Μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του θρυλικού Jukebox

Πήρε τ’ όνομά του από τη λέξη jook ή juke, που στην αφροαμερικάνικη αργκό σημαίνει χορός, πανδαιμόνιο, και τη λέξη box, που σημαίνει κουτί. Ήταν μαγικό!

Αρκεί να είχες στα χέρια σου το νόμισμα (μία δραχμή ήτανε; ή μήπως δίφραγκο; δεν θυμάμαι…) και να το έριχνες στην υποδοχή, αφού προηγουμένως είχες κάνει την επιλογή σου. Ας πούμε, Μαντουμπάλα… F28… Πατάς, το ρίχνεις, και παρακολουθείς τη μαγική διαδικασία. Τα 45άρια δισκάκια στριφογυρίζουν και μόλις έρχεται στην ευθεία το F28 που επέλεξες, η Μαντουμπάλα δηλαδή, αρχίζει αυτόματα και παίζει. Διαστημικό!

Δημιουργός του ήταν ο Λούις Γκλας, στέλεχος της General Electric. Μέσα σε ξύλινο κουτί, τοποθέτησε ένα φωνογράφο Έντισον με 4 ακουστικούς σωλήνες και μία υποδοχή για νομίσματα. Ο καθένας, με 5 σεντς, μπορούσε να ακούσει το αγαπημένο του τραγούδι.

Το πρώτο Jukebox τοποθετήθηκε στις 23 Νοεμβρίου του 1889 σ’ ένα σαλούν του Σαν Φρανσίσκο, εντυπωσιάζοντας τους θαμώνες του. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι κύλινδροι αντικαθίστανται από πλάκες γραμμοφώνου και αργότερα με δίσκους 45 στροφών.

Τα πρώτα jukebox ήταν απλά ξύλινα κουτιά με κερματοδέκτες και μερικά πλήκτρα. Στο πέρασμα του χρόνου άρχισαν να διακοσμούνται όλο και πιο πολύ, χρησιμοποιώντας χρώμιο, χρωματιστούς φωτισμούς, περιστρεφόμενα φώτα και διάφορα άλλα εφέ. Πολλοί θεωρούν την δεκαετία του 1940 «χρυσή εποχή» του jukebox όπου ήταν διακοσμημένα με γοτθικού στυλ με καμπύλες σαν ηλεκτρικό ουράνιο τόξο.

Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και η οικονομική κρίση είχαν περάσει και έτσι νέα σχέδια αντικατοπτρίζανε την νέα διάθεση. Ακόμα πριν από αυτό τα διακοσμημένα jukebox ήταν μία από τις λίγες εξόδους διαφυγής από τα προβλήματα αυτά. Η αισθητική προχώρησε από τα απλά ξύλινα κουτιά στις αρχές του 1930 σε πανέμορφα φωτιστικά με πλαστικά τύπου μαρμάρου και κίνηση χρωμάτων στο μοντέλο της Wurlitzer 850 Peacock το 1942. Όταν οι Η.Π.Α. μπήκαν στον πόλεμο, το μέταλλο και το πλαστικό ήταν απαραίτητα για τον πόλεμο και η παραγωγή jukebox περιορίστηκε.

Τα jukebox της δεκαετίας του 1940 ανήκουν στη λεγόμενη «Χρυσή Εποχή» επειδή τα περισσότερα είχαν κίτρινη πλαστική επικάλυψη. Τα μηχανήματα της δεκαετίας του 1950 στη λεγόμενη «Αργυρή Εποχή», επειδή έχουν επικάλυψη χρωμίου.

Το Jukebox είναι ταυτισμένο στο λαϊκό υποσυνείδητο με την έκρηξη του Rock ‘n’ Roll και στη χώρα μας με τους λαϊκούς καημούς της δεκαετίας του ’50 και του ’60. Στις δεκαετίες του΄50 και του ΄60 στην Ελλάδα, σχεδόν όλα τα σουβλατζίδικα και τα σφαιριστήρια, οι περισσότερες ταβέρνες και night club είχαν Jukebox.

Από τον Νίκο Γκάτσιο

Διαβάστε περισσότερα στο https://musicmoviehistory.blogspot.com/

Επιλεγμένα άρθρα από ειδικούς στο είδος τους!