Τον γνώρισα μέσα από τα τραγούδια που έχει γράψει και έχει πει. Τον μαθαίνω καθημερινά όμως μέσα από τις καυστικές, εύστοχες και μοναδικές τοποθετήσεις του για τα κοινωνικά θέματα που αφορούν τον μέσο άνθρωπο. Αιχμηρός μα συνάμα τρυφερός. Μια ιδιαίτερη ισορροπία ψυχής. Τραγουδοποιός, ενορχηστρωτής και παραγωγός. Πρόσφατα, υπέγραψε μουσικά και στιχουργικά τον δίσκο Πορτοκάλι της Βιολέτας Ίκαρη. Με αφορμή την εμφάνισή του στη μουσική σκηνή Σφίγγα την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου με την Βαλέρια Κουρούπη και τους Apotihans, συνομιλώ στο your e-articles με τον Νίκο Ξύδη.
-Ποιες είναι οι μνήμες της παιδικής σου ηλικίας;
Γάτες, σκυλιά, γεύσεις ελληνικής κουζίνας απ’ τις γιαγιάδες μου στις οποίες και έμενα σχεδόν όλες τις σχολικές μέρες του χρόνου μέχρι τα 12-13 μου. Ωραίους και τρελούς (καθόλου σοβαροφανείς δηλαδή) ανθρώπους, τους φίλους και τους συνεργάτες των γονιών μου. Ατελείωτες ώρες μπάσκετ, εκατομμύρια χιλιόμετρα ποδήλατο. Πολλές ώρες μοναξιάς. Ατελείωτες ώρες όπου στο σπίτι ακούγονταν Καζαντζίδης, Μάρκος, Beatles και Χατζιδάκις. Απ’ το πρωί ως το βράδυ. Και ενδιάμεσα μπορεί να έπαιζε από Ουμ Καλσούμ μέχρι Μπαχ και από Άσιμο και Λοΐζο μέχρι Τζιμάκο και Pink Floyd.
-Η ανάμνηση που έχει χαραχτεί στο μυαλό σου;
Ήμουν δεν ήμουν 10 χρονών… Φιλοξενούσα έναν φίλο μου στο σπίτι και λίγο πριν κοιμηθούμε έμαθε πως πέθανε η γιαγιά του. Όταν ξαπλώσαμε δίπλα-δίπλα, κάποια στιγμή μες στο σκοτάδι, γύρισα και του είπα: Προσπάθησε να σκεφτείς πως και ο θάνατος μες στη ζωή είναι. Μου απάντησε: Μα τι βλακείες λες; Άκου ο θάνατος μες στη ζωή. Δεν ανταλλάξαμε άλλη κουβέντα εκείνο το βράδυ. Άργησα πολύ να κοιμηθώ γιατί ήμουν σίγουρος για αυτό που είχα νιώσει και είχα πει. Αλλά με προβλημάτισε εξίσου και η δική του σιγουριά πως λέω βλακείες. Την άλλη μέρα ξύπνησα και ήμουν σίγουρος πως η βλακεία μου για μένα ήταν σωστή και έκτοτε πάντα αυτή η οπτική του θανάτου με συντροφεύει όποτε τον σκέφτομαι.
-Τι είναι για σένα η μουσική;
Πιο εύκολα θα μπορούσα να σου πω τι δεν είναι πάρα τι είναι… Εν αρχήν ο ήχος. Η μουσική έρχεται από άλλο σύμπαν. Η μουσική είναι μεταφυσικό φαινόμενο. Θαύμα.
-Η σημασία της στην καθημερινότητά σου;
Είναι ο παρανομαστής της καθημερινότητάς μου και σε πρακτικό και σε νοητικό αλλά και σε ψυχικό επίπεδο.
-Οι επιρροές που σε διαμόρφωσαν ως δημιουργό;
Τι να πρωτοπώ; Σίγουρα οι Beatles είναι στην κορυφή. Αλλά από εκεί και πέρα νομίζω πως σαν την μέλισσα, έπαιρνα και παίρνω σχεδόν από παντού.
-Οι φωνές που σε συγκλόνισαν;
Καζαντζίδης, Lennon, Nustrat, Μοσχολιού και πολλές πολλές ακόμα.
-Πότε κατάλαβες ότι η μουσική θα είναι το αντικείμενο που θα καθορίσει την ύπαρξή σου;
Α, αυτό το κατάλαβα εκ των υστέρων. Κοιτώντας πίσω δηλαδή, ανακάλυψα πως η μουσική είναι το σύμπαν μου. Δεν θυμάμαι να σου πω πότε ακριβώς. Αλλά σίγουρα είναι μια διαρκής διαδικασία. Το ανακαλύπτω καθημερινά και κάθε μου αύριο με βρίσκει ακόμα πιο βαθιά στην απέραντη θάλασσά της.
-Αν δεν είχες ασχοληθεί με τη μουσική τι θα σε είχε κερδίσει;
Η μαγειρική, η σκηνοθεσία ή η υποκριτική. Δεν ξέρω φυσικά αν θα είχα ταλέντο στα δύο τελευταία. Στο μαγείρεμα πάντως, κάτι καταφέρνω και τώρα.
-Είσαι γιος της Ελένης Βιτάλη και του Βαγγέλη Ξύδη. Ήταν δύσκολο για σένα να διαμορφώσεις τη δική σου καλλιτεχνική ταυτότητα μακριά από εκείνους και να μη βρεθείς στη σκιά τους;
Για εμένα καθόλου. Μεγάλωσα πραγματικά ελεύθερος να επιλέξω το τι και το ποιος θέλω να είμαι. Ανακάλυψα αρκετά νωρίς -κάπου στα 17, 18 μου – τι με δονεί και με εκφράζει και αυτό δεν ήταν άλλο απ’ την τραγουδοποιία. Οι γονείς μου έγραφαν τραγούδια αλλά ως χόμπι ας πούμε. Αυτό που για μένα είναι το βασικό μου αντικείμενο, για εκείνους ήταν το έξτρα και αυτό που για μένα είναι το έξτρα, για εκείνους ήταν το βασικό. Οπότε σύγκριση και σκιά δεν υπάρχει. Έχω την εντύπωση πως κάποιοι περίμεναν κάτι άλλο από έμενα… Περίμεναν να είμαι ο συνεχιστής, τύπου Λαϊκός τραγουδιστής ας πούμε. Πράγμα που δεν θα μπορούσε να συμβεί έτσι κι αλλιώς, καθώς δεν πιστεύω στους συνεχιστές κανενός! Πιστεύω στη μοναδικότητα! Για αυτό και δε μου αρέσουν οι μιμητές. Καλή φωνή λέει, κάνει τον Πάριο, τον Νταλάρα, την Αλεξίου κλπ. Προτιμώ να ακούσω απευθείας τον Πάριο. Το άλλο μου προκαλεί αμηχανία και θλίψη. Μου αρέσει, θαυμάζω και αναζητώ τη μοναδικότητα του καθενός μας.
-Με ποιο τρόπο γράφεις τα τραγούδια σου; Έρχεται πρώτα ο στίχος ή η μουσική;
Σχεδόν πάντα τα γράφω ταυτόχρονα.
-Γράφεις εν θερμώ ή με καθίζηση συναισθημάτων;
Γράφω πάντα και παντού. Δεν παίζει κανέναν ρόλο η συνθήκη ή συναισθηματική μου κατάσταση στο αν θα γράψω. Η έμπνευση μου έρχεται σαν απρόσκλητος επισκέπτης. Και όταν έρχεται, η πραγματικότητα είναι σε pause. Έχω κάψει φαγητά, έχω ξεχάσει ραντεβού… Έχει πλάκα. Καμιά φορά με τρομάζει ότι τριπάρω μέσα σε αυτό και χάνω την πραγματική ζωή. Αλλά και τι είναι εν τέλη πραγματικό; Σχετικά είναι όλα.
-Πώς γεννιέται η έμπνευση;
Έλα μου ντε! Αν το ξέραμε, θα την είχαμε στο τσεπάκι… Έχω γράψει τραγούδι για αυτό… Θα εκδοθεί μάλλον στον επόμενό μου δίσκο.
-Είσαι τραγουδοποιός. Γράφεις μουσική, στίχο και ερμηνεύεις. Ξεχωρίζεις κάποια ιδιότητα μέσα σου;
Τα αντιμετωπίζω σαν ένα. Και για αυτό για πολλά πολλά χρόνια δεν αποδεχόμουν τον όρο του τραγουδιστή αλλά και δεν έγραφα τραγούδια για άλλους. Τελευταία καταφέρνω κάπως και τα διαχωρίζω μέσα και έξω μου.
-Το 1999 ξεκίνησε η πορεία σου στη δισκογραφία. Μετά από 23 χρόνια πώς αισθάνεσαι για τη διαδρομή που έχεις διανύσει έως σήμερα;
Πότε πέρασαν 23 χρόνια; Πού ήμουν; Τι μου κρύβετε; Χαχα. Πάντως να δηλώσω πως αν και δείχνω μικρότερος απ’ όσο είμαι, νιώθω μικρότερος απ’ όσο δείχνω. 23 χρόνια στη δισκογραφία και νιώθω σαν να ξεκίνησα μόλις χτες. Έχω τόσα πολλά να πω και να κάνω. Νιώθω μέσα μου σαν αυτά τα χρόνια να ήταν ένα ζέσταμα πριν τον αγώνα. Τώρα για το τι έχω καταθέσει και το τι καταθέτω θα το κρίνει η Ιστορία και όχι εγώ.
-Το πιο αντιπροσωπευτικό τραγούδι που έχεις γράψει;
Επειδή τα τραγούδια για εμένα είναι και μια μορφή αυτοψυχοθεραπείας και αυτογνωσίας, θα σου πω πως, αν είχα γράψει ένα απόλυτα αντιπροσωπευτικό τραγούδι, μάλλον θα σταματούσα να γράφω. Θα ήμουν πλήρης.
-Πρόσφατα κυκλοφόρησε η τελευταία σου δισκογραφική κατάθεση, το Πορτοκάλι, σε μουσική και στίχους δικούς σου και ερμηνεία της Βιολέτας Ίκαρη. Πώς νιώθεις για την μουσική αυτή ένωση;
Για όλη αυτήν τη διαδρομή που κάναμε με τη Βιολέτα – απ’ την επιλογή τραγουδιών, μέχρι τις ακροάσεις των μίξεων και του master- νιώθω ευλογημένος. Και για τη διαδρομή και γιατί νιώθω πως πετύχαμε κέντρο σε αυτό το έργο. Το κέντρο της καρδιάς μας. Άρα είναι μια εκ βαθέων που λένε και τίμια κατάθεση της οπτικής και της ευαισθησίας μας.
-Η συνεργασία σου με τη Βιολέτα Ίκαρη μέσα στα χρόνια;
Μακάρι όλες οι συνεργασίες να ήταν σαν ετούτη. Και τώρα θα μου πεις… Οι δικηγόροι και οι ψυχολόγοι κλέφτες θα γίνουν; Δεν συμφωνούμε πάντα και παντού και αυτό είναι πολύ χρήσιμο σε μια συν-εργασία! Αρκεί να υπάρχει επικοινωνία και κοινός στόχος και τόπος. Κι εδώ υπάρχει κοινός τόπος, κοινός στόχος και πολύ χιούμορ και αγάπη. Είναι σπάνια φωνή, σπάνιο παιδί και με φωνητικές δυνατότητες που αν τις γνωρίζαμε και αν θα ήθελε να τις αποκαλύψει, θα τρομάζαμε.
-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα;
Φυσικά. Πάντα υπάρχουν! Το πρόβλημα είναι αλλού. Το θέμα είναι ότι δεν έχουν το βήμα.
-Τι είδους δυσκολίες έχουν για να χαράξουν το δρόμο τους και να εδραιωθούν;
Ότι μαζεύτηκαν πολλοί ειδικοί και ειδήμονες στα κέντρα αποφάσεων που έχουν αίσθηση, αισθητική, ένστικτο και όραμα στα καλλιτεχνικά θέματα, όσο έχω εγώ για το πλέξιμο με βελονάκι. Βάλε τώρα και το καρκίνωμα της μουσικής και του ραδιοφώνου που ακούει στο όνομα PlayList και το χεις όλο το έργο.
-Είναι χειρότερα τα πράγματα στο χώρο σε σχέση με τότε που ξεκίνησες εσύ;
Και καλύτερα και χειρότερα. Εξαρτάται που εστιάζει κανείς. Τίποτα δεν είναι μόνο μαύρο ή μόνο άσπρο. Εκτός απ’ τη μαύρη πέτρα και τον άσπρο γάτο μου…
–Το 2008 δημιούργησες την Παράγκα. Τα συναισθήματά σου για την κίνηση αυτή και όσα έχει προσφέρει;
Η Παράγκα προέκυψε. Και γι’ αυτό και πέτυχε. Είμαι περήφανος για την κίνηση αυτή και επίσης πιστεύω ότι έχει πολλά ακόμα να δώσει. Κι αυτή στο ζέσταμα είναι.
-Τη Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου θα εμφανιστείς στη Σφίγγα με τη Βαλέρια Κουρούπη και τους Apotihans. Τι αναμένεται να δούμε και να ακούσουμε;
Μια παράσταση για μεγάλους που ξέχασαν πως κάποτε ήμασταν παιδιά… Μια μουσική παράσταση που μοιάζει λίγο με ταξίδι στην Ελλάδα. Μέσα σε λίγα χιλιόμετρα θα δεις θάλασσα, ποτάμι, βουνό, κάμπο, χωριό και πόλη. Μέσα σε ένα 3ωρο ταξίδι μουσικής και πρόζας, όλοι μαζί (καλλιτέχνες και κοινό) θα γλεντήσουμε, θα επικοινωνήσουμε, θα ανταλλάξουμε βλέμματα συγκίνησης και γέλια μέχρι δακρύων. Και εύχομαι πως θα ανακαλύψουμε αμφότεροι πως τα πράγματα που μας ενώνουν είναι πολλά, είναι ζωντανά και είναι εδώ, περιμένοντας απλώς να τους απλώσουμε το χέρι.
-Τι σημαίνει για σένα η Βαλέρια Κουρούπη;
Τεράστιο κεφάλαιο. Αλληλοδιαμορφωθήκαμε. Διαχρονική σχέση.
-Πώς αντιλαμβάνεσαι τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;
Η χώρα είναι σαν τον Τιτανικό… Και για εμάς τους καλλιτέχνες και ειδικά τους εργαζόμενους στη μουσική, σαν τους μουσικούς στον Τιτανικό που το πλοίο βουλιάζει κι εκείνοι παίζουν ακόμα λέγοντας ήταν τιμή μου να παίξω μαζί σας συνάδελφοι. Με αυτήν την ποιητικότητα, τραγικότητα και με αυτόν τον σουρεαλισμό και εγωιστικό αυτισμό ταυτόχρονα.
-Με ποιο τρόπο θα ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα που ολοένα αυξάνονται;
Έτοιμη λύση δεν υπάρχει και αν υπάρχει δεν τη γνωρίζω. Σίγουρα θα πρέπει να ξεκινήσουμε απ’ τα πολύ βασικά. Ας πούμε να κλείσουμε την τηλεόραση. Να αναλάβουμε την προσωπική (όχι ατομική) μας ευθύνη και να αλλάξουμε εμείς και όλα όσα δεν μας αρέσουν στον μικρόκοσμό μας. Όχι περιμένοντας να αλλάξουν πρώτα οι άλλοι. Εμείς πρώτα! Και να κάνουμε και λίγη σοβαρή δουλειά με τον εαυτό μας. Να γίνουμε ενεργοί πολίτες, να μιλάμε, να συζητάμε, να ακούμε και να τολμήσουμε να πούμε μέσα μας, έξω μας και στον καθρέφτη μας πως ό,τι δεν μας αρέσει, οφείλουμε εμείς να το αλλάξουμε. Ακόμα κι αν αυτό θα σημαίνει πως θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τα πάντα.
-Επηρέασε τους καλλιτέχνες η πανδημία;
Κρίνοντας από εμένα, θα πω πως τους διέλυσε.
-Η στάση της Κυβέρνησης στο ζήτημα;
Ανέμελη, εκδικητική, προκλητική, τσιμεντωμένη και γλιτσιασμένη.
-Η γενικότερη στάση της σε φλέγοντα θέματα του ελληνικού λαού;
Η στάση της είναι στάση βγαλμένη από σκληρό πορνό.
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Αμήχανη, φοβισμένη, αψυχολόγητα κουλ με τέρατα και ταυτόχρονα ενεργή όμως. Τι να σου πω; Πάντως δεν την κρίνω. Προσπαθώ να την καταλάβω όντας κι εγώ μέλος της, άρα και μέρος του όποιου προβλήματός της.
-Πώς ένιωσες με τη δολοφονία του Άλκη; Ο λόγος που γιγαντώνονται μέρα με τη μέρα τα φαινόμενα βίας εντός του κοινωνικού συνόλου;
Θλίψη. Απέραντη θλίψη και οργή. Και με εξοργίζει πως πάλι -πάντα- στρέφουν την προσοχή του κόσμου αλλού. Ποτέ δεν πάμε στη ρίζα του κακού. Ποτέ στον πρεζέμπορα… Πάντα στο βαποράκι μένουμε και γι’ αυτό δεν αλλάζει ποτέ τίποτα. Οι δολοφόνοι του Άλκη, του Παύλου, του Αλέξανδρου (και η λίστα είναι όση του Σίντλερ), όπως και οι γυναικοκτόνοι είναι το σύμπτωμα… Ναι, να καταπολεμήσουμε το σύμπτωμα, αλλά με την αρρώστια που είναι η αιτία δεν πρέπει επιτέλους να ασχοληθούμε;
-Είσαι ένας ενεργός άνθρωπος για τα κοινά και ιδιαίτερα καυστικός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αρκεί να τοποθετούμαστε ως πολίτες μόνο με το πληκτρολόγιο και πίσω από μια οθόνη ή οφείλουμε να αναλάβουμε μια πιο ενεργή στάση ως κοινωνία με έμπρακτο τρόπο;
Σε καμία περίπτωση δεν αρκεί. Στα λόγια πέτα καρβέλια και στις πράξεις μάζευε ψίχουλα! Ωστόσο, στην εποχή που ζούμε το πληκτρολόγιο ΝΑΙ είναι και αυτό όπλο. Και μάλιστα ΠΟΛΥ ισχυρό! Απλώς δεν είναι το μόνο. Μην μασάμε με το κλισέ επαναστάτες του πληκτρολογίου που ρίχνει στην πιάτσα το σύστημα. Αν ήταν έτσι, δεν θα υπήρχε (το κλισέ). Δουλεύει. Και τους πονάει πολύ. Έχουμε πάρα πολλά και πρόσφατα παραδείγματα. Οι εποχές αλλάζουν. Είναι σαν να λέει ο άλλος ότι εν έτη 2022 στον πόλεμο δεν θα πας με γυαλιά νυχτερινής όρασης και δεν θα χρησιμοποιήσεις drone αλλά με ακόντιο και σπαθί γιατί η πραγματική μάχη δίνεται στα χαρακώματα. Είναι όπλο και ναι παίρνεις και εκεί Θέση και, ναι, είναι και μια μορφή Αντίστασης. Φυσικά ΔΕΝ φτάνει μόνο αυτό, απλώς είναι το μόνο δημόσιο για το κοινό μέσο που δεν λογοκρίνεται τόσο απροκάλυπτα και κυρίως τόσο συχνά όσο τα παραδοσιακά.
-Πότε έκλαψες τελευταία φορά;
Πριν από μερικές ώρες ακούγοντας το τραγούδι Η Παναγία Των Πατησίων (Χατζιδάκις –Γκάτσος). Το ξέρω χρόνια! Και αυτή είναι η μαγεία της μουσικής… Τίποτα δεν είναι για πάντα ίδιο και στάσιμο όταν υπάρχει έμπνευση… Όταν υπάρχει αγάπη. Όλα είναι ίδια αν δεν τα αγαπάς λέει ο Ορφέας.
-Η σχέση σου με τον Θεό;
Complicated relationship μάναμ…
-Το προσωπικό σου καταφύγιο;
Η μοναξιά μου. Τη χρειάζομαι σχεδόν σε καθημερινή βάση. Η μοναξιά μου και το στούντιο Παράγκα.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Οι αράχνες, να μην πάρω τηλέφωνο για delivery και έχει κλείσει το κατάστημα και οι επόμενες εκλογές (κάθε επόμενες εκλογές).
-Ο έρωτας;
Η φλόγα της ζωής σε αυτές τις διαστάσεις της ύπαρξης.
-Η ευτυχία;
Η ισορροπία και η ελευθερία.
-Τι άνθρωπος είναι ο Νίκος Ξύδης;
Κάτσε να σιγουρέψουμε πρώτα πως είναι άνθρωπος… Μη βγάζεις γρήγορα συμπεράσματα!
-Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα άλλαζες;
Απαπαπα. Με αυτά δεν παίζουνε!
-Πώς φαντάζεσαι τη τελευταία μέρα σου στη γη;
Αδυνατώ να κάνω αυτόν τον οραματισμό. Δεν ξέρω… Πάντως εύχομαι να φύγω πάνω σε γέλιο ή αγκαλιά ή οργασμό ή παίζοντας μουσική και τραγουδώντας.
-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Να συνεχίσω να ζω για τη μουσική και να ζω απ’ την μουσική. On the road με μπάντες και όταν δεν έχουμε παραστάσεις, απομόνωση απ’ τον πολύ κόσμο, να βλέπω μόνο τους πολύ πολύ δικούς μου ανθρώπους, πολλές και αλλοπρόσαλλες ώρες στο στούντιο και να’ χω την πρακτική ευχέρεια για την καλώς εννοούμενή μου μοναξιά.
-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Δεν μου αρέσει να δίνω υπαρξιακές συμβουλές. Αλλά για να σου απαντήσω με κάποιον τρόπο, να πω πως μάλλον για να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα, θα πρέπει να μην σου αποσπούν την προσοχή τα όνειρα που έχουν οι άλλοι για εσένα. Να τολμάς να είσαι ο εαυτός σου για να ζήσεις τα δικά σου όνειρα. Και αν μετά από πολλή προσπάθεια και χρόνο τα όνειρα τελικά δε βγουν, δυο περιπτώσεις υπάρχουν (που έλεγε κι ο Τσάκωνας). Ή διάλεξες «λάθος» όνειρα, ή θέλει κι άλλο κουπί – κι άλλο χρόνο. Αυτό που υπογράφω με σιγουριά είναι πως το δώρο της όλης φάσης είναι ότι τελικά έζησες μια ζωή με όνειρα και ήσουν δεμένος στο κατάρτι της διαδικασίας μέχρι να τα φτάσεις. Το δώρο της Ουτοπίας -λέει- είναι ότι την κυνηγάς και την αναζητάς, γιατί έτσι κάθε σου στιγμή είναι και ένα εξελικτικό βήμα, ένα βήμα προς το φως.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Νίκος Ξύδης;
#φατε.
-Νίκο σε ευχαριστώ για την επικοινωνία μας.
Εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο