Τη Σοφία Μανουσάκη τη γνώρισα επίσημα ένα βράδυ του Ιουνίου του 2015 στο ΤΡΙΑΝΟΝ. Ήταν το βράδυ όπου ο Στέφανος Κορκολής παρουσίαζε επίσημα το CD Συνάντηση, όπου ερμήνευε έργα του σπουδαίου μας συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με τη Σοφία Μανουσάκη να φέρει στους ώμους της το «βάρος» των λυρικών τραγουδιών. Και όμως, τα έβγαλε πέρα. Το ελάχιστο που μπορώ να πω ήταν πως με εξέπληξε μοναδικά. Η ερμηνεία της ήταν ακέραιη, μετρημένη εις βάθος, κάνοντας κτήμα της τη κάθε νότα και συνάμα τη κάθε λέξη που έβγαινε από τα χείλη της. Αντίκρισα ένα πανέμορφο κορίτσι είκοσι χρονών ευλογημένο με ερμηνευτική δεινότητα και ωριμότητα, που ερμήνευε με τον δικό της τρόπο αψεγάδιαστα τραγούδια που έχουν υπάρξει σταθμοί για την νεότερη ελληνική μουσική και που έχουν δοξάσει το όνομα του Μίκη Θεοδωράκη στα πέρατα της γης. Μετρώντας δέκα χρόνια στο χώρο της μουσικής, η Σοφία Μανουσάκη έχει πατήσει απάτητες κορυφές. Τη Δευτέρα 27 Νοεμβρίου θα παρουσιάσει ζωντανά στη μουσική σκηνή Σφίγγα τη καινούργια της δισκογραφική δουλειά, Music Box Sessions στην οποία εναλλάσσονται επανεκτελέσεις γνωστών ελληνικών και ξένων τραγουδιών. Με αφορμή τη παρουσίαση, μιλήσαμε στο your e-articles για τη δεκαετή διαδρομή της.
-Γεννήθηκες στα Χανιά. Ποιες είναι οι μνήμες των παιδικών σου χρόνων;
Οι οικογενειακές μας διακοπές και το παιχνίδι με τα παιδιά της γειτονιάς. Αν και προέρχομαι από φτωχική οικογένεια, ποτέ δεν στερήθηκα τη χαρά του κυριακάτικου τραπεζιού με τις όμορφες μουσικές και το υπέροχο φαγητό της μαμάς. Ευχαριστώ πάρα πολύ τους γονείς μου, που δεν μου στέρησαν την οικογενειακή θαλπωρή και που μέχρι σήμερα στέκονται δίπλα μου και με στηρίζουν στις επιλογές μου.
-Η ανάμνηση που σε έχει σημαδέψει και σε ακολουθεί μέχρι σήμερα;
Από τα παιδικά μου χρόνια δεν ξεχωρίζω κάτι, μετέπειτα, όμως, αυτό που με σημάδεψε ήταν η πρώτη συναυλία στην Ακαδημία Σοπέν της Βαρσοβίας και η συνάντηση μου με τον τεράστιο συνθέτη μας Μίκη Θεοδωράκη.
-Τι σε έκανε να στραφείς στη μουσική;
Δεν ξέρω, ίσως η ίδια η αγάπη μου για τη μουσική. Από μικρό παιδί με θυμάμαι να τραγουδάω και να εκφράζω τα συναισθήματά μου μέσα από το τραγούδι, άρα σίγουρα ήταν και είναι ένας τρόπος έκφρασης.
-Πραγματοποίησες μουσικές σπουδές στο Ωδείο Χανίων. Τι αποκόμισες;
Τα πρώτα και τα πιο σημαντικά βήματα, τα οποία με ακολουθούν μέχρι και σήμερα. Θεωρία μουσικής, ρυθμό, σολφέζ, τεχνικές φωνητικής και ορθοφωνίας.
-Τα ακούσματα που σε διαμόρφωσαν ως ερμηνεύτρια;
Τα ακούσματα των γονιών μου, τα οποία στην πορεία έγιναν και δικά μου ακούσματα. Μελωδίες του Θεοδωράκη, του Χατζηδάκι, του Πλέσσα, του Χατζηνάσιου, του Σπανού, του Λοΐζου αλλά και τεράστιες επιτυχίες σπουδαίων ξένων συγκροτημάτων, που άφησαν ιστορία όπως Queen, Rolling Stones, Supertramp και άλλα.
-Μετράς δέκα χρόνια συνεργασίας με τον Στέφανο Κορκολή ο οποίος σε ανακάλυψε. Ήταν καθοριστική η γνωριμία σας;
Σίγουρα. Αν δεν είχε γίνει αυτή η συνάντηση, δεν θα είχα ασχοληθεί με το χώρο της μουσικής, διότι δεν είχα σκοπό να γίνω τραγουδίστρια. Μου άρεσε να τραγουδάω αλλά για δική μου ευχαρίστηση. Ο Στέφανος Κορκολής με πίστεψε και μου εμπιστεύτηκε, σε επίπεδο συναυλιών, τα τραγούδια, που έχει δώσει σε σπουδαίες φωνές, να τα ερμηνεύω μαζί με τον ίδιο επί σκηνής αλλά και δισκογραφικά, ως βασική ερμηνεύτρια σ’ ένα έργο ζωής για εκείνον, την μελοποίηση, που έκανε στα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη.
-Πώς αναλογίζεσαι αυτά τα δέκα χρόνια;
Πέρασαν τόσο γρήγορα, που δεν έχω προλάβει να αναλογιστώ όλα αυτά, που έχουν συμβεί. Σίγουρα γεμάτα, με υπέροχες συνεργασίες, συναντήσεις με σπουδαίες προσωπικότητες, συναυλίες σε εμβληματικούς χώρους, ηχογραφήσεις πολύ σημαντικών έργων. Θα έλεγα εμπειρίες, που δεν χωράνε σε δέκα χρόνια.
-Η συμβουλή που σου έχει δώσει και θα τη θυμάσαι πάντοτε;
Να μην χρησιμοποιήσω ποτέ τη μουσική, ως μέσω αυτοπροβολής μου αλλά να την υπηρετώ και αυτή κάποια στιγμή θα με ανταμείψει.
-Από νωρίς μπήκες στα βαθιά πραγματοποιώντας τη πρώτη σου συναυλία στην Ακαδημία Σοπέν στη Βαρσοβία. Τα συναισθήματά σου όταν βρέθηκες μπροστά στο κατάμεστο συναυλιακό χώρο;
Πραγματικά στα βαθιά. Πάγωσα ολόκληρη, δεν είχα βιώσει ποτέ κάτι τέτοιο. Έπρεπε να αντιμετωπίσω ένα πολύ δύσκολο και απαιτητικό κοινό, το οποίο δεν γνώριζε καν την ελληνική γλώσσα. Η πρώτη μου εμφάνιση σ’ αυτόν τον σπουδαίο χώρο ήταν αιφνιδιαστική, διότι δεν γνώριζα ότι θα τραγουδήσω. Νόμιζα ότι θα παρακολουθήσω τη συναυλία μαζί με τον πατέρα μου. Η συναυλία, που θα έδινε ο Στέφανος Κορκολής, ήταν καθαρά κλασικού ρεπερτορίου. Λίγες ώρες, όμως, πριν ξεκινήσει, με αιφνιδίασε λέγοντας μου πως θα βγω στη σκηνή να ερμηνεύσω τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Ήμουν τρομερά αγχωμένη και την στιγμή, που βγήκα στην σκηνή μου είπε ο Στέφανος, πες κάτι από τον τόπο σου. Το μόνο, που μου ήρθε στο μυαλό ήταν ένα απόσπασμα από τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου. Μόλις τελείωσα, αντικρίσαμε ένα κοινό να χειροκροτεί παρατεταμένα, γεγονός που μου πήρε το άγχος μακριά και μου έδωσε μεγάλη χαρά, ώστε να συνεχίσω και να ερμηνεύω τα υπόλοιπα τραγούδια. Αφού τελείωσε η συναυλία, έζησα μία πολύ όμορφη στιγμή, που θα μου μείνει αξέχαστη, ήταν όταν ήρθε στο καμαρίνι η διευθύντρια της Ακαδημίας, για να μου προτείνει υποτροφία και να συνεχίσω εκεί τις σπουδές μου, στο κλασικό τραγούδι.
-Ήταν ρίσκο να προσεγγίσεις ερμηνευτικά τα λυρικά τραγούδια της Συνάντησης, όπου ο Στέφανος Κορκολής αναμετρήθηκε με τον Μίκη Θεοδωράκη;
Ήταν αρκετά δύσκολο διότι είχα στο μυαλό αυτά τα τραγούδια ερμηνευμένα από τους σπουδαίους Μαρία Φαραντούρη, Ντόρα Γιαννακόπουλου, Γρήγορη Μπιθικώτση ονόματα, δηλαδή, που είχαν μπει στα σπίτια μας και είχαμε γίνει ένα. Εγώ, τότε 19 χρονών, έπρεπε να αναμετρηθώ με τους θρύλους. Γνώριζα τα τραγούδια, όπως όλοι μας, αλλά δεν μου είχε δοθεί ποτέ η ευκαιρία να τα δισκογραφήσω με την δική μου φωνή. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα αλλά ευτυχώς στάθηκα τυχερή έχοντας δίπλα μου τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Στέφανο Κορκολή να με καθοδηγούν και να με συμβουλεύουν για το πώς έπρεπε να ερμηνευθούν και να αποδοθούν αυτοί οι κύκλοι τραγουδιών.
-Τι θυμάσαι από τον Μίκη Θεοδωράκη;
Το πόσο σπουδαίος άνθρωπος ήταν, με αξιοπρέπεια και γενναιοδωρία για τους ανθρώπους γύρω του. Αυτό που θυμάμαι έντονα ήταν ο ενθουσιασμός του προς το πρόσωπο του Στέφανου Κορκολή ακούγοντας τις διασκευές, που είχε κάνει στα τραγούδια του, τα οποία είχε μετατρέψει σε πιο κλασική μορφή. Τον ενθουσιασμό του σε σχέση με τις δικές μου ερμηνείες και το σημαντικότερο ότι μου εμπιστεύτηκε άγνωστα έργα του να τα δισκογραφήσω για πρώτη φορά. Τα λόγια, που έγραψε για μένα στο σημείωμά του για το άλμπουμ, που περιείχε τον «Επιτάφιο» ήταν από τα πιο σημαντικά λόγια, που έχω ακούσει και το ωραιότερο δώρο, που θα μπορούσα να έχω εισπράξει.
-Λείπουν από το ελληνικό τραγούδι μεγέθη σαν του Θεοδωράκη;
Σίγουρα ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζηδάκις είναι ανυπέρβλητοι αλλά έχουμε τεράστιους συνθέτες όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Μίμης Πλέσσας και ο Γιώργος Χατζηνάσιος.
-Στο δίσκο «Θα’ Θελα Αυτήν Την Μνήμη Να Την Πω» ο Στέφανος Κορκολής μελοποίησε ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη. Πώς ένιωσες που ερμήνευσες ποίηση του Αλεξανδρινού ποιητή;
Το πρώτο μου προσωπικό άλμπουμ, δύσκολο εγχείρημα, διότι δεν γνώριζα τα ποιήματα σε βάθος αλλά ούτε και το ποιος ήταν ο ποιητής. Πριν πάω στο στούντιο να τα ηχογραφήσω, είχα την τύχη να γνωρίσω τον μελετητή του έργου του Καβάφη, τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, με τον οποίο έκατσα και διάβασα τη ζωή του, τις οικογενειακές δυσκολίες, που είχε περάσει, το πώς επηρεάστηκε και το πότε έγραψε το κάθε του ποίημα, ώστε ν’ αποδώσω την κάθε λέξη με το βάρος, που της αναλογούσε. Υπήρχαν απαιτητικές μελωδικές γραμμές από τον Στέφανο Κορκολή, τις οποίες προσπάθησα να ερμηνεύσω όσο καλύτερα μπορούσα, ώστε να μείνει ευχαριστημένος από το τελικό μουσικό αποτέλεσμα. Αισθάνθηκα ιδιαίτερα χαρούμενη, όταν άκουσα κάποια από αυτά τα κομμάτια στο ραδιόφωνο.
-Πώς προέκυψε η μουσική κατάθεση του «Τι Είναι Ν’ Αγαπάς»;
Το «Τι Είναι Ν’ αγαπάς» είναι το τέταρτο τραγούδι από το καινούριο μου άλμπουμ σε στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και σε μουσική του Στέφανου Κορκολή. Μια δυναμική μπαλάντα, καθόλου εύκολη, μπορώ να πω, και στιχουργικά και μελωδικά. Μου πήρε αρκετό χρόνο να το μελετήσω, να το κάνω δικό μου και να το αποδώσω.
-Τη Δευτέρα 27 Νοεμβρίου θα παρουσιάσεις ζωντανά στη Σφίγγα τη καινούργια σου δισκογραφική δουλειά, Music Box Sessions. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δουλειά αυτή όπου θα εναλλάσσονται επανεκτελέσεις γνωστών ελληνικών και ξένων τραγουδιών;
Η ιδέα να δημιουργηθεί αυτό το άλμπουμ ήταν του κ. Σπύρου Σταμούλη, του διευθυντή της Heaven Music και δέχτηκα αυτήν την πρόταση με πολύ μεγάλη χαρά. Επέλεξα τραγούδια, με τα οποία έχω μεγαλώσει και έχω αγαπήσει, όπως τον «Άγγελο Μου» το «Δεν Είσαι Εδώ» το «Τράβα Σκανδάλη» το «Malo» και άλλα, τα οποία ενορχήστρωσε μοναδικά ο Στέφανος Κορκολής και ηχογράφησα μαζί με έξι υπέροχους μουσικούς.
-Ανάμεσα στις επανεκτελέσεις του δίσκου, κυριαρχεί το «I Don’t Want to Miss A Thing» των Aerosmith. Πώς ένιωσες που το συγκρότημα σου επέτρεψε να ερμηνεύσεις το κομμάτι;
Αγαπημένο μου τραγούδι, νιώθω πολύ περήφανη που, κατ’ εξαίρεση, οι θρυλικοί Aerosmith, μου έδωσαν την άδεια να το ερμηνεύσω.
-Πώς κρίνεις το τοπίο στη δισκογραφία του σήμερα;
Πολύχρωμο, όπως πάντα, με πολλά και διαφορετικά ακούσματα, που ικανοποιούν κάθε είδους γούστο.
-Τι δυσκολίες έχει να συναντήσει ένας ανερχόμενος καλλιτέχνης που κάνει τα πρώτα του βήματα στη δισκογραφία;
Δε νομίζω πως υπάρχουν δυσκολίες, διότι σήμερα έχουμε την τεχνολογία, που μας δίνει τη δυνατότητα να γνωστοποιήσουμε, με πολύ γρήγορο και άμεσο τρόπο, το οποιοδήποτε υλικό. Βέβαια, αν υπάρχει μία δισκογραφική εταιρεία, που σε υποστηρίζει και σ’ εκπροσωπεί, αυτό διευκολύνει τα πράγματα.
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Προβληματισμένη βιώνοντας την αγωνία της καθημερινότητας, ειδικά μετά τα δύο χρόνια της πανδημίας.
-Τα στοιχεία της που δεν τα αντέχεις;
Η έλλειψη σεβασμού στον συνάνθρωπο και πολλές φορές η αγένεια.
-Τι άνθρωπος είναι η Σοφία Μανουσάκη;
Είμαι άνθρωπος απλός, καθημερινός, χωρίς απαιτήσεις. Έχω μάθει να δουλεύω σκληρά, έχω όρεξη για μάθηση, για εξέλιξη, για κάτι καλύτερο.
-Αν βρισκόσουν ναυαγός σε ένα έρημο νησί ποιο προσωπικό σου αντικείμενο θα ήθελες να σε συντροφεύει;
Ένα βιβλίο κι ένα γραμμόφωνο, που δεν θα χρειαζόταν ρεύμα, για ν’ ακούω και μουσική.
-Νιώθεις ευτυχισμένη για όσα βιώνεις;
Πολύ. Θα ήμουν αγνώμων αν έλεγα το αντίθετο.
-Τι ρόλο έχει παίξει ο έρωτας στη ζωή σου;
Όσο σε κάθε άνθρωπο.
-Το προσωπικό σου καταφύγιο όταν όλα δείχνουν δύσκολα;
Στο σπίτι μου, εκεί που νιώθω ήρεμη.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Η απώλεια αγαπημένων μου ανθρώπων.
-Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;
Δεν θα ήθελα να αλλάξω τίποτα, γιατί αν άλλαζα, μπορεί να μην ήμουν εδώ, που βρίσκομαι αυτή τη στιγμή.
-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Ένα όνειρο, που πραγματοποιείται αυτόν τον καιρό, είναι ο δίσκος μου με τίτλο «Τί Είναι Ν’ Αγαπάς», σε μουσική του Στέφανου Κορκολή και σε στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και μπορώ να πω πως νιώθω ευτυχισμένη. Για το μέλλον, αυτό που θα ήθελα, είναι να είμαι υγιής και να έχω τη δυνατότητα να επιλέγω τραγούδια, που αγγίζουν την ψυχή μου.
-Η συμβουλή που θα έδινες σε ένα νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Να έχει θέληση για μάθηση, υπομονή, επιμονή και αυτοεκτίμηση.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Σοφία Μανουσάκη;
Τραγουδίστρια/μουσικός.
-Σοφία σε ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
Σοφία Μανουσάκη στο FB: Sofia Manousaki
Σοφία Μανουσάκη στο Instagram: sofiamanousakiofficial
