφανίζεται από την αρχή του φθινοπώρου έως και το τέλος του χειμώνα, ενώ εξαφανίζεται τελείως την άνοιξη και το καλοκαίρι. Η μικρότερη διάρκεια της ημέρας και ο λιγότερος ήλιος φαίνεται να είναι οι βασικοί παράγοντες για την εμφάνισή της. Παρατηρείται πιο συχνά στις βόρειες χώρες και η ηλικία έναρξης εντοπίζεται μεταξύ του 20ου και του 30ου έτους.
Αναφερθήκαμε ήδη στον βασικό παράγοντα εμφάνισης της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής που είναι η έλλειψη ήλιου. Η μικρότερη -χρονικά- έκθεση στον ήλιο κατά τους χειμερινούς μήνες επηρεάζει την μελατονίνη, την ορμόνη που συνδέεται με τον ύπνο και την τροφή. Τα επίπεδά της αυξάνονται στο σκοτάδι και έτσι, αυξητική τάση έχει και η ανάγκη μας για ύπνο αλλά και όρεξη για υδατάνθρακες.
Η αλλαγή διάθεσης και η συμπεριφορά ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ καλό είναι να μιλήσουμε για τα συμπτώματά της ώστε να τα αναγνωρίσουμε:
Συχνά:
- Αύξηση της όρεξης
- Έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες
- Αύξηση βάρους
- Επιμήκυνση διάρκειας ύπνου
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
Σπανιότερα:
- Αυτοκτονικές σκέψεις
Η θεραπεία της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής ονομάζεται φωτοθεραπεία. Η έκθεση δηλαδή στον ήλιο ή ακόμα και σε τεχνητό φως, ώστε να μειωθούν τα επίπεδα της μελατονίνης.
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όλοι μας, ώστε να μειώσουμε τα επίπεδα της μελατονίνης και επακολούθως την εποχική συναισθηματική διαταραχή, είναι είτε να οργανώσουμε έτσι την δουλειά μας ή το σπίτι μας, ώστε να περνάμε χρόνο μπροστά σε κάποια ανοιχτό παράθυρο, είτε μία απλή βόλτα στην εξοχή μία ηλιόλουστη μέρα.
Φυσικά, η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης έχει το προνόμιο να έχει στην πλειοψηφία της ηλιόλουστες μέρες γι’ αυτό τον λόγο η εποχική συναισθηματική διαταραχή έχει μικρό ποσοστό εμφάνισης στην χώρα μας. Όσο πιο μακριά από τον ισημερινό βρίσκεται η κάθε χώρα, τόσο συχνότερη είναι και η εμφάνιση της συγκεκριμένης διαταραχής στον πληθυσμό της.
Βιβλιογραφία: Bennett, P. (2010), Κλινική Ψυχολογία και Ψυχοπαθολογία, Εκδόσεις Πεδίο.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
