Είχα ακούσει κάποτε τον Θύμιο Καρακατσάνη να λέει πως για να γελάσει ο άνθρωπος σκέφτεται. Αντίθετα, στο δράμα το κλάμα γεννιέται αβίαστα και αυτή είναι η ειδοποιός τους διαφορά. Πράγματι, δεν είναι εύκολο για ένα σεναριογράφο ή ένα θεατρικό συγγραφέα να καταπιαστεί με την κωμωδία. Η συγκεκριμένη δημιουργός παρόλα αυτά τα έχει καταφέρει με μοναδικό τρόπο εδώ και τρεις δεκαετίες. Γεννήθηκε στον Τύρναβο και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στην ΑΣΟΕΕ μα σύντομα μεταπήδησε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και τη Δραματική Σχολή του Βασίλη Ρίτσου. Όπως δηλώνει και η ίδια άλλο πράγμα ο Άνταμ Σμιθ και άλλο ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Πένα με αστείρευτη έμπνευση και το άλλο καλλιτεχνικό μισό του Χάρη Ρώμα με τον οποίο έχουν γράψει ορισμένες από τις πιο επιδραστικές τηλεοπτικές κωμωδίες των τελευταίων δεκαετιών. Άνθρωπος με ενεργό ρόλο στη κοινωνία, ενδιαφέρον για τα κοινά και τα πολιτικά πεπραγμένα καθώς παλαιότερα έχει διατελέσει βουλευτής με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α ενώ τώρα είναι συντονίστρια στον τομέα Πολιτισμού του κινήματος. Σήμερα, έχω τη χαρά να συνομιλώ στο your e-articles με την Άννα Χατζησοφιά.
-Γεννηθήκατε στο Τύρναβο. Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα μεν στον Τύρναβο αλλά έφυγα μηνών από εκεί. Μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Στον Τύρναβο επέστρεψα αφού τέλειωσα το δημοτικό.
-Η πιο ισχυρή ανάμνηση που κυριαρχεί ακόμα στο μυαλό σας;
Η ρόδα από την έκθεση της Θεσσαλονίκης.
-Σπουδάσατε στην ΑΣΟΕΕ. Τι αποκομίσατε από τα φοιτητικά σας χρόνια;
Το αμφιθέατρο φυσικά αλλά δεν δραστηριοποιούμουν στην ΑΣΟΟΕ αλλά στο Σύλλογο σπουδαστών Σχολών Θεάτρου, Κινηματογράφου και χορού.
-Υπήρξατε σπουδάστρια στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και τη Δραματική Σχολή του Βασίλη Ρίτσου. Ήταν διαφορετικά τα πράγματα εκεί;
Ε, ναι ήταν πιο καλλιτεχνικά. Άλλο πράγμα ο Άνταμ Σμιθ και άλλο ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Εκεί δούλευες περισσότερο με το συναίσθημα και η λογική έρχονταν σε δεύτερο πλάνο. Στο χώρο του συνδικαλισμού βέβαια ήταν το ίδιο. Οι ίδιες φοιτητικές παρατάξεις, οι ίδιες πολιτικές νεολαίες και οι ατέρμονες συζητήσεις «επί της διαδικασίας».
-Τι ήταν αυτό που σας έστρεψε στο θέατρο;
Νομίζω από παιδί ήθελα να ασχοληθώ με το θέατρο, έβλεπα πολύ θέατρο και σινεμά και μετά έστηνα αυτοσχέδιες θεατρικές παραστάσεις με τις φίλες μου. Θυμάμαι μια σκηνή που έφευγα ντυμένη με την αποκριάτικη στολή της μαρκησίας, ντάλα καλοκαίρι, για να πάω στο σπίτι μιας φίλης που θα δίναμε παράσταση στην αυλή της, και με κοιτούσαν σαν ούφο οι γείτονες.
-Η στιγμή που καταλάβατε ότι θα ασχοληθείτε με τη τέχνη στη ζωή σας;
Πολύ νωρίς, αλλά το αποφάσισα γύρω στα 16.
-Οι εμπειρίες σας από το Θεσσαλικό Θέατρο;
Εντάξει, ήταν συγκλονιστική εμπειρία. Δεν ήταν όπως τώρα που πηγαίνουν για ένα έργο και φεύγουν. Μέναμε για κάποια χρόνια οι περισσότεροι, δημιουργώντας θίασο με κοινούς κώδικες και αισθητική. Και πιστεύαμε ουσιαστικά στην αποκέντρωση. Δεν παίζαμε μόνον όπου υπήρχαν θεατρικές αίθουσες. Παίζαμε σε αυλές, σε πλατείες, σε σινεμά όπου το προσκήνιο είχε βάθος μόνο ενάμισι μέτρο και μία είσοδο-έξοδο και έπρεπε να χωρέσεις είκοσι άτομα που ήταν ο θίασος π.χ. στον Κύκλο με την Κιμωλία. Τα παραλειπόμενα και όσα γίνονταν στα παρασκήνια θα μπορούσαν να γίνουν ένα ολόκληρο σήριαλ.
-Η πρώτη σεναριακή δημιουργία σας ήταν το Εξ Αδιαιρέτου που προβλήθηκε το 1992 και αποτελεί μεγάλο αδερφάκι του Κωνσταντίνου και Ελένης. Πώς αισθάνεστε σήμερα όταν το αναλογίζεστε;
Ναι, το Εξ Αδιαιρέτου ήταν το πρότυπο. Μια κοινή ιδέα και αντιστροφή των βασικών χαρακτήρων. Πώς αισθάνομαι; Εντυπωσιασμένη για την σωστή σεναριακή του δομή ενώ ακόμα δεν είχα κάνει ούτε καν ένα σεμινάριο γύρω από το σενάριο. Προφανώς λόγω των άπειρων ταινιών που είχα δει, είχα «ενσωματώσει» τρόπω τινά, τους σεναριακούς κώδικες.
-Το όνομά σας είναι συνδεδεμένο με τον Χάρη Ρώμα. Συνεργαστήκατε για πρώτη φορά στη ταινία Γυναίκες Δηλητήριο. Τι έδωσε το ερέθισμα για το συγκεκριμένο θέμα της ταινίας;
Νομίζω οι ταινίες του Αλμοντοβάρ.
-Θυμάστε τις πρώτες μέρες της συνεργασίας σας;
Ναι, φυσικά. Ήταν για μια θεατρική παράσταση. Μας είχε φωνάξει ένας θεατρικός επιχειρηματίας για να γράψουμε μια επιθεώρηση, το Ταπί και Ψύχραιμοι, το οποίο σκηνοθέτησε ο Νίκος Ζερβός. Εκεί δημιουργήθηκε και η ιδέα να κάνουμε ένα σενάριο για το Νίκο. Με τον Χάρη, παρ’ ότι προερχόμασταν από τελείως διαφορετική αφετηρία, άλλες παρέες, είχαμε εντελώς διαφορετικό background, ταιριάξαμε πολύ συγγραφικά. Δεν είχαμε κοινό, είχαμε συμπληρωματικό χιούμορ.
-Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά υπάρχουν τα ίδια συναισθήματα;
Ε, όχι βέβαια. Τώρα πια είμαστε σαν οικογένεια. Αλλά η διαδικασία συγγραφής είναι παρόμοια.
-Με ποια διαδικασία γράφετε τα σενάριά σας; Τι είδους δυσκολίες προκύπτουν;
Γράφουμε μαζί από την αρχή μέχρι την τελευταία τελεία. Καθόμαστε σε ένα τραπέζι και αρχίζουμε να βάζουμε κάτω διάφορες ιδέες, να τσακωνόμαστε για το ποια είναι η καλύτερη, αλλά όταν προκύπτει η καλύτερη, τότε αμέσως το καταλαβαίνουμε συγχρόνως. Μετά στήνουμε τους χαρακτήρες, την πλοκή και ούτω καθ εξής.
-Ζήσατε τη χρυσή περίοδο της ελληνικής τηλεόρασης με τηλεοπτικές σειρές που έγραψαν ιστορία. Από τους Μεν Και Τους Δεν και τον Κακό Βεζύρη μέχρι το Λίφτινγκ και το Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο. Κοιτώντας μέσα σας ξεχωρίζετε κάποιο από τα σεναριακά παιδιά σας;
Ναι, το Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο, γιατί ήταν ένα σεναριακό πείραμα. Συνδύαζε την κωμωδία με το ιστορικό δράμα. Και ήταν και πολύ καλή δουλειά από άποψη παραγωγής. Είχε εξαιρετική σκηνογραφία και ενδυματολογία. Τα περισσότερα ρούχα είχαν ραφτεί και είχαν νοικιαστεί άλλα, μέχρι και από τα βεστιάρια της Πράγας είχαμε νοικιάσει κοστούμια. Φορούσε σε ένα επεισόδιο ένα παλτό η Κλειώ Δανάη Οθωναίου που το ίδιο σε άλλο χρώμα φορούσε και η πρωταγωνίστρια στη ταινία του Ανγκ Λη, Προσοχή Πόθος, που διαδραματίζονταν στην ίδια χρονική περίοδο.
-Το 2020 επέστρεψε το Καφέ Της Χαράς; Υπήρχαν ανοιχτοί λογαριασμοί που έπρεπε να κλείσουν από δημιουργικής πλευράς;
Ναι. Είχε μείνει επίτηδες μετέωρο το φινάλε. Όχι υποχρεωτικά για να υπάρξει sequel αλλά για να υπάρξει μία τέτοια δυνατότητα.
-Είναι ρίσκο να συνεχιστεί μια σειρά τόσα χρόνια μετά;
Φυσικά, αλλά όχι μεγαλύτερο από ό,τι είναι να κάνεις μία καινούργια σειρά. Είναι ακριβώς το ίδιο ρίσκο. Κάθε δημιουργία έχει ρίσκο και η επιτυχία ή αποτυχία (εισπρακτική ή σε τηλεθέαση εννοώ) είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων. Η καλλιτεχνική επιτυχία είναι άλλο ζήτημα.
-Είστε πολιτικά ενεργή με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η εμπειρία σας από την θητεία σας ως Βουλευτής;
Εμπέδωσε τη πίστη μου στο δημοκρατικό πολίτευμα αλλά θεωρώ ότι χρειάζεται εμβάθυνση της δημοκρατίας. Η απλή αναλογική, εάν εφαρμοστεί στη πράξη, πιστεύω ότι θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Η πιο αναλογική αντιπροσώπευση σημαίνει περισσότερη δημοκρατία.
-Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από τη δράση σας ως Συντονίστρια του Τομέα Πολιτισμού του κόμματος;
Αυτή τη στιγμή ο Πολιτισμός είναι σε παύση πάνω από ένα χρόνο. Σαν Τμήμα Πολιτισμού του Σύριζα από την πρώτη μέρα του πρώτου lock down είχαμε βγει με συγκεκριμένες θέσεις πάνω στην ενίσχυση των ανθρώπων του Πολιτισμού. Νομίζω ότι συμβάλλαμε στην δημιουργία του κινήματος των καλλιτεχνών με το να είμαστε διαρκώς παρόντες και στην πρώτη γραμμή. Αυτή τη στιγμή το πρώτο που θα επιθυμούσα, είναι αυτό που επιθυμεί η πλειοψηφία του καλλιτεχνικού κόσμου, να παραιτηθεί η χειρότερη υπουργός Πολιτισμού από Μεταπολίτευση και μετά.
-Πώς αντιλαμβάνεστε τη σημερινή Αριστερά συνολικά και τον ΣΥΡΙΖΑ του 2021 ειδικότερα;
Η αριστερά οφείλει να απαντήσει στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας. Τις πολλαπλές κρίσεις. Υγειονομική, οικονομική, κλιματική, προσφυγική, κρίση εργασίας, που εντείνουν τις ανισότητες και οδηγούν σε κρίση της δημοκρατίας. Ο Σύριζα εκφράζει, οφείλει να εκφράζει και να κινητοποιεί τον κόσμο της εργασίας, τους νέους, τους αγρότες, τους ανθρώπους του πολιτισμού και της δημιουργίας. Να παλεύει για τους κοινωνικά ασθενέστερους, τους αόρατους, σε μια προοδευτική και ριζοσπαστική κατεύθυνση.
–Τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;
Η ελληνική κοινωνία μετά από μία δεκαετή οικονομική κρίση δοκιμάζεται πάλι σκληρά από την υγειονομική κρίση. Πάνω στη ανυπολόγιστη οδύνη που επιφέρει η απώλεια ανθρώπινων ψυχών, προστίθεται η οικονομική καταστροφή και η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
-Την μέχρι τώρα διαχείριση της Κυβέρνησης;
Η κυβέρνηση σταθερά και ιδεοληπτικά προσηλωμένη στην νεοφιλελεύθερη θεώρηση της οικονομίας, πάνω από όλα βάζει το κέρδος των ιδιωτών, κυρίως των ιδιωτών φίλων της, και βρήκε την ευκαιρία μέσα στο lock down να περάσει μία σειρά αντεργατικών μέτρων που γυρίζουν τις εργασιακές σχέσεις στη εποχή του Καρόλου Ντίκενς και της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, την ώρα που οι ίδιοι μιλούν για την τέταρτη.
-Επηρέασε τους καλλιτέχνες η πανδημία;
Ο χώρος του Πολιτισμού, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, είναι εκείνος που επλήγη σκληρότερα όλων. Στην ουσία ζήσαμε ένα χρόνο παύσης του Πολιτισμού και με την υγειονομική κατάσταση που επικρατεί εν όψει της χειμερινής σεζόν υπάρχει μεγάλη ανασφάλεια. Τι θα γίνει, πώς θα λειτουργήσουν τα θέατρα και οι κλειστοί χώροι του Πολιτισμού εν γένει. Ο σχεδιασμός είναι ελλιπής.
-Η στάση της Κυβέρνησης ήταν ανάλογη;
Η κυβέρνηση με το τελευταίο που ασχολήθηκε είναι ο Πολιτισμός. Θυμόμαστε όλοι τον Πρωθυπουργό μετά το πρώτο lock down να ανακοινώνει το (άναρχο) άνοιγμα της οικονομίας εκτός του τομέα του Πολιτισμού. Κι εφέτος η ενίσχυση των καλλιτεχνών σταμάτησε τον Μάιο. Αλλά από μία κυβέρνηση που τσιμέντωσε την Ακρόπολη και αποφάσισε το έγκλημα για τα αρχαία του Σταθμού Βενιζέλου δεν περίμενα κάτι καλύτερο.
-Υπάρχει κάτι που σας ενοχλεί στη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Τα φαινόμενα ξενοφοβίας και μισαλλοδοξίας που αναπτύσσει μια μερίδα της κοινωνίας και που ενισχύονται από την ακροδεξιά στροφή της κυβέρνησης.
-Πώς κρίνετε τις αποκαλύψεις για τα φαινόμενα κακοποίησης στο χώρο του θεάματος;
Τα ζητήματα κακοποίησης δεν αφορούν αποκλειστικά το χώρο του Πολιτισμού, απλά όπως και ο χώρος του Αθλητισμού είναι πιο εκτεθειμένος στα φώτα της δημοσιότητας. Αυτό βέβαια στην περίπτωση του MeToo λειτούργησε θετικά. Η τόλμη των κοριτσιών που πρώτες βγήκαν και μίλησαν δημόσια συντέλεσε στο να διερευνηθούν σε βάθος σοβαρά εγκλήματα. Αναρωτιέμαι όμως πόσες αντίστοιχες περιπτώσεις υπάρχουν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που καλύπτονται από τον φόβο.
-Ήταν δραστικές οι ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού;
Η μόνη δραστική ενέργεια ήταν η σπουδή της υπουργού να καλύψει τον Λιγνάδη.
-Πιστεύετε στον Θεό;
Κάποιες στιγμές ναι, κάποιες στιγμές όχι. Με τη λογική, μεταφράζοντας ελεύθερα τον Ηράκλειτο, πιστεύω πως ότι υπάρχει στο σύμπαν είναι προϊόν τύχης και ανάγκης, από την άλλη είναι δύσκολο να διαγράψεις τον τρόπο που γαλουχήθηκες παιδί. Any way, σέβομαι την πίστη των άλλων όταν και αυτή σέβεται την πίστη ή την μη πίστη των άλλων.
-Ο δίσκος που ακούτε στις πιο προσωπικές σας στιγμές;
To Led Zeppelin IV.
-Η ταινία που σας άλλαξε τη ζωή;
Το Σολάρις του Ταρκόφσκι.
-Το βιβλίο που σας ταξίδεψε σε μαγικούς τόπους;
Ε, πολλά. Από παιδί διάβαζα μανιωδώς, μέχρι την έκτη δημοτικού είχα τελειώσει τα βασικά της κλασσικής λογοτεχνίας. Νομίζω ότι το σημείο καμπής στην οπτική μου ήταν όταν στη πρώτη γυμνασίου διάβασα τον Ξένο του Καμύ.
-Ποιο είναι το προσωπικό σας καταφύγιο;
Ο ύπνος.
-Ο μεγάλος σας φόβος;
Ο αποκεφαλισμός. Ακούγεται αστείο αλλά αυτός είναι.
-Πώς λειτουργείτε όταν ερωτεύεστε;
Χάλια και ατσούμπαλα όπως όλοι μας.
-Τι άνθρωπος είναι η Άννα Χατζησοφιά;
Μακάρι και να ήξερα.
-Τι είναι η ευτυχία;
Το να είσαι υγιής και να υπάρχουν άνθρωποι γύρω σου που αγαπάς και σε αγαπάνε και να είναι κι αυτοί γεροί.
-Αν μπορούσατε να γυρίσετε τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε;
Σκέφτομαι όλα αλλά και πάλι νομίζω ότι στη τελική δεν θα άλλαζα τίποτε.
-Πώς φαντάζεστε τη τελευταία μέρα σας στη γη;
Δεν την φαντάζομαι, αποφεύγω νομίζω.
-Τα όνειρά σας για το μέλλον;
Όταν ο άνθρωποι κάνουν σχέδια οι θεοί γελάνε.
-Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Να τολμήσει, να μην σκέφτεται την αποτυχία και να τολμήσει. Αποτυχία είναι ο φόβος.
–Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε το όνομα Άννα Χατζησοφιά;
Ένα δεκάχρονο κορίτσι με αφέλειες και αλογοουρά.
-Κυρία Χατζησοφιά σας ευχαριστώ για την επικοινωνία μας.
Εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
