Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η ιστορία των «κουνελιών» του Ravensbrück

Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, οι γερμανικές δυνάμεις, υπό τον έλεγχο του Αδόλφου Χίτλερ, βομβαρδίζουν την Πολωνία από ξηρά και από αέρος. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία για να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη και να κυβερνήσει τελικά τον γείτονά της στα ανατολικά. Η γερμανική εισβολή στην Πολωνία ήταν η αρχή του τρόπου με τον οποίο ο Χίτλερ σκόπευε να διεξαγάγει πόλεμο.

Ο πολωνικός στρατός έκανε αρκετά σοβαρά στρατηγικά λάθη από νωρίς. Αν και ήταν αρκετά ισχυρές, οι πολωνικές δυνάμεις ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένες και προσπάθησαν να επιτεθούν στους Γερμανούς κατά μέτωπο, αντί να πέσουν πίσω σε πιο φυσικές αμυντικές θέσεις. Η απαρχαιωμένη σκέψη των Πολωνών διοικητών σε συνδυασμό με την κατάσταση του στρατού τους απλά δεν συγκρίνονταν με τις συντριπτικές και σύγχρονα μηχανοποιημένες γερμανικές δυνάμεις. Και, φυσικά, κάθε ελπίδα που θα μπορούσαν να είχαν οι Πολωνοί για μια σοβιετική αντεπίθεση διαψεύστηκε με την υπογραφή του Συμφώνου Μη Επίθεσης Ρίμπεντροπ-Μολότοφ.

Μόλις ο Χίτλερ είχε μια βάση επιχειρήσεων στη χώρα-στόχο, άρχισε αμέσως να δημιουργεί δυνάμεις «ασφαλείας» για να εξοντώσει όλους τους εχθρούς της ναζιστικής ιδεολογίας του, είτε φυλετικού, θρησκευτικού είτε πολιτικού. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για εργάτες – σκλάβους και η εξόντωση αμάχων πήγαν χέρι-χέρι με τη γερμανική κυριαρχία ενός κατακτημένου έθνους.

Στις αρχές του 1938 ο Χάινριχ Χίμλερ άρχισε να σχεδιάζει ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης για «αποκλίνουσες» γυναίκες όπως ιερόδουλες, σοσιαλίστριες, συνήθεις εγκληματίες, κομμουνίστριες και Μάρτυρες του Ιεχωβά, μεταξύ άλλων. Επέλεξε μια τοποθεσία κοντά στο χωριό Ravensbrück, μια ώρα μακριά από το Βερολίνο, όπου ένας από τους καλύτερους φίλους του στα SS είχε εξοχικό. Οι άνδρες κρατούμενοι στάλθηκαν από το Sachsenhausen και έχτισαν το νέο στρατόπεδο αποκλειστικά για γυναίκες.

Στις 15 Μαΐου 1939 έφτασαν οι πρώτες 867 γυναίκες και θα ακολουθούσαν άλλες 130.000 προτού απελευθερωθεί το Ravensbrück από τον Κόκκινο Στρατό τον Απρίλιο του 1945.

Μετά τα προκαταρκτικά πειράματα με τους άνδρες κρατούμενους, άρχισαν πειράματα αναγκαστικά σε εξήντα νεαρές Πολωνές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ravensbrück. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες ονόμασαν τους εαυτούς τους «κουνέλια» επειδή ένιωθαν ότι τις χρησιμοποιούσαν σαν πειραματόζωα και επειδή τα πειράματα τις έκαναν να μην μπορούν να περπατήσουν, μπορούσαν μόνο να πηδήξουν.

Αυτές οι γυναίκες συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν για τις αντιστασιακές τους δραστηριότητες και υποβλήθηκαν σε πειραματικές επεμβάσεις που δεν είχαν συναινέσει, με εντολή του Χάινριχ Χίμλερ που πραγματοποιήθηκαν από μια ομάδα ναζί γιατρών.

Τα «κουνέλια» όχι μόνο συνεργάστηκαν για να κρατήσουν η μία την άλλη ζωντανή μετά τις χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά και άλλες κρατούμενες στον καταυλισμό διακινδύνευαν τη ζωή τους καθημερινά, φέρνοντάς τους κρυφά φαγητό, νερό, ακόμη και φάρμακα για να τις βοηθήσουν να επιβιώσουν. Μια μυστική οργάνωση αφιερώθηκε στο να βοηθά άλλες κρατούμενες, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκείας. Το σύνθημά τους ήταν «Εμμένετε και βοηθήστε τους άλλους να επιβιώσουν!»· η αποστολή τους βασίστηκε στον όρκο που είχαν δώσει όταν ήταν μέρος των Κοριτσιών Οδηγών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τους έλεγαν “Girl Scouts”. Έδωσαν τον ίδιο όρκο που πρόσκοποι κάνουν σήμερα, και έζησαν με αυτό.

Τα ίδια τα «κουνέλια», μερικοί πρώην πρόσκοποι, αψήφησαν επίσης με θάρρος τους Ναζί, διαμαρτυρόμενες γενναία για τα παράνομα πειράματα και βρίσκοντας έξυπνους τρόπους να μεταφέρουν λαθραία μηνύματα στον έξω κόσμο σχετικά με τις χειρουργικές επεμβάσεις τους και τις «επιλογές» στο στρατόπεδο. Αυτά τα μηνύματα έφτασαν τελικά στο πολωνικό υπόγειο ραδιοφωνικό δίκτυο στην Αγγλία, το οποίο μετέδιδε τα νέα για τα πειράματα και τις μαζικές δολοφονίες στο Ravensbrück – και προειδοποίησε συγκεκριμένους αρχηγούς στρατοπέδων για τη μοίρα τους σε περίπτωση που τέτοιες δραστηριότητες συνεχιστούν.

Αρκετές από τις γυναίκες «κουνέλια» επέζησαν και μπόρεσαν να καταθέσουν στις δίκες. Η υπόθεση ήταν μία από τις δώδεκα που εκδικάστηκαν ενώπιον ενός αμερικανικού δικαστηρίου (μέρος των επόμενων δικών της Νυρεμβέργης). Ο Καρλ Γκέμπχαρντ, ο Φριτς Φίσερ και η Χέρτα Ομπερχόιζερ ήταν μεταξύ των δεκαέξι γιατρών και νοσοκόμων που διώχθηκαν για τη συμμετοχή τους στη δολοφονία Γερμανών με σωματική και πνευματική αναπηρία και που είχαν κάνει ιατρικά πειράματα σε άτομα που ήταν φυλακισμένα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Δεκαέξι από τους κατηγορούμενους κρίθηκαν ένοχοι. Από εκείνους, οι επτά καταδικάστηκαν σε θάνατο επειδή σχεδίασαν και διεξήγαγαν πειράματα σε ανθρώπους παρά τη θέλησή τους. Η Όμπερχόιζερ κρίθηκε ένοχη διεξαγωγής πειραμάτων σουλφανιλαμίδης, πειραμάτων αναγέννησης οστών, μυών και νεύρων και μεταμόσχευσης οστών σε ανθρώπους, καθώς και για στείρωση κρατουμένων. Ο Γκέμπχαρντ καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού και εκτελέστηκε στις 2 Ιουνίου 1948. Ο Φίσερ και η Όμπερχόιζερ καταδικάστηκαν σε φυλάκιση, αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι το 1954.

Μετά από δοκιμές, δημιουργήθηκε ο Κώδικας της Νυρεμβέργης που απαριθμεί δέκα σημεία που πρέπει να τηρούνται σε επιτρεπόμενα ιατρικά πειράματα. Αν και η νομική του ισχύς είναι αμφισβητήσιμη, παραμένει ένα έγγραφο ορόσημο στην ιατρική δεοντολογία.

Η Μάρθα Καντιδάκη γεννήθηκε το 2001 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Κατάγεται, όμως, από τα Χανιά της Κρήτης. Είναι τελειόφοιτη Ι.ΙΕΚ στην ειδικότητα των παιδαγωγικών, Βοηθός Βρεφονηπιοκόμων. Παράλληλα με τις σπουδές της ασχολείται ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, παρακολουθώντας μαθήματα δια ζώσης. Στον ελεύθερο χρόνο της, της αρέσει να διαβάζει, να γράφει και να βλέπει ταινίες. Επίσης, πού και πού αθλείται. Στόχος ζωής για εκείνη, αποτελεί το να αφήσει το αποτύπωμά της στις ψυχές των ανθρώπων (είτε μέσω του επαγγέλματός της είτε μέσω των γραπτών της στο your e-articles και στο προσωπικό της blog αντίστοιχα). Επιπλέον, έχει δημοσιευθεί στο Moonlight Tales το πρώτο της μυθιστόρημα.