Τι είναι η θεωρία της προσκόλλησης;
Στην αναπτυξιακή ψυχολογία η «θεωρία της προσκόλλησης» διερευνά τον συναισθηματικό δεσμό μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός άλλου (κυρίως μεταξύ φροντιστή και βρέφους). Ο John Bowlby, ψυχολόγος και ψυχαναλυτής, πρότεινε τη θεωρία της προσκόλλησης κατά τη διάρκεια του 1950 – 1960. Είναι ίσως μια από τις πιο μελετημένες θεωρίες, όσον αφορά την ανατροφή των παιδιών. Η ψυχολόγος Mary Ainsworth επέκτεινε το έργο του Bowlby στη διάσημη πλέον μελέτη της «Strange Situation».
Η προσκόλληση ενός ανθρώπου στα πρώτα χρόνια της ζωής του, επικεντρώνεται στη σχέση του με τον φροντιστή του, ενώ καθώς μεγαλώνει, επηρεάζει και τις υπόλοιπες συναναστροφές του συμπεριλαμβανομένων και των ερωτικών.
Το 1980 η Sue Johnson (Βρετανίδα κλινική ψυχολόγος και θεραπεύτρια ζευγαριών) άρχισε να χρησιμοποιεί τη θεωρία της προσκόλλησης στη θεραπεία ενηλίκων.
Για παράδειγμα, οι ρομαντικοί ή πλατωνικοί σύντροφοι επιθυμούν να είναι κοντά στους φροντιστές τους. Οι ενήλικες αισθάνονται παρηγοριά όταν οι προσκολλήσεις τους είναι παρούσες και το αντίθετο όταν λείπουν.
Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι στυλ προσκόλλησης;
Ο Bowlby προσδιόρισε τέσσερις τύπους :
- Ασφαλής προσκόλληση
- Αγχώδης – αμφίθυμη προσκόλληση
- Αποδιοργανωμένη – ανασφαλής προσκόλληση
- Αποφυγή – ανασφαλής προσκόλληση
Τι είναι η ασφαλής προσκόλληση;
Το στυλ ασφαλούς προσκόλλησης υποδηλώνει έναν ζεστό και στοργικό δεσμό μεταξύ φροντιστή (γονέα) και παιδιού. Χαρακτηρίζεται από γονείς διαθέσιμους στον χρόνο για τα παιδιά τους, με κυρίαρχα στοιχεία στην συμπεριφορά τους την αποδοχή, την ευαισθησία, την ασφάλεια και την κατανόηση.
Έτσι το παιδί νιώθει ότι το αγαπούν και το φροντίζουν και αναπτύσσει την ικανότητα να δημιουργεί υγιείς σχέσεις με τους γύρω του.
Επίσης, τα ερευνητικά στοιχεία διαπιστώνουν ότι το ασφαλές στυλ προσκόλλησης προάγει την ομαλή μετάβαση από την εφηβεία στην αναδυόμενη ενήλικη ζωή.
Οι άνθρωποι που αναπτύσσουν το ασφαλές στυλ προσκόλλησης στην παιδική ηλικία, μαθαίνουν πώς να εμπιστεύονται και να έχουν υγιή αυτοεκτίμηση. Ως ενήλικες δεν έχουν πρόβλημα να χτίσουν μακροχρόνιες σχέσεις χωρίς φόβο εγκατάλειψης.
Τι είναι η Αγχώδης – Αμφίθυμη Προσκόλληση;
Τα αμφίθυμα παιδιά τείνουν να μην εμπιστεύονται τους φροντιστές τους. Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές ο γονιός απορρίπτει με άσχημο τρόπο τα αιτήματα του παιδιού ενώ παράλληλα δεν το βοηθά στις στιγμές που το χρειάζεται.
Που οδηγεί αυτή η συμπεριφορά; Σε συνεχή φόβο του παιδιού μήπως εγκαταλειφθεί, καθώς παρατηρεί συνεχώς το περιβάλλον του (ψάχνοντας για πιθανές απειλές).
Στην ενήλικη ζωή, τα άτομα που ανέπτυξαν προσκολλήσεις με αυτό το στυλ, δυσκολεύονται να εκφράσουν οι ίδιοι την αγάπη και την σύνδεση που νιώθουν απέναντι στους συντρόφους τους και τους είναι δύσκολο να πιστέψουν ότι αγαπιούνται.
Ενώ συνήθως είναι συναισθηματικά εξαρτημένα στην ενήλικη ζωή.
Τι είναι η Αποφυγή – Ανασφαλής Προσκόλληση;
Τα παιδιά που έχουν αναπτυχθεί με στυλ αποφυγής προσκόλλησης, έχουν μάθει να αποδέχονται ότι οι συναισθηματικές τους ανάγκες είναι πιθανό να παραμείνουν ανεκπλήρωτες και να συνεχίσουν να μεγαλώνουν νιώθοντας ότι δεν αγαπιούνται και είναι ασήμαντα.
Ο γονιός στην συγκεκριμένη περίπτωση, ελαχιστοποιεί τα συναισθήματα του παιδιού και απορρίπτει τα αιτήματά του.
Ο Ainsworth έδειξε ότι τα παιδιά με προσκόλληση αποφυγής – ανασφάλειας δεν θα στραφούν στον γονέα όταν είναι στεναχωρημένα και θα προσπαθήσουν να ελαχιστοποιήσουν την εμφάνιση αρνητικών συναισθημάτων.
Στην ενήλικη ζωή, δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ενώ παράλληλα αποφεύγουν τις στενές σχέσεις.
Τι είναι η Αποδιοργανωμένη – Ανασφαλής Προσκόλληση;
Η αποδιοργανωμένη προσκόλληση είναι ένας συνδυασμός αποφυγής και αγχώδους προσκόλλησης. Τα παιδιά που εντάσσονται σε αυτή την ομάδα εμφανίζουν έντονο θυμό. Οι ενέργειες του παιδιού χαρακτηρίζονται από έντονη επιθετικότητα και άρνηση.
Οι γονείς εκδηλώνουν μια άτυπη συμπεριφορά καθώς απορρίπτουν, γελοιοποιούν και φοβίζουν το παιδί.
Τα παιδιά που αναπτύχθηκαν με το συγκεκριμένο στυλ προσκόλλησης, τείνουν να αποφεύγουν τις στενές σχέσεις ως ενήλικες και με ευκολία οδηγούνται στην έκρηξη και στην δυσκολία ελέγχου των συναισθημάτων τους.
Μπορείτε να αλλάξετε ή να βοηθηθείτε σχετικά με τον τύπο προσκόλλησής σας;
Η νευροεπιστήμη έχει αποδείξει ότι ο τρόπος λειτουργίας του εγκεφάλου μας δεν είναι απλός και μπορεί να αλλάξει. Η αλλαγή ξεκινά με την αναγνώριση του προβλήματος. Σημαντικές βελτιώσεις δείχνουν να έχουν σημειωθεί με την θεραπευτική προσέγγιση της Γνωσιακής Συμπεριφορικής θεραπείας (Cognitive Behavioural Therapy – CBT). Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι είναι ο χρυσός κανόνας της ψυχοθεραπείας, καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό, στην ιδέα ότι οι πράξεις σας επηρεάζονται και μπορεί να αλλάξουν από τον τρόπο που σκέφτεστε και αισθάνεστε.
Η εμβάθυνση στον εσωτερικό μας εαυτό είναι μια μαγική διεργασία. Έχει πόνο και κόπωση. Τα αποτελέσματα όμως, πιστέψτε με, είναι λυτρωτικά.
Πηγές:
1) https://thewaveclinic.com/blog/what-are-the-different-types-of-attachment/
2) https://www.healthline.com/health/parenting/types-of-attachment
