Τα ζώα μπορούν να προσφέρουν εξαιρετικά σημαντική συναισθηματική υποστήριξη. Πέρα από τη σχέση αγάπης με τον ιδιοκτήτη τους, που πολλοί από εμάς έχουμε βιώσει, τα ζώα χρησιμοποιούνται πολλές φορές σε θεραπευτικά περιβάλλοντα ώστε να βοηθήσουν τους ασθενείς να ξεπεράσουν δύσκολες συναισθηματικές εμπειρίες. Σ’ αυτόν τον τομέα συμβάλλουν περισσότερο τα άλογα με τη λεγόμενη ιπποθεραπεία.
Η ψυχοθεραπεία με τη βοήθεια ιπποειδών ενσωματώνει τα άλογα στην θεραπευτική διαδικασία. Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως η περιποίηση, το τάισμα και η καθοδήγηση ενός αλόγου ενώ επιβλέπονται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Στόχος αυτής της μορφής θεραπείας είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναπτύξουν δεξιότητες όπως η συναισθηματική ρύθμιση, η αυτοπεποίθηση, η ενσυναίσθηση και η υπευθυνότητα. Η φροντίδα των αλόγων απαιτεί ακόμη συγκέντρωση, ανιδιοτέλεια και ομαδική συνεργασία. Ο όρος ιπποθεραπεία μπορεί επίσης συχνά να αναφέρεται και σε άλλες μορφές θεραπείας όπου χρησιμοποιούνται άλογα όπως η εργοθεραπεία.
Η δημοτικότητα της ιπποθεραπείας ολοένα και αυξάνεται λόγω της βιωματικής της προσέγγισης και ορισμένων αυξανόμενων ενδείξεων αποτελεσματικότητάς της. Οι ασθενείς που αναζητούν βοήθεια μέσω αυτής της μεθόδου συνήθως αντιμετωπίζουν συναισθηματικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς. Υπάρχουν, επίσης, εξειδικευμένα προγράμματα για βετεράνους που ενσωματώνουν στοιχεία εκμάθησης ιπποειδών και θεραπείας με άλογα. Αυτά τα προγράμματα βοηθούν τους βετεράνους, ειδικά εκείνους με PTSD, να μάθουν να επανεντάσσονται στην πολιτική ζωή. Έπειτα, η ιπποθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους με πολλών ειδών προβλήματα, όπως ο εθισμός, η κατάθλιψη, το άγχος, το πένθος, οι διατροφικές διαταραχές και τα προβλήματα συμπεριφοράς.
Ωστόσο, ιπποθεραπεία μπορούμε να αποκαλέσουμε και τα θεραπευτικά προγράμματα ιππασίας. Τα άτομα που χρειάζονται φυσικοθεραπεία ή εργοθεραπεία επωφελούνται συχνά από εξειδικευμένα προγράμματα ιππασίας. Όπως η θεραπεία ψυχικής υγείας με τη βοήθεια ιπποειδών, τα προγράμματα θεραπευτικής ιππασίας χρησιμοποιούν ειδικά εκπαιδευμένα άλογα μαζί με προσωπικό με επαγγελματική εκπαίδευση στην εργοθεραπεία, τη φυσικοθεραπεία και την λογοθεραπεία. Έτσι, οι ασθενείς θέτουν τους δικούς τους στόχους μαζί με τον θεραπευτή τους ανάλογα με τις ανάγκες τους. Η σωματική δράση αυτών των δραστηριοτήτων βοηθά τους ανθρώπους να χτίσουν δύναμη και ισορροπία, καθώς και να βελτιώσουν την χωρική τους επίγνωση.
Η ιππασία ενός αλόγου κινεί το σώμα του αναβάτη με τρόπο παρόμοιο με το ανθρώπινο βάδισμα και έτσι οι ασθενείς με σωματικές ανάγκες παρουσιάζουν συχνά βελτίωση στην ευελιξία και τη μυϊκή δύναμη. Η συνεργασία με τα ιπποειδή στο φυσικό τους περιβάλλον παρέχει επίσης ευκαιρίες αναψυχής στα άτομα που απολαμβάνουν την ύπαιθρο και την αλληλεπίδραση με τα ζώα. Τέτοιου είδους προγράμματα συνδράμουν στο να βοηθηθούν άτομα με ποικίλες ειδικές ανάγκες όπως ο ακρωτηριασμός, ο αυτισμός, το σύνδρομο down, η εγκεφαλική παράλυση, η μυϊκή δυστροφία, η πολλαπλή σκλήρυνση, η σωματική παράλυση οποιασδήποτε μορφής, οι τραυματισμοί, τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι οπτικές ή/και ακουστικές αναπηρίες.
Ποια είναι όμως, η ιστορία της ιπποθεραπείας και πώς ξεκίνησε; Πώς επιλέχθηκε να χρησιμοποιούνται από μεγάλα άλογα μέχρι και πόνυ στη διαδικασία της ψυχικής και σωματικής υποστήριξης των ανθρώπων;
Η ιπποθεραπεία χρονολογείται από την εποχή που τα άλογα χρησιμοποιούνταν για θεραπευτική ιππασία στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Ο Όρμπασης της αρχαίας Λυδίας κατέγραψε τη θεραπευτική αξία της ιππασίας το 600 π.Χ. Εντούτοις, αρχαία ελληνικά γραπτά του Ιπποκράτη γύρω στο 460 π.Χ. τεκμηριώνουν τα οφέλη της ιππασίας. Γράφοντας ένα κεφάλαιο με τίτλο «Φυσική Άσκηση» αναφέρει ότι η ιππασία είναι μια υγιής ασχολία. Ο Τζερόνιμο Μερκουριάλι, Ιταλός φιλόλογος και γιατρός και ο Τζέιμς Τισό, Γάλλος ζωγράφος έκαναν επίσης αναφορές στα φυσικά οφέλη της ιππασίας στις δημοσιεύσεις τους το 1569 και το 1780 αντίστοιχα.
Ενάμιση αιώνα αργότερα, το 1946 η ιπποθεραπεία εισήχθη στη Σκανδιναβία μετά από ένα ξέσπασμα πολιομυελίτιδας. Ωστόσο, η θεραπευτική ιππασία εισήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά το 1960 μετά τη σύσταση της Κοινοτικής Ένωσης των Αναπήρων. Στις Η.Π.Α. η ιππασία για τα άτομα με αναπηρία αναπτύχθηκε ως μια μορφή αναψυχής και ως μέσο παροχής κινήτρων για εκπαίδευση καθώς και παροχής ψυχολογικής θεραπείας. Το 1952, μόλις η Λιζ Χάρτελ, καταξιωμένη ιππέας από τη Δανία, κέρδισε ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες το επάγγελμα των γιατρών σε συνδυασμό με τα ιπποειδή έλαβαν ενεργή προσοχή στις δυνατότητες που παρέχει η ιπποθεραπεία. Η Χάρτελ είχε υποστεί κάποιου είδους παράλυση από πολιομυελίτιδα και είχε χρησιμοποιήσει την ιππασία για να ενισχύσει τους μυς των ποδιών της.
Ζώα όπως ελέφαντες, δελφίνια, σκύλοι και γάτες έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για θεραπευτικούς σκοπούς. Τα άλογα γίνονται πιο δημοφιλή καθώς χρησιμοποιούνται στη ζωοθεραπεία επειδή δίνουν άμεση ανατροφοδότηση στις ενέργειες του χειριστή ή του αναβάτη. Τα άλογα έχουν επίσης την ικανότητα να αντικατοπτρίζουν τα συναισθήματα του ασθενούς. Η μεγάλη «τρομακτική» εμφάνιση των αλόγων αναγκάζει το άτομο να κερδίσει την εμπιστοσύνη των γύρω του. Έρευνες έχουν δείξει πως η ψυχοθεραπεία με τη συμβολή ενός αλόγου βοηθά τους ασθενείς να διαχειρίζονται καλύτερα τα συναισθήματά τους και να τα εκφράζουν με πιο θετικό τρόπο, ενώ η ιππασία και η φροντίδα των αλόγων βελτιώνουν την αυτοεκτίμηση και συνάμα τα προβλήματα του σώματος.
Τα άλογα είναι εξαιρετικά κοινωνικά ζώα κι αυτό βοηθά στην επικοινωνία κατά θεραπεία του ατόμου. Όντας εξημερωμένα, τα άλογα αποτελούν το δεύτερο αγαπημένο ζώο των ανθρώπων μετά τον σκύλο. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει θετική ανταπόκριση από τους ασθενείς όταν μαθαίνουν πως θα θεραπευτούν με τη συντροφιά ενός αλόγου. Πέρα απ’ αυτό η ομορφιά και η γλυκύτητα του αλόγου, που έρχεται βέβαια σε αντίθεση με την επιβλητική μορφή του, ηρεμεί ψυχικά και συναισθηματικά τον άνθρωπο πριν, μετά και κατά τη διάρκεια της συνεδρίας του με το ζώο και τον θεραπευτή του. Όλοι αυτοί οι λόγοι είναι αρκετοί για να επιλεχθεί ένα τέτοιο πλάσμα για την στήριξη των κλάδων τόσο της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής όσο και άλλων όπως αυτός της φυσικοθεραπείας.
Τόσο η ιππασία, όσο και η φροντίδα των αλόγων βοηθούν στην ενίσχυση της σωματικής αντοχής και επιδεξιότητας. Παράλληλα η ψυχοθεραπεία με την βοήθεια ιπποειδών αποτελεί σημαντική παροχή των αλόγων στον άνθρωπο και τις επιστήμες ψυχικής υγείας. Ο συνδυασμός όλων αυτών είναι το καλύτερο φάρμακο για έναν άνθρωπο με κινητικά ή/και ψυχολογικά προβλήματα σύμφωνα με τους ειδικούς.
Πηγές:
1. https://www.verywellmind.com/equine-therapy-mental-health-treatment-4177932
2. https://www.webmd.com/mental-health/what-is-equine-therapy-equine-assisted-therapy
3. https://anxietytreatmentexperts.com/equine-assisted-therapy/
4. https://fhtrc.org/therapeutic-riding-benefits/
5. https://www.ofhorse.com/view-post/The-History-of-Equine-Therapy
