Ο Αντώνης Παππάς είναι πραγματικά ένας άνθρωπος της τέχνης. Ένας άξιος στιχουργός που έχει γράψει επιτυχημένα τραγούδια για σπουδαίους ερμηνευτές, έχοντας πραγματοποιήσει σπουδές στη μουσική, τη σκηνοθεσία, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Δεν έχουμε συναντηθεί ποτέ εκ του σύνεγγυς. Παρόλα αυτά, οφείλω να αναφέρω την ευγένεια και την γλυκύτητα με την οποία με αντιμετώπισε όταν τον προσέγγισα για πρώτη φορά και του ζήτησα να διαβάσει στίχους μου κάπου το 2018. Την Τετάρτη στις 22 Φλεβάρη έκανε πρεμιέρα η μουσικοθεατρική παράσταση Κάποτε στην Αθήνα, στο LUX ATHENS στην οποία τραγουδά και έχει επιμεληθεί τα κείμενα. Σήμερα, με μεγάλη χαρά τον φιλοξενώ στο yourearticles
-Γεννήθηκες στη Βέροια αλλά η οικογένεια σου είχε αρκετές μετακινήσεις. Πώς θυμάσαι τα παιδικά σου χρόνια;
Έχω πολλή μακρά μνήμη. Θυμάμαι την καθημερινότητά μου από την ηλικία των δυόμισι ετών. Μπορώ να πω ότι αυτές οι συνεχείς μετακινήσεις μου χάρισαν έναν πλούτο εικόνων που τον κουβάλησα στην πλάτη μου για το υπόλοιπο της ζωής μου και με έκανε να είμαι αεικίνητος και σε πολλούς άλλους τομείς. Αλλά και να βρίσκω πάντα έναν τρόπο να προσαρμόζομαι σχετικά εύκολα σε νέες συνθήκες.
-Η ανάμνηση που έχει χαραχτεί έντονα στο μυαλό σου;
Τα βλέμματα των ανθρώπων, ιδίως αυτών που ερωτεύτηκα.
-Σπούδασες βιολί και αρμονία στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Τι αποκόμισες;
Πέρα από τη μέθεξη που προσφέρει στον άνθρωπο το μαγικό δώρο της μουσικής, την απόλυτη σχέση με τον ρυθμό. Είναι πολύ σημαντικό ένας στιχουργός να γνωρίζει μουσική. Είναι ένα όπλο για την εξέλιξη της τεχνικής του.
-Εν συνεχεία, ολοκλήρωσες τις σπουδές στη σχολή σκηνοθεσίας, κινηματογράφου και τηλεόρασης της Ευγενίας Χατζίκου. Ήταν ένα διαφορετικό παράθυρο στη τέχνη;
Ήταν μία προέκταση όσων είχα μέσα μου από παιδί. Η δυνατότητα οπτικοποίησης του λόγου, που είναι το βασικό μου εργαλείο, μου φανέρωσε μια άλλη διάσταση στην αντιμετώπιση των πραγμάτων. Αυτό λειτούργησε και αντίστροφα: ο λόγος μου εμπλουτίστηκε με πολλές εικόνες.
-Παρόλο που ασχολήθηκες για ένα διάστημα με τον κινηματογράφο και τη τηλεόραση, τελικά δε σε κέρδισαν και ασχολήθηκες με τη συγγραφή στίχων. Πώς στράφηκες στη στιχουργία;
Έγραφα έμμετρα από τα οκτώ μου χρόνια. Είναι από αυτά που δεν μπορείς να εξηγήσεις. Όπως για παράδειγμα το πώς ένα πεντάχρονο παιδί ζωγραφίζει κάτι που έχει απόλυτη αρμονία στα χρώματα, χωρίς να του το έχει δείξει κάποιος. Επομένως, δε θα έλεγα ότι έκανα κάποια στροφή. Εξαρχής αυτός ήταν ο δρόμος μου. Παρόλα αυτά θα σε διορθώσω. Σαφώς και ο κινηματογράφος με κέρδισε. Απλά είναι πιο πολύπλοκος στην τέλεσή του σε σχέση με την τραγουδοποιία.
-Τι ανάγκες κάλυπτε για τη ψυχή σου;
Δε θα έλεγα «κάλυπτε». Ο χρόνος είναι πάντα ενεστώτας. Καλύπτει την εσωτερική ισορροπία μου και τη σχέση μου με το σύμπαν.
-Οι στιχουργοί που όταν τους διάβασες σε συγκλόνισαν;
Πολλοί. Για να μη μακρυγορώ όμως θα επιλέξω δύο που για μένα είναι κορυφαίοι, ο καθένας για άλλον λόγο σαφώς. Η Ευτυχία και ο Γκάτσος. Ακούγεται κοινότυπη η απάντηση, ξέρω. Αλλά είναι αλήθεια και η αλήθεια πολύ συχνά παρεξηγείται ως κοινοτυπία.
-Σε μικρή ηλικία γνωρίστηκες με τον Χάρη Χαλκίτη των Aphrodite’s Child. Ήταν μια κομβική γνωριμία;
Ναι, ήταν. Ο Χάρης μου μίλησε για την αμεσότητα της τέχνης του τραγουδιού.
-Μπήκες νωρίς στη δισκογραφία, σε μια περίοδο που επικρατούσε άνθιση στην αγορά. Πώς ήταν αυτό για ένα παιδί 19 ετών;
Εξαιρετικό. Ο κόσμος μου γέμισε με τέχνη.
-Συνεργάστηκες με ταλαντούχους συνθέτες γράφοντας όμορφα και επιτυχημένα τραγούδια. Ποια στοιχεία είναι αυτά που κάνουν ένα τραγούδι να φτάσει στη κορυφή;
Ένα και μόνο. Να σε χτυπάει στο δόξα πατρί.
-Υπάρχει κάποιο ανεκπλήρωτο μουσικό όνειρο;
Δεν υφίσταται αυτή η φράση. Η μουσική είναι από μόνη της η επένδυση για κάθε είδους όνειρο.
-Πολλά τραγούδια σου τα έγραψες με τον Νίκο Τερζή. Ήταν αρμονική η συνεργασία σας;
Πολύ.
-Το πιο αντιπροσωπευτικό τραγούδι που έχεις γράψει;
Αυτό που δεν έχω γράψει ακόμα. Όταν έρθει η ώρα θα το καταλάβετε!
-Η πιο αντιπροσωπευτική σου συνεργασία;
Κάθε φορά που συνεργάζομαι αποκλειστικά με τον εαυτό μου. Κι αυτό συμβαίνει μόνο όταν ζωγραφίζω.
-Ο λόγος που η δισκογραφία έφτασε στη σημερινή της κατρακύλα;
Για να πάρει κάτι την κατρακύλα πρέπει να υφίσταται. Ελληνική δισκογραφία πλέον δεν υφίσταται. Στη χώρα αυτή ο δίσκος, με την έννοια μιας συλλογής τραγουδιών συγκεντρωμένα σε ένα άλμπουμ που αποτελούν μια ολότητα, έχει καταργηθεί πλέον. Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Έχει αλλάξει το μέσο.
-Η άποψη σου για τη σημερινή μουσική; Υπάρχουν ταλαντούχοι δημιουργοί;
Πάντα θα υπάρχουν ταλαντούχοι άνθρωποι. Ο καθένας στον τομέα του. Κάποιοι από αυτούς είναι και δημιουργοί.
-Οι δυσκολίες που έχουν να ξεπεράσουν για να πραγματοποιήσουν τα όνειρα τους;
Ο συμβιβασμός.
-Πριν λίγες μέρες ξεκίνησε η μουσικοθεατρική παράσταση Κάποτε στην Αθήνα, στο LUX ATHENS στην οποία τραγουδάς και έχεις επιμεληθεί τα κείμενα. Πώς προέκυψε η ιδέα για τη παράσταση αυτή;
Κατά πρώτον, όπως το είπες: τραγουδάω. Αυτό δε σημαίνει ότι είμαι τραγουδιστής. Απλά συμμετέχω επί σκηνής και με αυτήν τη σύμβαση. Κατά βάση έχω γράψει τα κείμενα βάσει ιστορικής έρευνας, έκανα τη μουσική επιλογή και τη σκηνοθετική επιμέλεια. Πώς γεννήθηκε η ιδέα; Εργάστηκα για τρία χρόνια στον τουρισμό. Ένας διαφορετικός κόσμος για μένα. Και σε αυτήν την περιπλάνηση απλά αναρωτήθηκα τι μπορεί να λείπει από έναν επισκέπτη της χώρας αυτής κατά τη σύντομη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα. Είδα πρώτος την «τρύπα», κάτι που δε σημαίνει τίποτα, θα μπορούσε να ήταν κάποιος άλλος στη θέση μου. Απλά ήμουν εγώ. Μάλλον αυτό συμβαίνει όταν πετάς έναν καλλιτέχνη σε άγνωστα για εκείνον νερά. Ανοίγουν οι ορίζοντές του και εξερευνά κάτι που δεν έχει άμεση σχέση με την τέχνη του. Φυσικά, στο τέλος κι αυτό τέχνη θα το κάνει. Βλέπει το κενό που υπάρχει στα τεκταινόμενα και τόσο απλά, το συμπληρώνει με τέχνη. ‘Ετσι συνέλαβα ένα πολυσύνθετο θέαμα και ακρόαμα που μέσα σε 2 ώρες και 10 λεπτά σε ταξιδεύει στην πόλη μας από τότε που έγινε πρωτεύουσα της σύγχρονης Ελλάδας μέχρι σήμερα. Φρόντισα να προσφέρει με ποιότητα ιστορική μνήμη, λόγο, μουσική, κινηματογραφική και θεατρική σύμβαση, βασικά στοιχεία πολιτισμού, δηλαδή, ακόμα και γαστρονομία (μέρος του πολιτισμού κάθε χώρας κι αυτή άλλωστε). Αφήνει ικανοποιημένες και τις πέντε αισθήσεις. Ήθελα ο θεατής είτε ντόπιος είτε ταξιδευτής να παίρνει μαζί του φεύγοντας κάτι με ουσία, να μη μένει με την αίσθηση του φολκόρ. Διότι αποφεύφοντας το φολκόρ έχεις τη δυνατότητα να «βουτήξεις» στην ψυχοσύνθεση ενός λαού, στην νοοτροπία του, στο συναίσθημά του, στις προσδοκίες και τους αγώνες του. Έτσι έρχεται κάποιος σε επαφή με μια κουλτούρα διαφορετική από τη δική του. Μπαίνει στη μέση ο ανθρώπινος παράγοντας. Η ανταπόκριση από το ελληνόφωνο κοινό είναι ήδη πέραν κάθε προσδοκίας. Ανακαλύπτει εκ νέου την πόλη του, τη βλέπει πλέον φεύγοντας από τον χώρο με άλλο μάτι. Διότι η πόλη μας, αν μη τι άλλο, έχει κληρονομιά την ψυχή των κατοίκων της όλων αυτών των αιώνων. Όσο για τους ανθρώπους που έρχονται από άλλες χώρες, απλά μένουν μαγεμένοι από την εμπειρία. Είναι κάτι που δε θα το δουν πουθενά αλλού, αυτό είναι σίγουρο. Είναι τίμιο, με συνέπεια και καλοκουρδισμένο. Μετά από έναν ολόκληρο χρόνο προετοιμασίας, το αποτέλεσμα ικανοποιεί τόσο όλους τους συντελεστές, όσο και τους παραλήπτες του μηνύματος που στέλνουμε.
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Δεν υπάρχει ελληνική ή άλλη κοινωνία. Υπάρχει μία και μόνη κοινωνία, αποτελούμε μέρος μιας ολότητας, δεν είμαστε μόνοι μας. Το θέμα είναι ότι πλέον δεν κοινωνούμε, δεν επικοινωνούμε. Κι αυτό είναι η αρχή κάθε αποσάθρωσης, κάθε κακού.
-Τα στοιχεία της που δεν τα αντέχεις;
Η έλλειψη ενσυναίσθησης και μνήμης.
-Τι άνθρωπος είναι ο Αντώνης Παππάς;
Απλά κάποιος που προσπαθεί καθημερινά να αντιληφθεί τι είναι αυτό που μπορεί να του αποδίδει τον τίτλο «άνθρωπος». Ίσως η διάρκεια μιας και μόνο ζωής να μη φτάνει για να το εντοπίσω αλλά δεν επαναπαύομαι.
-Αν βρισκόσουν ναυαγός σε ένα έρημο νησί ποιο προσωπικό σου αντικείμενο θα ήθελες να σε συντροφεύει;
Κανένα. Μόνο οι άνθρωποι με ενδιαφέρουν.
-Το προσωπικό σου καταφύγιο όταν όλα δείχνουν δύσκολα;
Το όνειρο.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Δεν πιστεύω στον φόβο.
-Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;
Τα πάντα. Την είδα την ταινία, την απόλαυσα, θα ήθελα να δω κάποιαν άλλη.
-Τα όνειρα σου για το μέλλον;
Να συνεχίσω να ονειρεύομαι.
-Η συμβουλή που θα έδινες σε ένα νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Να σιγουρευτεί ότι τα όνειρά του είναι τα δικά του κι όχι κάποιου άλλου.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Αντώνης Παππάς;
Ένας αμφίβραχυς με ελλιπή κατάληξη: Α / ντώ / νης / Παπ / πάς / —
Πάντα θα λείπει η τελευταία συλλαβή του τελευταίου πόδα στο μέτρο αλλά τουλάχιστον μπορείς εύκολα να ριμάρεις τον στίχο στη λήγουσα…
–Αντώνη σε ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Εγώ σε ευχαριστώ.
Λεπτομέρειες για την παράσταση: εδώ
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
