Μία από τις πιο γνωστές παιδαγωγούς στην ιστορία της εκπαίδευσης είναι η Μαρία Μοντεσσόρι (Maria Tecla Artemisia Montessori, 31 Αυγούστου 1870 – 6 Μαΐου 1952). Ήταν από την Ιταλία , σπούδασε Ιατρική και μετά Παιδαγωγικά, Φιλοσοφία και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης.
Έμεινε γνωστή για το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα ή αλλιώς «μοντεσσοριανή μέθοδος». Οι πρωτοποριακές της ιδέες και οι διδακτικές της πρακτικές αποτέλεσαν την βάση του σύγχρονου παιδαγωγικού συστήματος και την απαρχή της δημιουργίας των μοντεσσοριανών σχολείων.
Ποιες είναι όμως, οι βασικές αρχές αυτού του συστήματος και γιατί ακόμα και στις μέρες μας αποτελεί διαχρονικό και αναγκαίο να μελετάται συνεχώς και να εφαρμόζεται; Δυστυχώς, αναφορικά και με τα ελληνικά δεδομένα της εκπαίδευσης, πολλές από τις αρχές της δεν εφαρμόζονται, ούτε καν προσαρμόζονται στις ανάγκες της εποχής.
Οι βασικές λοιπόν αρχές αυτής της σπουδαίας παιδαγωγού είναι:
· Σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού
· Η ελευθερία του ατόμου προκύπτει από την πειθαρχία
· Η σημασία της εσωτερικής και εξωτερικής τάξης στη συγκρότηση του ατόμου
· Σεβασμός στο άψυχο και έμψυχο περιβάλλον
· Η ατομική προσπάθεια και η καλή συνεργασία
· Η μάθηση μέσω έρευνας δίνει χαρά για δουλειά και ικανοποίηση
· Ικανός άνθρωπος σημαίνει ευτυχής άνθρωπος
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη ήταν η απασχόληση της με παιδιά με νοητική υστέρηση την περίοδο που εργαζόταν στην ψυχιατρική κλινική. Αυτή αποτέλεσε το έναυσμα να ασχοληθεί με τα Παιδαγωγικά σε συνδυασμό με την Ιατρική, κάτι ιδιαίτερο, πρωτόγνωρο και ανατρεπτικό για την εποχή της.
«Ακόμα και αυτά τα άτυχα παιδιά, όταν ενθαρρύνονται κατάλληλα, αποκτούν ένα αυθόρμητο ενδιαφέρον στη μάθηση και μία αυθόρμητη αυτοπειθαρχία».
Σήμερα το μοντεσσοριανό σύστημα εκπαίδευσης εφαρμόζεται σε περίπου 200.000 σχολεία παγκοσμίως. Ωστόσο εφαρμόζεται κυρίως στην προσχολική αγωγή (3-6 ετών) και στον ιδιωτικό τομέα της εκπαίδευσης.
Στην Αθηνά λειτουργούν τα Μοντεσσοριανά Σχολεία της Κηφισιάς, η Μοντεσσοριανή Σχολή Αθηνών – Μαρία Γουδέλη, στη Ν. Φιλοθέη, ενώ στα Μελίσσια υπάρχει ο μοντεσσοριανός παιδικός σταθμός «Το Σπίτι των Παιδιών». Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει η Μοντεσσοριανή Σχολή Ζαφρανά, η οποία στεγάζει παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν παραδόξως ακόμα πολλές διαφορές με την κλασσική εκπαίδευση. Ενώ οι παραπάνω αρχές θεωρούνται πια αυτονόητες στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, η κλασική εκπαίδευση παραμένει επικρατούσα και παρόλο που πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία 50 χρόνια, οι αρχές της παραμένουν ίδιες: Ο εκπαιδευτικός παραμένει το κεντρικό πρόσωπο στην τάξη, αυτός επιβάλλει την πειθαρχία, ενώ οι γνώσεις που μεταλαμπαδεύονται είναι συγκεκριμένες και τυποποιημένες.
Ίσως περισσότερο από κάθε άλλη φορά, σε μια περίοδο κρίσης και όχι μόνο οικονομικής αλλά και αξιών όπως σεβασμού και ισότητας , τα λόγια της Μοντεσσόρι να υπενθυμίσουν την σημασία της διαπαιδαγώγησης με βασικό άξονα την αγάπη και την ελευθερία.
«Η εκπαίδευση ακόμα κι ενός μικρού παιδιού, δεν έχει στόχο να το προετοιμάσει για το σχολείο, αλλά για τη ζωή».
Πηγές:
https://www.mama365.gr/5261/ti-einai-to-systhma-montessori-kai-ti-mas-didaskei.html
https://montessori-nw.org/what-is-montessori-education/
Εικόνες: Janna Jones
