Τη Δανάη Παπαδοπούλου τη «γνώρισα» εντελώς τυχαία κάπου στο τέλος του 2021, στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας. Εξ’ αποστάσεως βέβαια, όταν ακόμα εκείνη βρισκόταν στην Ικαρία. Να είναι καλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κάνουν καμιά φορά δυνατά τα αδύνατα. Πρόκειται για μια ξεχωριστή περίπτωση τραγουδοποιού. Ένα κορίτσι ατόφιο, με ταυτότητα και μεράκι πάνω στη μουσική. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε η Γιορτή, σε δική της μουσική και ερμηνεία και στίχους της Ανθούλας Αθανασιάδου. Με μεγάλη χαρά, με αφορμή την εμφάνισή της στις 23/2 στο Caja de Musica τη φιλοξενώ στο yourearticles.
-Γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Αθήνα. Οι μνήμες της παιδικής σου ηλικίας;
Οι μνήμες της παιδικής μου ηλικίας είναι γεμάτες παιχνίδι και τέχνη. Μεγάλωσα στα βόρεια προάστια, τα οποία πριν από 30 χρόνια ήταν ακόμα σαν χωριό. Χόρτασα παιχνίδι, γειτονιά, ελευθερία, σκαρφάλωμα στα δέντρα και γρατζουνιές στα γόνατα. Το σπίτι με γονείς καλλιτέχνες, ήταν συχνά γεμάτο με φίλους μικρούς και μεγάλους, ήταν ανοιχτό και ζωντανό, ακόμα και σε δύσκολες περιόδους. Εγώ ήμουν πάρα πολύ δημιουργικό και δραστήριο παιδί, μου άρεσε το σχολείο, η μουσική, το θέατρο, ο χορός και διάβαζα λογοτεχνία μανιωδώς. Δούλευα ως μικρή εκφωνήτρια σε διαφημιστικά από 5 χρονών και η δουλειά ήταν πολύ σημαντικό μέρος της ζωής μου και του αυτοπροσδιορισμού μου γενικότερα.
-Η ανάμνηση που θα θυμάσαι πάντοτε;
Η ανάμνηση που θα θυμάμαι πάντοτε, αν πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσω μία απ’ όλες, είναι η πρώτη μου μέρα στο Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης. Δε θα ξεχάσω ποτέ την αγαλλίαση που ένιωσα όταν κατάλαβα ότι τελικά κάπου υπήρχε ένας τέτοιος κόσμος, ένα περιβάλλον με άλλα παιδιά σαν κι εμένα.
-Πώς στράφηκες στη μουσική;
Δε θυμάμαι πώς ακριβώς στράφηκα στη μουσική γιατί από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου σε προσχολικά χρόνια, η μουσική δεν ήταν κάτι χωριστό από εμένα. Πάντα τραγουδούσα, σκάρωνα τραγουδάκια και μου ήταν εντελώς αδύνατο να μη παράγω κάποιου είδους ρυθμικό ή μελωδικό ήχο.
-Ο πατέρας σου είναι τραγουδοποιός και η μητέρα σου στιχουργός και συγγραφέας. Σε επηρέασαν οι καταβολές της οικογένειας;
Φυσικά και με επηρέασαν οι καταβολές της οικογένειας. Το σπίτι μου ήταν άντρο καλλιτεχνών, κυριολεκτικά όλων των τεχνών. Ζούσα ανάμεσα σε μουσικούς, πρόβες, στούντιο και live στα οποία κάποιες φορές με έπαιρναν μαζί. Αλλά και από την πλευρά της μητέρας μου, οι παρέες της ήταν σκηνοθέτες, ηθοποιοί, ζωγράφοι, συγγραφείς, και όλοι αυτοί φιλοσοφούσαν, δημιουργούσαν, ονειρεύονταν, ερωτεύονταν και ζούσαν μια μποέμ ζωή, της οποίας εμείς τα παιδιά γινόμασταν μάρτυρες. Στα σπίτια της μητέρας μου και των φίλων της τα παιδιά ήταν ελεύθερα να συμμετέχουν, δεν υπάρχει το «εσύ είσαι μικρός και τώρα οι μεγάλοι μιλάνε/δουλεύουν/αστειεύονται».
-Οι μουσικές σπουδές σου;
Οι μουσικές σπουδές μου ξεκίνησαν στο ωδείο στην Α΄ δημοτικού με κιθάρα, μετά πιάνο και θεωρητικά, έπειτα ήρθε η φοίτηση στο μουσικό γυμνάσιο και λύκειο και τέλος οι σπουδές μου στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Καποδιστριακού. Έχω ασχοληθεί κάποια χρόνια και με τη μουσική στην κοινότητα, τη μουσικοθεραπεία και τη μουσική εκπαίδευση γενικότερα, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο.
-Τα ακούσματα που σε σμίλευσαν;
Τα ακούσματα στο σπίτι ήταν ένα χαρμάνι ελληνικής μουσικής (ρεμπέτικο, έντεχνο, παραδοσιακό τραγούδι), τζαζ και ροκ μουσικής. Επίσης περνούσα πολύ χρόνο με τον παππού μου, ο οποίος ήταν λάτρης και γνώστης της κλασικής μουσικής και φρόντισε να με μυήσει από νωρίς στην όπερα και το μπαλέτο.
-Η διαδικασία που συνθέτεις τα τραγούδια σου;
Η διαδικασία της σύνθεσης είναι κάτι το οποίο αλλάζει όσο αλλάζει και ο άνθρωπος και οι συνθήκες της ζωής του. Γράφω μουσική από παιδί και στην αρχή ήταν ένα παιχνίδι… Μεγαλώνοντας, όσο μεγάλωναν οι μουσικές μου γνώσεις, ήταν και η σύνθεση ένας τρόπος να εξερευνώ και να αφομοιώνω όλη τη γνώση και τα ερεθίσματα της μουσικής. Από τη μία η λόγια και από την άλλη η λαϊκή παράδοση, κι εγώ ανάμεσα να δοκιμάζω συνταγές και φόρμουλες, συχνά να καταφεύγω σε εντυπωσιακές αρμονίες ή περίπλοκα μουσικά θέματα, χωρίς όμως ουσιαστικό λόγο ύπαρξης. Καθώς ωρίμαζα άρχισε να αποκρυσταλλώνεται όλο αυτό, να σχηματίζεται μία προσωπική μουσική έκφραση και μέσω της συνειδητής προσπάθειας για απλότητα και αφαίρεση, άρχισα να βρίσκω τη «φωνή» μου. Πλέον με αφορά ξεκάθαρα το τραγούδι ως δομή, ακόμα και οι ορχηστρικές μου συνθέσεις είναι τραγουδιστές. Η διαδικασία της τραγουδοποιίας είναι πλέον κάτι το οποίο γίνεται με πειθαρχία και πρόγραμμα. Με δύο παιδιά και πολυάσχολη ζωή δεν έχω την πολυτέλεια να περιμένω την έμπνευση. Εννοείται πως αν έρθει τυχαία η μούσα εκεί που κάνω κάτι άλλο, θα παρατήσω ό,τι κάνω για να τη συναντήσω, έστω και φευγαλέα. Αλλιώς έχει μάθει να έρχεται όποτε την καλώ, Δευτέρα με Παρασκευή 10-12.
-Από πού αντλείς την έμπνευση;
Δεν αντλώ από κάπου την έμπνευση, την έχω μέσα στα κύτταρά μου. Η μουσική έκφραση είναι αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξης μου και δε μπορώ να λειτουργήσω χωρίς αυτό. Δεν ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων που πρέπει να είναι ερωτευμένοι, ή να υποφέρουν, για να δημιουργήσουν τέχνη.
-Μέσα σου κυριαρχεί περισσότερο η ιδιότητα της δημιουργού ή της ερμηνεύτριας;
Πραγματικά μου είναι αδύνατο να τα ξεχωρίσω αυτά τα δύο. Για αρκετά χρόνια ήταν ασύνδετα μέσα μου και γι’ αυτό δε μπορούσα να κάνω και το βήμα να εκτεθώ καλλιτεχνικά. Από τότε που συναντήθηκαν αυτοί οι δύο ρόλοι κι έγιναν ένα, δε μπορώ να τα ξεμπλέξω. Δε γίνεται να τραγουδήσω χωρίς να ερμηνεύω τη μουσική (να την επανασυνθέτω δηλαδή με δικό μου τρόπο) και δε γίνεται να γράψω χωρίς να τραγουδάω τη μουσική, ακόμα κι αν την τραγουδάω μόνο νοερά.
-Τι αποκόμισες ως καθηγήτρια μουσικής;
Ως δασκάλα μουσικής έχω διδαχτεί πολύ σημαντικά μαθήματα η ίδια. Μέσω της διδασκαλίας έμαθα να είμαι πιο δομημένη, ακόμα και οι ίδιες οι μουσικές γνώσεις απέκτησαν μεγαλύτερη σαφήνεια μέσα μου. Επίσης έμαθα την τέχνη της μεταδοτικότητας.
-Πρόσφατα, κυκλοφόρησε η Γιορτή, σε μουσική δική σου και στίχους της Ανθούλας Αθανασιάδου. Πώς προέκυψε αυτή η κατάθεση;
Η Γιορτή είναι ένα παράδειγμα της διαδικασίας που περιέγραψα πιο πάνω. Μου έστειλε η μητέρα μου το στίχο και απλά έκατσα στο πιάνο, άρχισα να το τραγουδάω και να το δουλεύω ξανά και ξανά μέχρι να είμαι ικανοποιημένη. Πριν ένα χρόνο το ηχογραφήσαμε με τον Γιάννη Παπαδόπουλο στο πιάνο και τον Γιώργο Ταμιωλάκη στο βιολοντσέλο, στο Antart studio. Η εμπειρία αυτή ήταν μαγική, αυτοί οι δύο μουσικοί έχουν μία απίστευτη χημεία (είμαστε όλοι φίλοι από το μουσικό γυμνάσιο) και πραγματικά ερμήνευαν το κομμάτι συντονισμένοι με τις ανάσες τους. Μετά πέρασε σχεδόν ένας χρόνος όπου το ξεψαχνίζαμε με τον Ρένο Παπασταύρο, τον υπέροχο μουσικό που κάνει παραγωγή και μίξη στο δίσκο που ετοιμάζουμε. Προσθέσαμε κοντραμπάσο (Άγης Παπαπαναγιώτου) και βιολιά (Ορέστης Μαυρόπουλος), ενώ εγώ ηχογράφησα τη φωνή τρεις φορές σε τρία διαφορετικά στούντιο. Στο τέλος είπαμε φτάνει, ας το βγάλουμε, γιατί αλλιώς δε θα σταματήσουμε ποτέ να το δουλεύουμε, και καταλήξαμε με το concept της Helen Cris για το videoclip, η οποία έκανε τη σκηνοθεσία και το μοντάζ και είμαι πολύ περήφανη για το αποτέλεσμα.
-Τι δυσκολίες έχει να συναντήσει ένας ανερχόμενος καλλιτέχνης που κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο της μουσικής;
Δυστυχώς στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα και στο δικό μας χώρο, όπως και στις υπόλοιπες Τέχνες. Όταν υπάρχει θεσμική και πολιτική απαξίωση του Πολιτισμού γενικότερα, εννοείται πως και οι μουσικοί ειδικότερα θα υποφέρουν. Είναι πολύ εύκολο να απογοητευτεί ένας καλλιτέχνης που κάνει τα πρώτα του βήματα και να καταλήξει να αλλάξει επάγγελμα, ή να υιοθετήσει μια νοοτροπία υπαλλήλου, χάνοντας τελικά τη χαρά με την οποία ξεκίνησε.
-Υπάρχουν οι συνθήκες για να εδραιωθεί καλλιτεχνικά και συνάμα βιοποριστικά;
Ανάλογα με το είδος μουσικής που ασχολείται κάποιος! Οι μουσικοί που καταπιάνονται με εδραιωμένη μουσική, πχ ρεμπέτικο, δημοτική παράδοση, κλασική μουσική, ακόμα και η τζαζ στη χώρα μας έχει κοινό, μπορούν να βιοπορίζονται από αυτό. Φυσικά όσο πιο καλός είναι ένας μουσικός, τόσο μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα αποκτά, συνάμα με ευκαιρίες και συνεργασίες, και άρα εδραιώνεται καλλιτεχνικά και βιοποριστικά. Στην περίπτωση όμως της νέας μουσικής, είναι εξαιρετικά δύσκολα τα πράγματα. Λυπάμαι πάρα πολύ να βλέπω αξιόλογους νέους δημιουργούς να πηγαίνουν χαμένοι, να γράφουν διαμάντια που τα ακούμε μόνο λίγοι, και τελικά να αναλώνονται ως σέσιον μουσικοί συνοδεύοντας τα μεγάλα ονόματα.
-Πώς κρίνεις το τοπίο στη δισκογραφία του σήμερα; Γιατί επήλθε η κατρακύλα;
Ποιά δισκογραφία; Δεν υπάρχει πια. Υπάρχει η βιομηχανία που στήνεται γύρω απ’ την εμπορική μουσική. Αυτό που προλάβαμε λίγο ως γενιά, το δίσκο ως συνολικό έργο τέχνης με ζωγράφους να επιμελούνται το οπτικό αποτέλεσμα, τους στίχους τυπωμένους σα μικρά ποιηματάκια, τις φωτογραφίες των μουσικών από τις ηχογραφήσεις, αυτό το χειροπιαστό αποτέλεσμα που κάπως αποτύπωνε τη φροντίδα και τον κόπο των συντελεστών, έχει ξεχαστεί από το ευρύ κοινό. Είναι απλό, με όρους της αγοράς, ο κόσμος έπαψε να αγοράζει το προϊόν και η βιομηχανία έπαψε να το παράγει.
-Η διάδοση μουσικής μέσω διαδικτύου έκανε καλό ή κακό στους καλλιτέχνες;
Και τα δύο! Από τη μία έγινε η αιτία για να εκλείψουν οι δίσκοι και η παραγωγή τους, αλλά με το διαδίκτυο τελικά έχει εκδημοκρατιστεί η παραγωγή της μουσικής. Βρίσκεται πια στα χέρια του καλλιτέχνη αποκλειστικά, ο καθένας μπορεί μόνος του να παράγει και να διακινεί το έργο του ελεύθερα, να εκφράζεται όπως επιλέγει και να συνδέεται με την κοινότητά του, όποια κι αν είναι αυτή. Βέβαια το να φτάσει ένας καλλιτέχνης να αποκτήσει κοινό μέσω διαδικτύου είναι μία μεγάλη υπόθεση που χρειάζεται τελικά τη στήριξη της βιομηχανίας (το marketing δηλαδή), ή να έχει ο ίδιος ένα ικανό κεφάλαιο να επενδύσει. Η αξία του καλλιτέχνη από μόνη της δε φτάνει, χρειάζεται χρήμα, ή τύχη.
-Τι ετοιμάζεις αυτή τη περίοδο;
Στις 23/2 θα έχουμε τη χαρά να παίξουμε στο Caja de Musica με μια εξαιρετική ομάδα μουσικών, με τους οποίους έχουμε δέσει και αγαπηθεί πολύ όμορφα και είναι μεγάλη μου τιμή να παίζω μαζι τους. Με τον Ντένη Θεοδώση (κλαρίνο), τον Άγη Παπαπαναγιώτου (κοντραμπάσο), τον Πασχάλη Παπαζούδη (πιάνο) και το Μιχάλη Μπακάλη (κρουστά), έχουμε στήσει ένα πρόγραμμα με μπόλικο νέο ρεπερτόριο, κομμάτια νέων μουσικών που αξίζουν να ακουστούν, κάποια δικά μας κομμάτια, αρκετά παλιά και αγαπημένα του ελληνικού έντεχνου ρεπερτορίου, αλλά και λίγες δόσεις παράδοσης, γιατί όλοι στην παρέα έχουμε τις ρίζες μας στη δημοτική μουσική.
Θα χαρώ πολύ να σας δω εκεί!
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Με μεγάλη απαισιοδοξία και απογοήτευση. Δε μπορώ να διανοηθώ ότι ζω σε μία χώρα που ψηφίζει τη συγκεκριμένη κυβέρνηση, σε μία κοινωνία που επιτρέπει (ακόμα και επικροτεί) το να πνίγονται καθημερινά άνθρωποι στα πελάγη της, σε μία συνθήκη που εξακολουθεί να βασιλεύει ο εθνικισμός, ο ρατσισμός και πολλά άλλα –ισμός. Αλλά κοιτώντας τι γίνεται και στον υπόλοιπο Δυτικό κόσμο είναι εύκολο να δει κανείς ότι το σκοτάδι που βλέπουμε εδώ είναι γενικευμένο φαινόμενο.
-Τι άνθρωπος είναι η Δανάη Παπαδοπούλου;
Άνθρωπος γένους θηλυκού, πρωτότοκη και σαββατογεννημένη.
-Τι ρόλο έχει παίξει ο έρωτας στη ζωή σου;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήμουν πάντα ερωτευμένη και ο έρωτας είχε τεράστια αξία στη ζωή μου. Μέχρι που μεγαλώνοντας κατάλαβα τη διαφορά ανάμεσα στον έρωτα και τον Έρωτα, αυτόν που δε χρειάζεται να απευθύνεται σε κάποιο πρόσωπο, αλλά ως έννοια και συναίσθημα διαποτίζει όλη μας την ύπαρξη, από το πώς σηκωνόμαστε το πρωί απ’ το κρεβάτι μας, μέχρι τη μουσική που γράφουμε. Έτσι νιώθω πάντα ερωτευμένη κι ας μην είμαι ερωτευμένη με ένα άτομο, παρά με τη ζωή την ίδια.
-Το προσωπικό σου καταφύγιο όταν όλα δείχνουν δύσκολα;
Το προσωπικό μου καταφύγιο είναι ο εαυτός μου και οι λύσεις στις δυσκολίες έρχονται πάντα με την έσω στροφή.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Ο μεγάλος μου φόβος προφανώς, από τότε που έγινα μητέρα, είναι τα παιδιά μου και να μη τους συμβεί τίποτα κακό.
-Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;
Μέχρι στιγμής δεν έχω μετανιώσει τίποτα ακόμα! Υπάρχουν στιγμές που θα ήθελα να ξαναζήσω, αλλά καμία δε θα άλλαζα.
-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Ένα είναι το όνειρό μου, να συνεχίσω να ζω την ευλογημένη ζωή που μου δόθηκε, όπου μπορώ να κάνω αυτά που με γεμίζουν και με κάνουν ευτυχισμένη.
-Η συμβουλή που θα έδινες σε ένα νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Πίστη, μόνο. Να ζει και να λειτουργεί σα να έχει ήδη πετύχει αυτά που ονειρεύεται, να μπορεί ήδη να τα γευτεί κι ας μη τα έχει ακόμα αδράξει.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Δανάη Παπαδοπούλου;
Το όνομά μου με κάνει πάντα να νιώθω κάπως περίεργα, σα να μην είμαι εγώ. Ίσως να μη τα πηγαίνω πολύ καλά με τις ταμπέλες…
–Δανάη σε ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Εγώ σε ευχαριστώ.
Δανάη Παπαδοπούλου, η σελίδα της δημιουργού στο FB: εδώ
Δανάη Παπαδοπούλου, το κανάλι της δημιουργού στο youtube: εδώ
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
