Το σύνδρομο της Ηλέκτρας απέκτησε την ονομασία του από την κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, την Ηλέκτρα. Η Ηλέκτρα έχοντας υπερβολική αγάπη για τον πατέρα της, ο οποίος δολοφονήθηκε από την μητέρα της και τον εραστή της, αποφάσισε να πάρει εκδίκηση για το θάνατό του. Έτσι, λοιπόν, έγινε ηθικός αυτουργός μητροκτονίας προκειμένου να την τιμωρήσει για αυτό που συνέβη στον πατέρα της.
Η υπερβολική αγάπη της Ηλέκτρας για το πρόσωπο του πατέρα της χάρισε την ονομασία στο συγκεκριμένο σύνδρομο που πρόκειται να συζητήσουμε. Ο Κάρλ Γιούνγκ, μαθητής του Σίγκμουντ Φρόιντ, εισήγαγε για πρώτη φορά τον συγκεκριμένο όρο, εμπνευσμένος από τον συμβολισμό του παραπάνω ελληνικού μύθου. Το 1912, χρησιμοποίησε πρώτη φορά αυτήν την έννοια για να περιγράψει την πρώιμη σχέση της κόρης με τους γονείς της, και ειδικότερα, με τον πατέρα της, με τον οποίο προκύπτει μια «εμμονική», κτητική σχέση.
Οι ψυχολόγοι βλέπουν αυτό το είδος έλξης ως ένα φυσιολογικό στάδιο στο πλαίσιο της ψυχολογικής ανάπτυξης για όλα τα παιδιά ηλικίας 3 έως 6 ετών. Έπειτα από αυτήν την ηλικία, αυτή η προτίμηση προς τον πατέρα εξαφανίζεται από μόνη της. Στην ουσία, το κορίτσι επιθυμεί να κερδίσει την προσοχή του πατέρα της και να «απομακρύνει» την μητέρα της, καθώς την θεωρεί ανταγωνίστριά της.
Το σύνδρομο αυτό είναι αντίστοιχο του Οιδιπόδειου συμπλέγματος με την μόνη διαφορά, την εναλλαγή ανάμεσα στα φύλα. Συγκεκριμένα, η ειδικός στις σχέσεις Δρ. Τζούντιθ Ράιτ υποστηρίζει πως ο
«προ-σεξουαλικός προγραμματισμός» συμβαίνει σε πολύ μικρή ηλικία, διότι τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους εικόνα για τις σχέσεις ανάλογα με το πώς τους συμπεριφέρονται οι κύριοι φροντιστές τους.
Υποστήριξε, μάλιστα, πως μια γυναίκα που δεν είχε αναπτύξει σωστή σχέση με τον πατέρα της κατά την παιδική της ηλικία, θα αναζητήσει ένα σύντροφο που θα του μοιάζει, σε μία απόπειρά της να διορθώσει το παρελθόν. Παρόλα αυτά, και μια γυναίκα που θεωρεί ότι επέλεξε ένα σύντροφο εντελώς διαφορετικό από τον πατέρα της, υποσυνείδητα βρίσκει τρόπους να επιστρέψει και να εντοπίσει τα γνώριμα στοιχεία. Συνήθως αναζητούν άντρες μεγαλύτερης ηλικίας με σκοπό να καλύψουν το κενό που προϋπήρχε.
Σύμφωνα με την Δρ Ράιτ, από την άλλη πλευρά, οι γυναίκες που στην παιδική τους ηλικία είχαν αναπτύξει υγιή σχέση με τον πατέρα τους, τότε πάλι μπορεί να αναζητήσουν σύντροφο που θα είναι όμοιος με την πατρική τους φιγούρα είτε σε εμφάνιση είτε σε χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή, όταν η σχέση της γυναίκας ήταν καλή με τον πατέρα της, τότε οι ερωτικές σχέσεις που συνάπτει μελλοντικά, είναι υγιείς.
Η αναζήτηση ερωτικού συντρόφου, με κριτήριο την πατρική φιγούρα, δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό, σημειώνει η Δρ. Ράιτ, γιατί αν ο σύντροφος μιας γυναίκας διαθέτει τα θετικά χαρακτηριστικά του πατέρα της, τότε υπάρχουν πιθανότητες το ζευγάρι να συνυπάρχει ευτυχισμένα, καθώς ο άντρας αυτός θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια βελτιωμένη εκδοχή του πατέρα της.
Είναι σημαντικό, βέβαια, οι άνθρωποι να μπορούν να δημιουργούν σχέσεις χωρίς υποσυνείδητα να θέτουν όρια στις επιλογές που κάνουν.
«Μόνο όταν η γυναίκα διαχωρίσει τον εαυτό της από τους γονείς και δει τη σχέση σαν τη νέα της οικογένεια θα μπορέσει να απελευθερωθεί από το Σύμπλεγμα της Ηλέκτρας και να προχωρήσει στη ζωή της», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ράιτ.
Από την Ρέα Βέσση
