Η Λένα Πλάτωνος είναι ένας μουσικός πλανήτης. Ένα ξεχωριστό σύμπαν που έχουμε τη χαρά να έχει έρθει σε επαφή με το δικό μας. Καινοτόμα, πρωτοποριακή, τολμηρή και ιδιοφυής. Φοβάμαι πως ίσως έχω επαναληφθεί με τους χαρακτηρισμούς που της απέδωσα. Αλλά από την άλλη, έτσι έχει καταγραφεί στο συνολικό μουσικό συνηδειτό μας. Τη συνάντησα δέκα χρόνια μετά τη πρώτη μας συνέντευξη. Αφορμή για τη συνέντευξη αυτή ήταν ο τελευταίος της πολυσυλλεκτικός δίσκος που κυκλοφόρησε πρόσφατα και τον δημιούργησε σε συνεργασία με τον στιχουργό Νίκο Μωραΐτη. Ένα αμάλγαμα εννιά μουσικών μονόπρακτων που φέρει το τίτλο 9 στο Φως. Σήμερα, συνομιλώ μαζί της για το yourearticles.
-Τι σημαίνει για εσάς η μουσική;
Η μουσική για μένα είναι σαν τον αέρα που αναπνέω. Ξεκίνησα από μικρή να ακούω μουσική και άρχισα να παίζω πιάνο από δυο μισή ετών. Βέβαια, σε αυτό έπαιξε ρόλο ο πατέρας μου, ο πρώτος μου δάσκαλος. Θεωρώ ότι η μουσική είναι ένας προχωρημένος λόγος του ανθρώπου προς τον Θεό.
-Πιστεύετε στον Θεό;
Ναι, πιστεύω.
-Με αυτό που αναφέρετε αποδίδετε μια μεταφυσική έννοια στη μουσική. Την αντιλαμβάνεστε με διαφορετικό αυτί ως δημιουργός και με διαφορετικό ως ακροάτρια;
Την αφουγκράζομαι και στις δύο περιπτώσεις ως δημιουργός. Εισέρχομαι βαθιά εντός της.
-Έχω διαβάσει σε συνεντεύξεις σας ότι γράφετε εύκολα μουσική, ότι κυλάει σαν νερό τρεχούμενο μέσα σας και την καταγράφετε.
Η μουσική ρέει κατευθείαν και πολύ εύκολα. Αλλά μη νομίζετε ότι συμβαίνει πάντα. Έχουν υπάρξει κείμενα τα οποία με απώθησαν και δεν μπορούσα να τα μελοποιήσω. Είναι και ζήτημα του υλικού που έχω στα χέρια μου.
-Μελοποιήσατε ποιητές στη μουσική σας διαδρομή. Μεταξύ αυτών ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Κ. Π. Καβάφης και η Έμιλυ Ντίκινσον. Εκεί υπήρξε δυσκολία λόγω του μεγέθους αυτών των λογοτεχνών;
Αυτούς που διάλεξα να μελοποιήσω, τους μελοποίησα αμέσως. Τους κατάλαβα και τους έκανα δικούς μου. Ήταν λες και τα ποιήματα που είχαν γράψει να ήταν δικά μου ποιήματα.
-Αναλογίζεστε τον πατέρα σας;
Συχνά. Και χτες φανταστείτε τον θυμόμουν πολύ έντονα. Τον έχω στο νου μου πολυδιάστατα. Τον έβλεπα και σαν πατέρα και σαν αδερφό μου. Είχε φοβερό χιούμορ, κάναμε παρέα και λέγαμε μοναδικά πράγματα. Ήταν ένας άνθρωπος που πλησίαζε πολύ εύκολα τα παιδιά. Και αγαπούσε τις επιστήμες. Τα μαθηματικά και την αστρονομία.
-Σας κόστισε η απώλεια του;
Αφάνταστα. Το μόνο που με κάλμαρε κάπως ήταν ότι έφυγε μονομιάς και δεν ταλαιπωρήθηκε. Αυτό μαλάκωσε κάπως τον πόνο.
-Λίγο μετά την απώλεια του πατέρα σας, αρρώστησε και η μητέρα σας. Ήταν μια δύσκολη περίοδος και δεδομένης της ταραγμένης σχέσης που είχατε. Που βρήκατε δύναμη να ανταπεξέλθετε;
Από την πίστη μου. Και από τον ίδιο μου τον εαυτό. Από το υλικό που με συνιστούσε ως προσωπικότητα.
-Η μουσική σας βοήθησε;
Σαν ακρόαμα, όχι σαν δημιουργία.
-Τι σας έστρεψε να ασχοληθείτε με την ηλεκτρονική μουσική;
Τη δεκαετία του 70 βρισκόμoυν για μουσικές σπουδές στη Βιέννη. Εκεί ανακάλυψα τον δίσκο An Electric Storm των White Noise. Ήταν ένας εξαιρετικά πρωτοποριακός δίσκος. Στη συνέχεια έμαθα και άκουσα την Βρετανίδα Delia Derbyshire, μια εξαιρετική συνθέτρια ηλεκτρονικής μουσικής. Κατάλαβα τότε, ότι η μουσική του μέλλοντος θα ήταν η ηλεκτρονική. Άκουσα τότε αυτό που θα ερχόταν ύστερα.
-Είστε η πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα. Φέρατε ένα νέο ήχο και παντρέψατε την ποίηση με ρηξικέλευθες μελωδίες. Είχατε αμφιβολίες μέσα σας για το αν θα πετύχει, αν θα χαίρει αποδοχής το μουσικό σας έργο;
Ομολογώ ότι στην αρχή είχα μια ανησυχία, μια εσωτερική δυσκολία για το πως θα δεχτεί τη δουλειά μου ο κόσμος. Συγκεκριμένα, όταν κυκλοφόρησα τις «Μάσκες Ηλίου» είπα μέσα μου ότι θα προχωρήσω και ας χαθώ στη Μαύρη Θάλασσα. Ήξερα ότι θα έχανα την «πελατεία» μου αλλά το αποτέλεσμα θα με δικαίωνε. ‘Όπως και έγινε.
-Έχετε διαγράψει μια γεμάτη μουσικά διαδρομή με δίσκους-σταθμούς, ξεχωριστές συνεργασίες και πλήθος συναυλιών. Νιώθετε πληρότητα για όσα έχετε πραγματοποιήσει;
Άργησα να βρω μια ωριμότητα μέσα μου. Την έχω βρει πια σε αξιοσημείωτο βαθμό μέσα από διαφόρων ειδών εμπειρίες. Όχι μόνο μουσικές. Από ανθρώπινες κυρίως. Και όχι πάντα από ευχάριστες στιγμές. Από στενοχώριες και απογοητεύσεις.
-Πόσο συγκινητικό είναι για εσάς ότι τα τραγούδια της Λιλιπούπολης ακούγονται και αγαπιούνται από τα μικρά παιδιά 45 χρόνια μετά;
Πολύ συγκινητικό και γλυκό. Τα παιδιά δεν τα ξεγελάς, έχουν ένστικτο και κριτήριο. Τα τραγούδια της Λιλιπούπολης είναι διαχρονικά τραγούδια. Και το ξέραμε και τότε που τα γράφαμε ότι θα γίνουν διαχρονικά. Ο λόγος ήταν ότι οι ρίζες και των τεσσάρων συνθετών ήταν η κλασική μουσική και η καλή μουσική της χώρας μας. Άμα υπάρχουν καλές μουσικές ρίζες, πατάς σε έδαφος πολύ γερό που σου δίνει προοπτικές να εξελιχθείς.
-Πίσω από την Λιλιπούπολη υπήρχε ένας ιθύνων νους, ο σπουδαίος Μάνος Χατζιδάκις.
Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν εραστής της μουσικής. Με ό,τι καταπιάστηκε είχε αγάπη και πάθος.
-Λείπει από τη σημερινή μουσική και διανόηση;
Πολλά λείπουν σήμερα…
-Το λέτε με μεγάλη απογοήτευση. Είναι δύσκολη η σημερινή εποχή;
Ζούμε σε εποχή ανθρωποφαγίας και τεράτων.
-Πρόσφατα, υπήρξατε θύμα ιντερνετικής ανθρωποφαγίας με αφορμή αυτά που είπατε για τον ΛΕΞ.
Δεν ανέφερα και τίποτα σπουδαίο. Να πεις ότι δήλωσα κάτι προσβλητικό για τον άνθρωπο… Τη γνώμη μου είπα. Αυτό όμως που αναφέρετε ως συμβάν δηλώνει τη βία που ελλοχεύει παντού. Ένα διάχυτο κύμα βίας που ξεκινά από μια απλή συζήτηση όπου δε ξέρεις πως θα εξελιχθεί αν διαφωνήσεις με τον συνομιλητή σου μέχρι τα εγκλήματα που γίνονται καθημερινά μεταξύ συζύγων. Είναι φοβερό. Δε χρειάζεται να σου αναφέρω καν τους πολέμους όπου σκοτώνονται καθημερινά παιδιά και άμαχοι…
-Τι άλλο σας προβληματίζει στην εποχή μας;
Η αδικία σε όλα τα επίπεδα και ιδιαίτερα στο οικονομικό. Αυτή η ακρίβεια που αντιμετωπίζει ο μέσος Έλληνας καθημερινά αλλά και η ανισότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανισότητα υπάρχει παντού και είναι πάσης φύσεως.
-Η εικόνα που έχετε από το πολιτικό σκηνικό της χώρας μας;
Δυστυχώς η εικόνα αντανακλά ένα εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο.
-Έχετε επαφή με τα νέα μουσικά πράγματα που γίνονται; Τα ακούτε;
Ακούω αλλά δεν με έχει συγκινήσει πραγματικά κάτι. Ενδιαφέροντα πράγματα γίνονται αλλά όχι συνταρακτικά για τη δική μου αισθητική.
-Τα πάτε καλά με τη νέα γενιά;
Βέβαια. Έρχομαι σε επαφή μαζί τους μέσα από τις συναυλίες μου. Είναι άξιο λόγου που τα τραγούδια μου τα τραγουδάνε παιδιά 17 και 18 χρονών. Έκανα πρόσφατα μια συναυλία στο Gazarte μαζί με τη Σαβίνα Γιαννάτου και τον Γιάννη Παλαμίδα και αυτά τα νέα παιδιά ξέρανε όλα τα τραγούδια απέξω. Τα τραγουδούσαν μαζί μας. Ήταν μαγικό. Να φανταστείς ότι είχα κάποιο κενό στη συναυλία και άφηνα το πρόγραμμα σε αυτά τα παιδιά να το συνεχίσουν(Γέλια).
-Φοβάστε για το μέλλον των νεότερων γενιών;
Πάρα πολύ. Και ειδικά για τα πολύ μικρά παιδιά. Συζητώ με φίλους μου εκπαιδευτικούς για τα όσα γίνονται στον χώρο της εκπαίδευσης, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εκπαίδευσης των νέων παιδιών. Το φαινόμενο του bullying αυξάνεται συνεχώς, κάτι το οποίο δεν θα φέρει ευχάριστα αποτελέσματα στο μέλλον.
-Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Hunter Thompson είχε αναφέρει πριν δεκαετίες ότι «Η μουσική βιομηχανία είναι ένα απαίσιο και ρηχό λούκι με λεφτά, ένας μακρύς πλαστικός διάδρομος όπου κλέφτες και νταβατζήδες κυκλοφορούν ελεύθεροι και καλοί άνθρωποι πεθαίνουν σαν τα σκυλιά. Και επιπλέον, υπάρχει και η αρνητική πλευρά». Συμφωνείτε;
Απόλυτα. Αυτό είναι το τοπίο της δισκογραφίας μέχρι και σήμερα. Είναι μια πικρή και δυσάρεστη αλήθεια που τη ζούμε όσοι βρισκόμαστε μέσα. Όποιος παρουσιάζει κάτι άξιο, επιβιώνει προσπαθώντας να μην τον καταπιεί αυτή η τρικυμία που υπάρχει.
-Πρόσφατα κυκλοφόρησε ο τελευταίος σας δίσκος, το 9 στο Φως όπου συνεργαστήκατε με τον στιχουργό Νίκο Μωραΐτη. Πως γεννήθηκε αυτό το κοινό μουσικό παιδί;
Υπήρξε μια μικρή γέφυρα που με ένωσε στην αρχή με τον Νίκο Μωραΐτη. Ήταν το Για Μας, ένα όμορφο τραγούδι που έγραψε ο Νίκος με τον Λάκη Παπαδόπουλο. Μετά από την συνεργασία αυτή, ο Νίκος μου έστειλε στίχους του. Τότε, ήταν η περίοδος της πανδημίας. Παράλληλα, δούλευα και άλλα μουσικά έργα. Όταν διάβασα όμως τους στίχους του Νίκου, ένιωσα μια οικειότητα και οι μουσικές κύλησαν αμέσως από μέσα μου. Τα λόγια που έγραψε για τον δίσκο αυτό ο Νίκος Μωραΐτης είναι από τα πιο ποιητικά του.
-Υπάρχει κάποιο τραγούδι από τον δίσκο που κρατάτε πιο κοντά στη καρδιά σας;
Το τελευταίο τραγούδι, το Φως που ερμηνεύει η Αθηνά Ρούτση με τον Vassilikos.
-Σας απασχολεί η τεχνητή νοημοσύνη και η επίδραση της;
Ναι, φοβάμαι ότι θα κυριαρχήσει πάνω στον άνθρωπο.
-Τι άνθρωπος είναι η Λένα Πλάτωνος;
Είμαι των άκρων και προσπαθώ να το παλαντζάρω. Επίσης, έχω περιέργεια μεγάλη.
-Ποιος είναι ο μεγάλος σας φόβος;
Η έλλειψη αρμονίας.
-Το καταφύγιο σας;
Η μουσική.
-Πότε κλάψατε τελευταία φορά.
Πρόσφατα. Φροντίζω να κλαίω συχνά γιατί το κλάμα είναι μια λειτουργία που σε φέρνει κοντά στο υποσυνείδητο. Είναι μια λύτρωση.
-Αν ναυαγούσατε σε ένα ερημικό νησί τι θα θέλατε να σας συντροφεύει;
Χαρτί και μολύβι για να γράφω και μουσική για να την ακούω.
-Πώς φαντάζεστε τη τελευταία σας μέρα στη γη;
Θα ήθελα να φύγω μέσα στον ύπνο μου.
-Τι ονειρεύεστε;
Όσο αντέχω θα κάνω τέχνη και θα έχω ενσυναίσθηση.
-Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε το όνομα Λένα Πλάτωνος;
Το έχω συνδέσει με την συνθετική μου δραστηριότητα και το ακούω κάπως αποστασιοποιημένα.
-Κυρία Πλάτωνος σας ευχαριστώ για την επικοινωνία μας.
Εγώ ευχαριστώ.
