Συνθέτης, μουσικός, στιχουργός και συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Πειραιά και μεγάλωσε στη Καλλιθέα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος των Ενδελέχεια, ενός από τα πιο σπουδαία συγκροτήματα της εγχώριας μουσικής σκηνής. Ο ίδιος λειτουργεί χωρίς παρωπίδες συνθετικά, κινούμενος σε διάφορα μουσικά είδη. Ένας πολυεπίπεδος καλλιτέχνης που δεν στερεύει ποτέ. Το Σάββατο 16 Απριλίου 2022 θα εμφανιστεί στο Κύτταρο με καλεσμένους τον Γρηγόρη Κλιούμη (Υπόγεια Ρεύματα), τη Σαββέρια Μαργιολά, τον Καίσαρα Κίκη και την Αυγερινή Γάτση πραγματοποιώντας μια μοναδική εμφάνιση. Σήμερα, με αφορμή τη κυκλοφορία της τελευταίας του συλλογής διηγημάτων Ο Καιρός Άλλαζε, φιλοξενώ στο your e-articles τον Δημήτρη Μητσοτάκη.
-Γεννήθηκες στον Πειραιά και μεγάλωσες στη Καλλιθέα. Ποιες είναι οι μνήμες της παιδικής σου ηλικίας;
Θυμάμαι ότι παίζαμε πολύ, έξω, στους δρόμους και τις αλάνες. Ειδικά όταν είχε καλό καιρό μπαίναμε σπίτι με το ζόρι και μόνο αν είχαμε ξελιγωθεί από την πείνα. Παίζαμε πολλή μπάλα, κρυφτό, κυνηγητό, ξύλο με άλλες γειτονιές… Πολλές φορές είχαμε και τραυματίες. Όλα γίνονταν στο δρόμο. Τότε η ζωή ήταν έξω από τα σπίτια.
-Έχουν αλλάξει οι περιοχές αυτές σήμερα; Έχει χαθεί η γοητεία που εξέπεμπαν;
Τίποτα δεν μένει ίδιο. Το πολύ πολύ να την έχει γλιτώσει κάνα παλιό σπίτι δίχως κληρονόμους ή με πολλούς που δεν μπορούν να βγάλουν άκρη. Δεν ξέρω αν είναι γοητεία αυτό που εξέπεμπαν ή απλώς το άρωμα μιας εποχής. Το σίγουρο είναι ότι όταν επιστρέφω στις παλιές μου γειτονιές νιώθω σαν τον πρωταγωνιστή της ταινίας Σινεμά ο Παράδεισος.
-Η ανάμνηση που δε θα ξεχάσεις ποτέ;
Ο θάνατος του πατέρα μου. Ότι είχα κλείσει τα οχτώ, τον Μάη του ‘75. Ύστερα, θαρρώ, μεγάλωσα απότομα.
-Η σημασία της μουσικής στη καθημερινότητά σου;
Υπάρχουν κάποιες μέρες που μπορεί να μην ακούσω ούτε νότα. Δεν μπορώ όμως να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς μουσική.
-Ο λόγος που ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη μουσική;
Νομίζω ότι δεν το επέλεξα. Απλώς δεν μπορούσα να ξεφύγω από μια εσωτερική ροπή που με οδηγούσε σε αυτήν, από τα τέσσερά μου χρόνια. Τραγουδούσα, έπαιζα, έβαζα όλη μέρα δίσκους στο πικάπ. Μέχρι να πάρω τα πρώτα μου τύμπανα με άπειρες στερήσεις και αιματηρές οικονομίες δεν μπορούσα να κοιμηθώ τα βράδια. Κιθάρες είχα πάντα δανεικές. Την πρώτη μου κιθάρα την αγόρασα με λεφτά που έβγαλα παίζοντας κιθάρα.
-Οι επιρροές που σε διαμόρφωσαν ως καλλιτέχνη;
Το ρεμπέτικο και το Σμυρνέικο μινόρε. Η παραδοσιακή μουσική. Ο Bob Dylan, o Tom Waits, η διεθνής ροκ σκηνή του ‘60 και του ‘70. Το dark wave του ‘80, η trip hop και η metal rap του ‘90.
-Οι φωνές που σε συγκλόνισαν όταν τις πρωτοάκουσες;
Ο Μάρκος Βαμβακάρης. Τον πρωτάκουσα παιδάκι, σε ένα τζουκ μποξ, μέσα σε ένα ταβερνάκι στην Νίκαια, αρχές του ‘70. Τραγουδούσε το Τα Ματόκλαδά Σου Λάμπουν. Μου έκανε τόση εντύπωση εκείνη η τραχιά, βαριά φωνή. Από μικρός γούσταρα τις περίεργες, σπασμένες φωνές που κάτι σε αυτές με συγκινούσε βαθύτατα. Αργότερα συνειδητοποίησα ότι μάλλον ήμουν ροκάς από τα γεννοφάσκια μου. Μου αρέσουν και οι οργωμένες φωνές σαν του Tom Waits, του Louis Armstrong, τoυ Στέλιου Κερομύτη, του Κώστα Χατζή. Από γυναίκες προτιμώ τις πιο δωρικές φωνές τόσο εκφραστικά όσο και από άποψη χροιάς. Δεν με αγγίζουν οι νεραϊδοφωνές.
-Το 1994 δημιούργησες το συγκρότημα Ενδελέχεια. Ως μπάντα κυκλοφορήσατε 9 δίσκους και διαλυθήκατε το 2009. Πώς αναλογίζεσαι αυτό το μουσικό κεφάλαιο στη διαδρομή σου;
Ήταν ένα ταξίδι που τα είχε όλα. Στιγμές δημιουργίας, έκφρασης αλλά και στιγμές έντασης και κούρασης. Ξεκινήσαμε σχεδόν παιδιά, χωρίς υποχρεώσεις και πολλούς μπελάδες και στην πορεία βρεθήκαμε οικογενειάρχες που έπρεπε να τα προλάβουν όλα -και μέσα σ’ όλα- και όσα απαιτεί ένα γκρουπ και πίστεψέ με, είναι πολλά… Η εποχή ήταν γόνιμη τότε για τα ροκ συγκροτήματα με ελληνικό στίχο και φτάσαμε να είμαστε μέσα στα πέντε πρώτα γκρουπ της Ελλάδας. Οι Ενδελέχεια είναι μια μεγάλη σφραγίδα στην μουσική μου πορεία για την οποία νιώθω υπερήφανος και συνάμα τυχερός.
-Η πιο αντιπροσωπευτική δισκογραφική κατάθεση των Ενδελέχεια;
Μάλλον το Βουτιά από Ψηλά το 1997, αν και για μένα αγαπημένος δίσκος είναι το Μέσα Μου Κρύβονται Άλλοι το 2005.
-Είναι γραφτό των συγκροτημάτων να διαλύονται;
Μάλλον. Εξαιρούνται οι Rolling Stones που είναι πολυεθνική εταιρία (γέλια!).
-Το 2010 σχηματίστηκαν οι Ευδαίμονες. Ήταν διαφορετικά τα πράγματα εκεί;
Οι Ευδαίμονες δεν ήταν συγκρότημα με τη στενή έννοια του όρου όπως ήταν οι Ενδελέχεια. Εξάλλου το πλήρες όνομα ήταν Δημήτρης Μητσοτάκης και οι Ευδαίμονες. Οι αποφάσεις και το ρίσκο ήταν αποκλειστικά δική μου υπόθεση. Το Ευδαίμονες ήταν ένα όνομα που συμπεριλάμβανε πέντε υπέροχους μουσικούς – συνεργάτες που η μόνη τους υποχρέωση ήταν να παίζουν και να τραγουδούν καλά, τα υπόλοιπα ήταν δική μου υπόθεση.
-Το 2013 ξεκίνησες να υλοποιείς το project με τους Ρε Καντίνι, μια ρεμπέτικη κομπανία. Τι είναι για σένα το ρεμπέτικο;
Καταρχάς είναι μια ιστορία που ξεκινάει, επαγγελματικά τουλάχιστον, πριν τους Ενδελέχεια με το σχήμα Μονολιθική Κομπανία με το οποίο παίζαμε τακτικά και μάλιστα είχαμε βγει και εκτός Ελληνικών συνόρων. Το 2013 ένιωσα την ανάγκη να ξαναπαίξω τα λαϊκά τραγούδια του Τσιτσάνη όπως παρουσιάστηκαν στις πρώτες τους εκτελέσεις στου δίσκους 78 στροφών. Έτσι έφτιαξα τους Ρε Καντίνι. Αργότερα παρουσίασα και άλλα προγράμματα με θέμα το ρεμπέτικο που είναι για μένα παλιά και παντοτινή αγάπη.
-Έχει μια στενή ιδεολογική συγγένεια – ταύτιση με το ροκ;
Είναι και τα δυο λαϊκά είδη που απευθύνονται στην εποχή τους. Κάποια κομμάτια βέβαια την ξεπερνούν και γίνονται διαχρονικά. Υπάρχει ένας δυναμικός τρόπος και μια δωρικότητα στην έκφρασή τους. Η θεματολογία είναι κοινή: ο έρωτας, η κοινωνία, η πολιτική, ο θάνατος, οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο στίχος αν και απλός και κατανοητός ενίοτε φλερτάρει με την ποίηση.
-Με ποιο τρόπο συνθέτεις τα τραγούδια σου;
Ξεκινάω, σχεδόν πάντα, από τον στίχο. Αν τα λόγια μου λένε κάτι, απογυμνωμένα από το χρύσωμα της μουσικής, προχωράω στη σύνθεση. Το πού θα καταλήξω κάθε φορά δεν το ξέρω ούτε με απασχολεί. Έχω γράψει από σκληρό ροκ μέχρι λαϊκό χασάπικο κι από μέταλ ραπ μέχρι μελαγχολικό μπελκάντο.
-Γράφεις εν θερμώ ή όταν έχεις ηρεμία εντός σου;
Κυρίως το δεύτερο. Δεν μου αρέσει η εν θερμώ καταγραφή. Θέλω να έχω μια απόσταση από τα γεγονότα. Τον κανόνα αυτό τον καταπάτησα πολλές φορές μέσα στην καραντίνα γιατί η δημιουργία λειτούργησε τότε ως διέξοδος και εκτόνωση.
-Πώς προκύπτει η έμπνευση;
Δεν πιστεύω στην έμπνευση αλλά στην σκληρή και διαρκή δουλειά και ενασχόληση με την τέχνη σου. Η έμπνευση είναι μια ωραία λέξη που χαρακτηρίζει το έργο του επίμονου, ταλαντούχου και εργατικού καλλιτέχνη.
-Πρόσφατα, κυκλοφόρησε ο τελευταίος σου δίσκος από τον Μετρονόμο με τίτλο: Δεν Χωράμε Όλοι-Singles 2017-2020. Ήταν ένα δισκογραφικό βήμα που ήθελες να ολοκληρώσεις;
Αρχικά δεν το είχα κατά νου. Μάλιστα είχα δηλώσει ότι δεν θα βγάλω άλλο CD καθώς θεωρώ ότι έχει τελειώσει η εποχή των άλμπουμ είτε σε ψηφιακό, είτε σε φυσικό προϊόν. Τελικά όμως, όταν ολοκληρώθηκαν τα 13 σινγκλς, που περιέχονται στον τελευταίο μου δίσκο, μπήκα στην πρίζα. Ήθελα να τα έχω σε ένα δισκάκι με εξώφυλλο. Νιώθω ότι όταν βρίσκονται αποκλειστικά και μόνο στον ωκεανό του διαδικτύου μπορεί ανά πάσα στιγμή να χαθούν. Το είπα στον Θανάση Συλλιβό που έχει τον Μετρονόμο και τα βγάλαμε σε CD.
-Είσαι και συγγραφέας. Είναι κάτι διαφορετικό να εκφράζεσαι με τους κώδικες της λογοτεχνίας;
Κάθε μορφή τέχνης υποτάσσεται στον ρυθμό, στην αρμονία και τις δυναμικές. Αυτά τα μαθαίνεις καλά στην μουσική. Από κει και πέρα η κάθε τέχνη έχει τα δικά της μονοπάτια, τα δικά της μυστικά, τις δικές της παγίδες. Πρέπει να αναμετρηθείς μαζί τους και αν σε παίρνει να συνεχίσεις. Δεν γίνεται αλλιώς…
-Επίσης κυκλοφορεί και το τελευταίο σου βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων Ο Καιρός Άλλαζε, από τις εκδόσεις Κέδρος. Τι περιλαμβάνει;
Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων όπου η μυθοπλασία, ο σουρεαλισμός και η φαντασία συναντούν αληθινές ιστορίες και συμβάντα με χιούμορ, τρυφερότητα αλλά και τη σκληρή όψη της πραγματικής ζωής.
-Πώς αντιλαμβάνεσαι την κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;
Είμαστε δανείων και φόρων υποτελείς από την εποχή του Όθωνα μέχρι σήμερα, ανελλιπώς. Έχουμε κυβερνήσεις αρεστές στους ξένους δανειστές και επαγγελματίες «προστάτες» που μας επιτρέπουν μικρά διαλείμματα δημοκρατίας.
-Επηρέασε τους καλλιτέχνες η πανδημία;
Τους εξουθένωσε, τους διέλυσε. Πολλοί συνάδελφοι δεν άντεξαν και άλλαξαν δουλειά. Έγιναν οδηγοί, υπάλληλοι σε αποθήκες σούπερ μάρκετ, μεταφορείς φαγητού, κλπ.
-Η στάση της Κυβέρνησης;
Αυταρχική και αλαζονική. Όπου μπόρεσαν να κόψουν τα πενιχρά επιδόματα τα έκοψαν δίχως κανένα έλεος. Οι άνθρωποι του πολιτισμού δεν είναι σεβαστοί -και μάλλον ανεπιθύμητοι- για την σημερινή κυβέρνηση. Η επιλογή και η στάση της αρμόδιας υπουργού τα λέει όλα.
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Έχει φάει πολύ ξύλο. Βρίσκεται σε καταστολή. Εύχομαι να αναρρώσει και να διεκδικήσει…
-Υπάρχουν πράγματα που σε ενοχλούν;
Ο κυνισμός της κυβέρνησης και η στάση της απέναντί μας, η προπαγάνδα των ΜΜΕ, τα πολιτισμικά σκουπίδια που πλασάρονται ως μόδα με το καλά σχεδιασμένο -αν και δήθεν αφελώς λεγόμενο- «αφού αυτά θέλει ο κόσμος».
-Οι σκέψεις σου για τις αποκαλύψεις με τα φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης στο χώρο του θεάματος;
Κάποιοι έπεσαν από τα σύννεφα αλλά ευτυχώς είχαν φροντίσει να φοράνε αλεξίπτωτο.
-Τα συναισθήματά σου για τη δολοφονία του 19χρονου Άλκη;
Μεγάλο κρίμα. Ο χώρος του ποδοσφαίρου δυστυχώς λειτουργεί ως καταφύγιο για ένα σωρό εγκληματικά και φασιστικά στοιχεία. Αφού η πολιτεία δεν είναι διατεθειμένη να κάνει τίποτα ας οργανωθούν και ας τους απομακρύνουν οι ίδιοι οι φίλαθλοι.
-Είσαι πατέρας δύο κοριτσιών. Οι φόβοι σου για εκείνα;
Ο μόνος φόβος μου είναι μην αποθαρρυνθούν από την σκληρή εποχή μας και δεν ακολουθήσουν τα όνειρά τους.
-Πότε έκλαψες τελευταία φορά;
Δεν θυμάμαι ακριβώς αλλά θα πρέπει να ήταν σε κάποια ταινία ή παράσταση ή συναυλία. Η δύναμη της τέχνης με συγκινεί, ενίοτε δακρύζω και άλλοτε κλαίω.
-Πρόσφατα, συμμετείχες στη συναυλία για την ειρήνη στα προπύλαια. Πώς ένιωσες για τη συμμετοχή στη συναυλία; Τα συναισθήματα για την τροπή που έχει πάρει η ρωσική εισβολή;
Ήταν μία υπέροχη συναυλία με πάρα πολύ κόσμο, κυρίως νεαρής ηλικίας. Συμμετείχαν καλλιτέχνες από όλα τα μουσικά στυλ και φυσικά οι τρεις Γκαλάκτικος του ελληνικού τραγουδιού. Νιώθω υπερήφανος για την συμμετοχή μου. Δυστυχώς όμως δεν βλέπω να τερματίζεται σύντομα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία καθώς φαίνεται ότι το πρόβλημα είναι βαθύτατο και μάλλον όπως πάντα οικονομικό. Προφανώς κάποια χρήματα πρέπει να περάσουν σε άλλα πορτοφόλια και η ενεργειακή κρίση αποτελεί μια καλή ευκαιρία.
-Γιατί εμφανίστηκαν τόσοι επικριτές; Τι τους απαντάτε;
Στους επικριτές της συναυλίας απάντησε περίτρανα ο κόσμος που κατέβηκε κατά χιλιάδες. Όλοι καταδικάσαμε την ρωσική εισβολή τόσο στα Προπύλαια όσο και μία βδομάδα μετά στο Μουσικό Κουτί όπου βρεθήκαμε ξανά οι περισσότεροι.
-Η σχέση σου με τον Θεό;
Μυστηριακή.
-Το προσωπικό σου καταφύγιο;
Η δημιουργία.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Η φθορά.
-Τι είναι ο έρωτας;
Ένα από τα όπλα του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο.
-Η ευτυχία;
Μικρές στιγμές.
-Τι άνθρωπος είναι ο Δημήτρης Μητσοτάκης;
Μου αρέσει η παρέα, το καλό φαγητό και το πνευματώδες χιούμορ. Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια και τα χειμερινά τοπία.
-Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα άλλαζες;
Κάποιες αποφάσεις θα τις είχα πάρει νωρίτερα…
-Πώς φαντάζεσαι την τελευταία μέρα σου στη γη;
Να χορεύω μεθυσμένος πεντοζάλη.
-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Να γράφω και να παίζω ως το τέλος.
-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Όταν κάνεις όνειρα να μην ακούς κανένα.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Δημήτρης Μητσοτάκης;
Ένα καλλιτέχνης με λάθος επίθετο…
-Δημήτρη σε ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Και εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
