Συνέντευξη με τη Λήδα Χαλκιαδάκη: «Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή. Ας κάνουμε την αυτοκριτική μας..»

Μια σπουδαία τραγουδοποιός, ποιήτρια και συγγραφέας. Μετρά περισσότερα από πενήντα χρόνια στον καλλιτεχνικό χώρο. Με τις παύσεις της μαζί που αναγκαία ήρθαν κάποια στιγμή για τους δικούς της λόγους. Η κόρη του δημοσιογράφου Γιώργου Χαλκιαδάκη και της θρυλικής ερμηνεύτριας Δανάης Στρατηγοπούλου. Έγραψε ιστορία με τον συνθέτη Σπύρο Βλασσόπουλο, δημιουργώντας το συγκρότημα Λήδα – Σπύρος. Με αφορμή την εμφάνισή της στον Πολυχώρο Αλεξάνδρεια την Κυριακή 18 Ιουλίου με τον μοναδικό Γιάννη Λεκόπουλο φιλοξενώ στο your e-articles τη Λήδα Χαλκιαδάκη.

-Γεννηθήκατε στην Αθήνα. Ποιες είναι οι μνήμες της παιδικής σας ηλικίας; 

Πολλές και θαυμαστές! Μετά τα συντρίμμια του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου, το  ψυγείο με πάγο, το μουρουνόλαδο, τους χωματόδρομους με τις τσουκνίδες, το δρόμο προς τη νέα ζωή, την πρόοδο. Πετράλωνα, Πατησίων, Εξάρχεια. Παιδί της πόλης.

-Η πιο ισχυρή ανάμνηση που κουβαλάτε ως σήμερα; 

Ο θάνατος του πατέρα μου όταν ήμουν 8 ετών. Η γέννηση των 3 παιδιών μου. Και κάτι πρόσφατο που δεν έχει προλάβει ακόμα να γίνει ανάμνηση.

-Είστε κόρη του δημοσιογράφου Γιώργου Χαλκιαδάκη και της τραγουδίστριας Δανάης Στρατηγοπούλου. Πώς επηρέασαν την ψυχοσύνθεσή σας αυτές οι δύο φυσιογνωμίες; 

Είμαι τυχερή και ευγνώμων στο Θεό που είχα αυτούς τους γονείς. Κι επίσης, είμαι παιδί του έρωτα όπως λέμε. Και εμφανισιακά και σαν κρητική ιδιοσυγκρασία είμαι περισσότερο παιδί του Χαλκιαδάκη. Άλλωστε σφράγισε τα πρώτα και αποφασιστικά 8 μου χρόνια. Εκείνος ήταν η μαμά μου στο σπίτι και εκείνη δούλευε σκληρά για να εξασφαλίζει τα φάρμακά του. 

-Πόσο σοκαριστικό είναι για ένα μικρό παιδί η απώλεια του πατέρα σε μια τόσο τρυφερή ηλικία όσο αυτή των οκτώ ετών; 

Φρόντισαν να μην το μάθω αμέσως, απότομα. Αυτή ήταν δική του επιθυμία. Ήταν άνθρωπος με βαθειά και καθάρια συνείδηση. Κι αυτό το μεγαλειώδες είναι ο Πατέρας στη ζωή μας. Η Συνείδηση. Σαν αντίποδας της Μητέρας που είναι η Αγάπη. 

-Η συνεργασία με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου; Τι διέκρινε σε εσάς; 

Με τον Βαγγέλη (και τον αδελφό του, τον αξέχαστο Νίκο) ήμασταν φίλοι της εφηβείας. Με πρωτοέβγαλε να πω ένα βραζιλιάνικο τραγούδι που είχε επιλέξει όταν ακόμα ήμουν μαθήτρια, στο Ακροπόλ, με τους Φόρμινξ. Είχαμε μεγάλη μουσική συγγένεια, αλλά και φιλία. 

-Πιστεύετε στο Κάρμα; 

Συν Αθηνά και χείρα κίνει. 

-Το 1967 κυκλοφόρησε ο πρώτος σας δίσκος, το Πιο Ψηλά. Σήμερα, 54 χρόνια μετά πως νιώθετε για αυτή τη δισκογραφική κατάθεση; 

Όλοι τότε, ο Ρωμανός, ο Θωμόπουλος στο Λονδίνο, η Αρλέτα, ο Σαββόπουλος, εγώ, κάναμε τη μικρή μας επανάσταση. Τραγουδοποιοί, κιθαρωδοί και ποιητάδες, μέσα στο μουσικό ρεύμα που κατέκλεισε τον πλανήτη.

-Πώς αναλογίζεστε τη μουσική σύμπραξη με τον Σπύρο Βλασσόπουλο που είχε ως αφετηρία τη δημιουργία του συγκροτήματος Λήδα & Σπύρος το 1972; 

Μια δημιουργική συνεργασία απ’ αυτές που μόνο ο έρωτας ξέρει να γεννάει.  

Ηλεκτρικός Αποσπερίτης αποτελεί ένα δίσκο-σταθμό στη διαδρομή σας. Ποια στοιχεία τον καθιέρωσαν στο μουσικό κοινό; 

Δεν υπάρχουν συνταγές. Υπάρχουν ιστορικές συγκυρίες που κάποιοι τολμούν να κάνουν ένα βήμα παραπάνω. Ακόμα και το εξώφυλλο αυτού του δίσκου, το κολάζ που έφτιαξα με τον χαράκτη Άκη Πειρουνίδη, εκφράζει τα σύμβολα, τις ανησυχίες της εποχής (οικολογία), την αντίθεση φύσης – μηχανής και το, με τρόπο τοποθετημένο αστέρι του Τσε, έτσι ώστε να μην μας το απαγορεύσουν οι Συνταγματάρχες. 

-Πώς ορίζετε την μουσική; 

Ποιά είμαι εγώ που θα ορίσω τη μουσική… Ας πω πως είναι μια μεγάλη Τέχνη, με κάθετη και οριζόντια κίνηση, πλήρη δηλαδή… Και το στοιχείο Ρυθμός που ενυπάρχει σε όλες τις Τέχνες. 

-Η σημασία της στη καθημερινότητά σας; 

 Γεννήθηκα μέσα σ’ αυτήν… 

-Τα ακούσματα που σας διαμόρφωσαν;   

Ο πατέρας μου άκουγε κάθε μέρα κλασσική μουσική. Τη  του Μπετόβεν, Μασκαράτα του Χατσατουριάν, Ραχμάνινοφ… Και ένα τάνγκο που του είχε φέρει σε 45αρι η Δανάη από ένα ταξίδι της, το υπέροχο Cafetin de Buenos Aires. Το έχω ακόμα… Αξιώθηκα να το ερμηνεύσω στο Ακροπόλ, το 2003. Απ’ τη μητέρα βέβαια, τα άκουγα όλα, καλό τραγούδι ελληνικό και ξένο. 

-Οι φωνές που σας συγκλόνισαν;   

Είναι τόσο πολλές… Μερσέδες Σόσα, Φλέρυ Νταντωνάκη, Σέρτζιο Εντρίγκο, Δημήτρης Ψαριανός, Έλλα Φιτζέραλντ (δασκάλα μου),  Εστρέγια Μορέντε, Ρομπέρτο Πολάκο Γογιενέτσε, Φρέντι Μέρκιουρι και βέβαια ή θεϊκή Αζίζα Μουσταφά Ζαντέ

-Ήταν απόφαση ζωής να σταματήσετε τη καριέρα σας για να μεγαλώσετε τα παιδιά σας; 

Η ζωή είναι πιο δυνατή από μάς… Μας οδηγεί σ’ αυτό που μας λείπει…

-Πώς θυμάστε τον Ανδρέα Αγγελάκη; 

Εξαίρετος φίλος και συνεργάτης. Δημιουργικός και θερμός άνθρωπος. Είναι κρίμα που τον χάσαμε τόσο νωρίς.

-Η ίδια είστε και ποιήτρια. Το 1994 κυκλοφόρησε η πρώτη σας ποιητική συλλογή, το Έρωτα, Θεέ Μου. Είναι ένας άλλος κόσμος αυτός της ποίησης;  

Ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο Τέχνες μεγάλωσα, που το πάντρεμα τους γεννάει το τραγούδι, το άσμα. 

-Νιώθετε ερμηνεύτρια, τραγουδοποιός ή ποιήτρια; 

Όλα ενώνονται μέσα μας… Σαν μια βαθειά αρμονία που συνθέτουμε και μας περιέχει. 

-Την Κυριακή 18 Ιουλίου θα εμφανιστείτε με τον Γιάννη Λεκόπουλο στον Πολυχώρο Αλεξάνδρεια. Πώς προέκυψε αυτή η μουσική ένωση; Τι αναμένεται να παρακολουθήσει το κοινό;

Με τον Λεκόπουλο ξαναδουλέψαμε στο ξεκίνημά του, πριν 12 χρόνια. Είναι σπουδαία φωνή και άνθρωπος με ήθος. Θα πούμε και δικά μας κομμάτια και κάποια που αγαπάμε, ελληνικά και ξένα, παλιά και σύγχρονα, χωρίς συνταγές.  

-Πότε κλάψατε τελευταία φορά;   

Νομίζω προχθές. Ζω μιαν εποχή μεγάλης συγκίνησης, με όλες τις έννοιες της λέξης. Χαρά, κλάμα, στιγμές ευτυχίας… 

-Σε τι κατάσταση βρίσκεται η σημερινή δισκογραφία;   

Δε νομίζω πως υπάρχει δισκογραφία όπως την ξέραμε… Υπάρχει Youtube.

-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα; Μπορούν να βρουν το δρόμο τους;   

Πάντα υπάρχουν. Είναι και θέμα του κόσμου ξέρετε και της συγκυρίας…  

-Πώς αντιλαμβάνεστε τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;   

Πλέον μιλάμε πλανητικά… Ο ιός, η οικολογική καταστροφή που συνεχίζεται, η εγκληματικότητα, η απομάκρυνση απ’ τις αξίες, ο υπερπληθυσμός, τα εκατομμύρια παιδιά που πεινάνε ενώ εμείς ασχολούμαστε με τις πολυτελείς ανάγκες που μας δημιουργούν οι αγορές και ο αχόρταγος εαυτός μας… Μου δείχνουν πόσο απελπιστικά αργά εξανθρωπίζεται ο άνθρωπος.

-Επηρέασε τους καλλιτέχνες ο κορωνοϊός;   

Οι πολιτικές που ακολουθούνται και στην Ελλάδα και αλλού, έχουν πλήξει βάναυσα τον Πολιτισμό και τους ανθρώπους του. Δυστυχώς και οικονομικά. 

-Πώς κρίνετε τη σημερινή ελληνική κοινωνία; Σας ενοχλεί κάτι;  

Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή. Ας κάνουμε την αυτοκριτική μας, ας προσπαθήσουμε να γίνουμε καλύτεροι. Μόνο αν κρατήσουμε μέσα μας τις μεγάλες αξίες θα επιβιώσουμε και θα διαμορφώσουμε μια καλύτερη ζωή, έχοντας διορθώσει λάθη του παρελθόντος. Και ας προστατεύσουμε την μέγιστη Αξία, την Ελλάδα. 

-Η σημερινή Αριστερά; Βρίσκεται σε χειμερία νάρκη; Μπορεί να εμπνεύσει τον κόσμο για διεκδικήσεις; 

Είμαστε μέσα σ’ έναν στρόβιλο… Νομίζω πως κατά βάθος, όλοι τα ‘χουμε χαμένα. Δεν ξέρω, δεν μπορώ να ξέρω τίποτα… Ζούμε σε εποχή επιβίωσης και κυρίως ηθικής. 

-Είναι διαφορετικό το τοπίο στην Αριστερά σήμερα σε σχέση με τη δεκαετία του ’70; 

Είναι διαφορετικό το τοπίο παντού. 

-Πιστεύετε στον Θεό;   

Σίγουρα πιστεύω σε μια ανώτερη δύναμη, μιαν Αρμονία που μας περιέχει. Διάβασα γύρω στα 40 την Καινή Διαθήκη από επιλογή και κράτησα κάποια από τα λόγια του μεγάλου Μύστη, του Ιησού Χριστού. Με αυτά και κάποια απ’ την ελληνική Γραμματεία πορεύομαι. Τα βασικότερα : Μέτρον άριστον, Αγαπάτε αλλήλους

-Πώς λειτουργείτε υπό το καθεστώς του έρωτα;  

Όλα είναι έρωτας και στη μεγέθυνσή του, αγάπη. Παιδιά, τραγούδια, ζωή. Είναι ο μέγας δημιουργός. 

-Νιώθετε ευτυχισμένη;  

Προτιμώ τις έννοιες γεμάτη, χαρούμενη. Είναι δύσκολη, φευγαλέα έννοια η ευτυχία… Αν και πρόσφατα, έζησα κάποιες στιγμές της.

-Αν μπορούσατε να γυρίσετε τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε; 

Θα ‘θελα να ζήσω τον πατέρα μου, όπως και τη μητέρα μου μέχρι τα βαθειά του γεράματα.  

-Τα όνειρά σας για το μέλλον;   

 Ένα ταξίδι στο Μπουένος Άιρες. 

-Ετοιμάζετε κάτι αυτή την περίοδο;   

Ένα βιβλίο ποίησης. Και μελοποιώ κάποιους στίχους. 

-Κυρία Χαλκιαδάκη σας ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.

Και εγώ σας ευχαριστώ.

Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο

Αποτυχημένος φοιτητής Κοινωνικής Θεολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποτυχημένος φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Ερασιτέχνης ραδιοφωνικός παραγωγός και αρθρογράφος. Συλλέκτης βινυλίων, κόμικς και βιβλίων. Λάτρης της ινδικής κουζίνας και του κόκκινου κρασιού. Με το γράψιμο έχω μια ιδιαίτερη σχέση. Όταν γράφω θέλω η σκέψη που ξεκινάει από εμένα να ολοκληρώνεται από τον αναγνώστη...