Σχεδόν κάθε μέρα ερχόμαστε σε επαφή με πολλούς ανθρώπους είτε για να συνομιλήσουμε μαζί τους είτε για να ζητήσουμε κάποια βοήθεια είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Αυτό το επιτυγχάνουμε μέσω της γλώσσας και της χρήσης του κατάλληλου λεξιλογίου. Χρησιμοποιούμε το σωστό λεξιλόγιο τη σωστή στιγμή. Ο όρος «κοινωνικό λεξιλόγιο» είναι τεχνητός και έχει ως βάση του την κοινωνία. Η ερώτηση που μπορεί να τεθεί εδώ είναι πότε το χρησιμοποιούμε.
Η πρώτη περίσταση είναι όταν επικοινωνούμε με φίλους και γνωστούς μας. Ρωτάμε αν είναι καλά, πώς πέρασαν την μέρα τους και αν έχουν κάποιο νέο να μας πουν ή πότε θα κανονίσουμε μια συνάντηση. Πολλές φορές γελάμε, κάνουμε πλάκα και μοιραζόμαστε τα προβλήματα και τις απόψεις μας. Το ύφος μιας φιλικής συνομιλίας είναι χαλαρό και απλό.
Η δεύτερη περίσταση, στην οποία χρησιμοποιούμε το «κοινωνικό λεξιλόγιο», είναι όταν είμαστε εγγεγραμμένοι σε κάποια εκπαιδευτική δομή. Το σχολείο, τα κέντρα εκπαιδευτικής κατάρτισης και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα παρέχουν πλήθος πληροφοριών καθώς και τρόπων εφαρμογής τους στη σύγχρονη ζωή. Αυτές οι πληροφορίες είναι είτε θεωρητικές είτε πρακτικές, λόγου χάρη, η τέχνη της ξυλογλυπτικής. Ο πομπός μεταδίδει πληροφορίες στον δέκτη και εκείνος με την σειρά του τις δέχεται, αφού πρώτα τις επεξεργαστεί. Το ύφος, λοιπόν, του πρώτου είναι διδακτικό και προτρεπτικό.
Η τρίτη περίσταση είναι όταν συμμετέχουμε σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εδώ ο ομιλητής απευθύνεται προς τους συμμετέχοντες και προσκεκλημένους, εξηγώντας τους σκοπούς και τους λόγους της εκάστοτε εκδήλωσης. Μπορεί να είναι μια φιλανθρωπική εκδήλωση ή μια εκδήλωση προς ανάμνηση ενός γεγονότος. Ο ομιλητής θα κάνει χρήση του επιτηδευμένου και προσεγμένου ύφος, ώστε να διεγείρει το ενδιαφέρον των προσκεκλημένων και οι τελευταίοι να μην δυσανασχετούν.
Η τέταρτη περίσταση, που χρησιμοποιούμε το «κοινωνικό λεξιλόγιο», είναι όταν βρισκόμαστε στο εργασιακό περιβάλλον. Πολλά είναι τα είδη του εργασιακού περιβάλλοντος, από τις εξωτερικές εργασίες μέχρι τα γραφεία. Είναι μια μικρή κοινότητα με διευθυντές, βοηθούς και υπαλλήλους, όπου ο καθένας ασκεί την δικιά του αρμοδιότητα με το «δικό του λεξιλόγιο». Έτσι, ο διευθυντής έχει ισχνό και ευθύ ύφος ενώ ο υπάλληλος απλό. Οι τέσσερις περιστάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω συνοδεύονται και με παραγλωσσικά στοιχεία, όπως το αν ο ομιλητής είναι νευρικός ή ήρεμος.
Βλέπουμε, λοιπόν, στον εαυτό μας και στους γύρους μας, πολλές φορές να επεξεργαζόμαστε τι λέμε, πώς το λέμε και πότε το λέμε. Υπάρχει ολόκληρη βιβλιογραφία γύρω από το συγκεκριμένο θέμα. Η κοινή πεποίθηση είναι, ότι κάθε κοινωνική ομάδα έχει την δικιά της γλώσσα ακόμα και αν στο ίδιο τόπο ανήκουν και άλλες ομάδες. Παραδείγματος χάρη, η άρχουσα τάξη χρησιμοποιεί μια «υψηλή» γλώσσα ενώ η κατώτερη μια «λαϊκή».
Από την Έλενα Φόρτη
Πηγές:
https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/glossology/show.html?id=102