Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Γρεβενά. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και εκεί γνωρίστηκε με ανθρώπους που είχαν κοινή αγάπη για τη μουσική και δημιούργησαν τα Παιδιά Απ’ Την Πάτρα. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ανατολής αποκομίζοντας μυρωδιές και ήχους. Συνεργάστηκε με μοναδικούς ερμηνευτές, γράφοντας σπουδαία τραγούδια. Σήμερα, φιλοξενώ στο your e-articles τον τραγουδοποιό Χρήστο Παπαδόπουλο.
-Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στα Γρεβενά. Πώς θυμάστε τα παιδικά σας χρόνια;
Τα παιδικά μου χρόνια όμορφα μέσα στη φύση. Χιόνια πολλά αλλά οι καρδιές ζεστές και πολλή μουσική. Το ραδιόφωνο συνέχεια η Columbia παρουσιάζει.. με το intro της Συννεφιασμένης Κυριακής, ή η Odeon παρουσιάζει… με το intro από τους Γλάρους του Γαβαλά με τον Μεϊμάρη.
-Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τη μουσική;
Στην Στ’ Δημοτικού γράφτηκε τρομπέτα στη Φιλαρμονική Γρεβενών για να κάνω δικαιολογημένη κοπάνα από τα μαθήματα. Παράλληλα οι γονείς μου, μου αγόρασαν από τη Θεσσαλονίκη ένα μπουζούκι και μια κιθάρα. Θυμάμαι μπουζούκι έκανα 4-5 μαθήματα με τον Χρήστο Παρασκευαΐδη, ο οποίος ήταν μετανάστης στη Γερμανία και επέστρεψε στα Γρεβενά (μαθαίνοντας τη Φραγκοσυριανή του Βαμβακάρη και το Βαδίζω και Παραμιλώ του Παπαϊωάννου. Κιθάρα έκανα με τον Ευρυπίδη Ανθόπουλο που μου μάθαινε Αρχοντορεμπέτικα (Γούναρη κ.ά). Είμαι πολύ τυχερός που απ’ την αρχή έπαιξα και μπουζούκι και κιθάρα, γιατί όσο κι αν φαίνεται ότι αυτά τα όργανα μοιάζουν, διαφέρουν πολύ οι νοοτροπίες αυτών που τα παίζουν. Ενώ λοιπόν στις τρεις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου ήμουν μαθητής του 19-20, στο Λύκειο γίνεται μια επανάσταση. Η Νομαρχία Γρεβενών φέρνει τα πρώτα ηλεκτρικά όργανα στα Γρεβενά, σε έναν χώρο πολιτισμού, πάνω στην κεντρική πλατεία (ντραμς, μπάσο με ενισχυτή, ηλεκτρική κιθάρα με ενισχυτή και Hamont με ενισχυτή).
Παρατάω εντελώς τα μαθήματα και κλειδωνόμαστε σε αυτόν τον χώρο για μήνες. Ο Σάκης Τότσκας τύμπανα, η Γίτσαη Γκανά (κόρη αξιωματικού) στα πλήκτρα και ο Στέλιος Κωτίτσας στο μπάσο και τραγούδι κι εγώ κιθάρα. Όταν στο ΣΙΝΕ ΟΛΥΜΠΙΟΝ δίνουμε τις πρώτες συναυλίες, καταλαβαίνω ακριβώς τι θέλω να κάνω σ’ αυτή τη ζωή. Όμως για να ανοίξω φτερά, πρέπει να φύγω από τα Γρεβενά. Εννοείται ότι δεν θέλω να ασχοληθώ με το παντοπωλείο του πατέρα μου κι ας έχει λεφτά το εμπόριο. Θέλω να σπουδάσω όσο πιο μακριά γίνεται. Και έτσι περνάω το 1979 στο Πολυτεχνείο της Πάτρας Μηχανολόγος Μηχανικός, όπου και αποφοίτησα.
-Τα ακούσματα που σας καθόρισαν;
Μέχρι τα 18 άκουγα πολύ λαϊκό τραγούδι (το γνήσιο λαϊκό Καζαντζίδη-Μπιθικώτση), πολύ ροκ και στα πανηγύρια των Γρεβενών μπολιάστηκα με το τοπικό δημοτικό άκουσμα (ένα ιδίωμα με επιρροή από Ήπειρο, Χάλκινα Φλώρινας και λίγη Καραγκούνικη λαλιά).
-Οι φωνές που σας συγκλόνισαν;
Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Γαβαλάς, Αγγελόπουλος και αργότερα Μητροπάνος, Τερζής. Θεωρώ ότι με τον Πασχάλη Τερζή κλείνει το κεφάλαιο λαϊκό τραγούδι και ανοίγει ένα καινούριο με σπουδαίους ερμηνευτές, όπως Κότσιρας, Μπάσης, κ.ά. Και αυτό, γιατί δεν υπάρχουν σήμερα λαϊκοί άνθρωποι. Στις μέρες μας όλοι θέλουν να μοιάσουν και να κάνουν τη ζωή των elite ανθρώπων. Όμως αυτό είναι μια άλλη κουβέντα… Από γυναίκες θεωρώ κορυφαίες μεταπολεμικές τις Μαρίνα Νίνου, Σωτηρία Μπέλλου, Χαρούλα Αλεξίου, Ελένη Βιτάλη, Ελένη Τσαλιγοπούλου αλλά έχουμε και καινούρια γενιά όπως η Ελεονώρα Ζουγανέλη κ.α. Βέβαια έχω συγκλονιστεί και με Ian Gillan, Joe Cocker, Jim Morisson κ.α. Γενικά μου αρέσουν οι φωνές που τραγουδούν βιωματικά με εσωτερικότητα και υπηρετούν τον στίχο και όχι αυτές που προκαλούν με επίδειξη υψηλών τόνων ή πολλά γυρίσματα. Θεωρώ πολύ ιδιαίτερο τραγουδιστή τον Αντώνη Βαρδή γιατί ενώ έβαζε πολλά γυρίσματα, δεν ανήκε στη σκυλάδικη παράταξη.
-Τι αποτελεί έμπνευση;
Μια ωραία βόλτα με τον άνθρωπό μου, ένα ωραίο ταξίδι, ένα τοπίο, κολύμπι στη θάλασσα στα βαθειά (μόνος εγώ και το νερό), ένα σκάψιμο στο αμπέλι, μια χειμωνιάτικη δουλειά στο κτήμα. Μα πιο πολύ απ’ όλα, ένα καλό βιβλίο και μια ονείρωξη μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, αρκεί δίπλα στο κρεβάτι να είναι η κιθάρα.
-Με ποιο τρόπο γράφετε τα τραγούδια σας;
Το 90% των τραγουδιών μου γράφτηκαν σε κρεβάτι, με σταυρωμένα τα πόδια (σε στάση γιόγκα) με μια κιθάρα. Αφού πολλές φορές αναρωτιέμαι αν ήμουν υπέρβαρος πώς θα έγραφα τραγούδια; Ή αν ήμουν πιανίστας πως θα κουβαλούσα το πιάνο στις παραλίες και στα ταξίδια…
-Τη δεκαετία του ’80 και για αρκετό διάστημα υπήρξατε κυρίαρχη φιγούρα στα Παιδιά Απ’ Την Πάτρα. Πώς αναλογίζεστε εκείνη τη περίοδο;
Με τα Παιδιά από την Πάτρα ζήσαμε την όμορφη περίοδο της νιότης και των φοιτητικών μας χρόνων. Είμαστε πολύ τυχεροί που το μεράκι μας το κάναμε επάγγελμα και μάλιστα επιτυχημένο, αφού πουλήσαμε 750.000 δίσκους και ακόμη πιο τυχερός που στο γκρουπ υπήρχαν τρεις εξαιρετικές φωνές (Λάμπρος Καρελάς, Αργύρης Παπαγεωργίου και Βαγγέλης Δεληκούρας). Η επιτυχία του κράτησε 4 χρόνια, το 1984-1988. Ήταν δε τόση η αγάπη του κόσμου, που ενώ από το 1988 σταματήσαμε τη δισκογραφία όλοι μαζί, συνεχίσαμε τις εμφανίσεις μέχρι το 1995. Πιστεύω ότι αν υπήρχε μόνο ένας τραγουδιστής, το συγκρότημα θα είχε διαλυθεί από τον πρώτο, το πολύ το δεύτερο δίσκο, γιατί πάντοτε οι τραγουδιστές μετά από μια επιτυχία θέλουν να κάνουν μόνοι τους καριέρα.
-Τι έχετε αποκομίσει μουσικά από τα ταξίδια που πραγματοποιήσατε σε χώρες της Ανατολής;
Μελέτησα τα μουσικά ιδιώματα τουλάχιστον έξι χωρών της Ανατολής, με κορυφαίο είδος την Ινδική μουσική, όπου τα Raga (Δρόμοι) είναι άρρηκτα δεμένοι με την Ινδουϊστική θρησκεία. Στην Τουρκία ήρθα σε επαφή με μουσικούς που έπαιζαν ούτι, νέι και κανονάκι στον Τεκέ του Τζελαλεντίν Ρουμίστο Ικόνιο. Οι Μπεκτασήδες Δερβίσηδες είναι σαν τους μοναχούς του Αγίου Όρους. Πολλές φορές οι φανατικοί Μωαμεθανοί τους έχουν κυνηγήσει. Η μουσική τους έχει απίστευτη εσωτερικότητα, το ίδιο και ο χορός των περιστρεφόμενων Δερβίσηδων. Το δε νέι, ο μουσικός όταν παίζει, το αριστερό του αυτί γέρνει προς το μέρος της καρδιάς. Έτσι η μουσική του βγάζει τον εσωτερικό του κόσμο. Είμαι τυχερός που πρόλαβα το Χαλέπι και την Παλμύρα στη Συρία. Στο Club D’ALEPO έπαιξα μπουζούκι για Μαχαραγιάδες. Πριν από μένα εμφανίστηκε μια φοβερή οεζησυτα με ούτι και κανονάκι και ένας καστράτος τραγουδιστής, ο Ηλίας (Νομίζω ότι είναι ο πιο τεχνίτης τραγουδιστής που έχω ακούσει στην Ανατολή). Όταν βγήκα να παίξω, έπαιξα την πιο Δωρική εισαγωγή (5 νότες από τη Συννεφιασμένη Κυριακή). Ο δωρικός τρόπος νίκησε κατά κράτος την ηδυπάθεια του Ιωνικού. Επίσης έχω παίξει στην Αίγυπτο, στο Μαρόκο, στη Βουλγαρία και στα Σκόπια σε διεθνές φεστιβάλ. Από όλα αυτά έχω αποκομίσει τον τρόπο που σκέφτονται αυτοί οι μουσικοί, την πολυπλοκότητα των μουσικών δρόμων, αλλά και τη διαπίστωση ότι σαν τον ελληνικό λίγο των μεγάλων μας ποιητών, δύσκολα συναντάς σε αυτές τις χώρες. Και όλα αυτά γιατί εμείς σαν λαός από τον Όμηρο και τον Ησίοδο ξεκινήσαμε τον ποιητικό λόγο. Λένε ότι βρέθηκαν γραφές στους Χετταίους, στους Σουμέριους και τους αρχαίους Αιγυπτίους. Που είναι όμως αυτά τα ποιήματα; Εγώ δεν διάβασα ούτε ένα.
-Ήταν κάτι διαφορετικό για εσάς να παρουσιάζετε την εκπομπή Χάριν Ευφωνίας;
Η εκπομπή Χάριν Ευφωνίας ήταν σχολείο για μένα, γιατί με όλους αυτούς τους σπουδαίους δασκάλους εκτός από μουσική, διδάχτηκα και ήθος.
-Έχετε γράψει μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Τι είδους δυσκολίες έχετε να αντιμετωπίσετε σε τέτοια εγχειρήματα;
Η πρώτη δυσκολία είναι να ταιριάξει ο στίχος με τη μουσική και με την υπόθεση της σειράς ή της ταινίας. Δεύτερη δυσκολία είναι να βρεθεί ο κατάλληλος τραγουδιστής. Τρίτη δυσκολία είναι να αρέσει στη γυναίκα ή τον άντρα του ερμηνευτή και σίγουρα στην αυλή του που εμπιστεύεται και συμβουλεύεται. Τέταρτη δυσκολία να βρεθεί εταιρεία να τον εκδώσει. Πέμπτη δυσκολία, που γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή στις μέρες μας, να επενδύσει η εταιρεία στο τραγούδι. Πάντως όλα αυτά ξεπερνιούνται αν υπάρχει η ευλογημένη στιγμή να δέσουν οι δύο δημιουργοί και να ερμηνεύσει ο κατάλληλος..
-Νιώθετε πληρότητα για όσα έχετε κάνει;
Τις πιο πολλές φορές ναι. Υπάρχουν όμως φορές που δεν νιώθω έτσι, γιατί αισθάνομαι ότι έχω πάρα πολλά ακόμη να δώσω. Τώρα στα 59 μου χρόνια αισθάνομαι πιο ώριμος από ποτέ. Πρόσφατα η φοροτεχνικός μου, μου είπε ότι σε δύο χρόνια μπορώ να βγω στη σύνταξη (40 χρόνια ασφαλισμένος). Η απάντησή μου που την εξέπληξε, ήταν ούτε μέχρι τα 75!
-Τι μετράει για την καθιέρωση ενός καλλιτέχνη; Η προσωπική δουλειά ή το ταλέντο;
Εννοείται και τα δύο. Αλλά όσο ταλέντο και να έχεις, αν είσαι τεμπέλης δεν κάνεις τίποτα.
-Σε τι κατάσταση βρίσκεται η σημερινή δισκογραφία;
Τώρα που έχουν αποδυναμωθεί οι δισκογραφικές εταιρείες και έχουν γίνει στην ουσία εταιρείες management, όλο και πιο πολλά ωραία πράγματα ακούω στο διαδίκτυο γιατί τα νέα παιδιά έχουν γίνει παραγωγοί του εαυτού τους.
-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα;
Βέβαια και υπάρχουν και στη σύνθεση και στο στίχο και στη φωνή. Εννοείται στη δεξιοτεχνία έχουν πετάξει έτη φωτός μπροστά. Το σόλο από το Περασμένες μου Αγάπες του Χιώτη, το 1979 ζήτημα να το παίζαμε καθαρά 50-100 μπουζούκια σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα μπορούν να το παίξουν τουλάχιστον 5.000…
-Μπορούν να βρουν το δρόμο τους;
Δυστυχώς πολύ λίγοι μπορούν να βρουν το δρόμο τους γιατί η σημερινή εποχή δεν είναι σαν του ’60. Σήμερα έχουμε ήχο και εικόνα. Και για να πουλήσει η εικόνα σου σήμερα, οι υποχωρήσεις είναι πολλές. Και πολλές φορές σε αλλά επίπεδα…..
-Πώς αντιλαμβάνεστε τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;
Δραματική για τον κλάδο των μουσικών. 15 μήνες έχουν δώσει 6 επιδόματα των 535€ (σχεδόν 3.000€). Λένε ψέματα ότι δώσανε όλους τους μήνες. Απ’ την άλλη η Κυβέρνηση Τσίπρα αν κυβερνούσε, μπορεί να μην έδινε τίποτα.
-Επηρέασε τους καλλιτέχνες η πανδημία;
Πολλούς τους έκανε και καλό. Ενδοσκόπησαν, μελέτησαν, έψαξαν τον εαυτό τους. Για μένα αυτή η εποχή ήταν το pick της έμπνευσης.
-Πιστεύετε στον Θεό;
Πιστεύω πολύ στον Θεό, όχι στην εκκλησία. Η εκκλησία δεν ήθελε στην απελευθέρωση από τους Τούρκους. Κρυφό σχολειό που μας μάθαιναν στα σχολεία δεν υπήρχε. Υπάρχουν όμως ηρωικές μορφές μοναχών και παπάδων στην ελληνική ιστορία. Σε αυτούς ναι, πιστεύω. Πιστεύω πολύ και στον άνθρωπο που αγιάζει με τις πράξεις του. Τέτοιους ανθρώπους γνώρισα στο Άγιο Όρος, στο Νεπάλ, ακόμη και στο Ικόνιο στον τεκέ των Μελβανά, όπου έγραψε την ποίηση ο Τζελαλεντίν Ρουμί. Επίσης πιστεύω στον φύλακα άγγελό μου, τον Αρχαγγελο Μιχαήλ. Και στον ηρωισμό του Αη Γιάννη του Ρώσου. Έχω πάει μάλιστα στο Ürgup, το χωριό στην Καππαδοκία, όπου τον έκαψαν οι Τούρκοι. Λέγεται Ρώσος, γιατί η καταγωγή του ήταν από Ρωσία.
-Το καταφύγιό σας;
Είναι ο Έλατος Γρεβενών και το Σαρακήνικο στη Βόρειο Εύβοια. Μπορώ όμως να βρίσκω καταφύγιο και απομόνωση ακόμη και στην Κυψέλη, που όντως στις μέρες μας είναι μια κυψέλη ανθρώπων όλων των χρωμάτων και όλων των σπερμάτων.
-Ο μεγάλος σας φόβος;
Όποιος άνθρωπος λέει ότι δεν φοβάται τον θάνατο και την αρρώστια, λέει ψέματα. Το άγχος μου είναι μην φύγω και δεν προλάβω να αφήσω αυτή την παρακαταθήκη που έχω στο μυαλό και τα χέρια μου.
-Πώς λειτουργείτε όταν ερωτεύεστε;
Τα κλασσικά… Ταχυπαλμία, κοκκίνισμα και με την τάση να λέω πολλές βλακείες. Τελευταία φορά που ερωτεύτηκα ήταν πριν 10 χρόνια, όταν γνώρισα την Εύα, τη γυναίκα μου, και δάγκωσα το μηλαράκι.
-Τι είναι η ευτυχία;
Η ευτυχία ίσως για κάποιους να είναι κάτι ακατόρθωτο και πολύ σχετικό. Για παράδειγμα για ένα Χαμίνι στους δρόμους της Βομβάης είναι να κερδίσει κάποιες ρουπίες αξίας ενός ευρώ, ενώ για ένα Golden Boy στην Αμερική, το να αποκτήσει και δεύτερο ιδιωτικό αεροσκάφος. Θεωρώ πιο σημαντικό πράγμα απ’ την ευτυχία την υγεία και την ψυχική ισορροπία. Εγώ για να έχω ισορροπία πρέπει να είμαι καλά μέσα στην οικογένεια αλλά και να έχω πάντα ανοιχτό το τσάκρα της καρδιάς, τον Μπετή που λένε οι Κρητικοί, από όπου περνάει και μπαίνει εντός μου η έμπνευση.
-Τι άνθρωπος είναι ο Χρήστος Παπαδόπουλος;
Ένας τολμηρός μεσήλικας, που πολλές φορές υπερτερεί σε επιπολαιότητα από έναν πολύ νεότερο. Παλεύω λοιπόν να είμαι καλός μουσικός, καλός συνθέτης, αλλά παράλληλα και καλός βοτανολόγος, γεωργός και μελετητής της ανθρώπινης ιστορία, όχι μόνο της Ελλάδας, γιατί καλά τα ψέματα, υπάρχουν και άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί στην ιστορία.
-Ετοιμάζετε κάτι αυτή την περίοδο;
Ετοιμάζω μια ολοκληρωμένη δουλειά που θα κυκλοφορήσει από την Panik Records, η οποία αφορά στα χρόνια πριν την επανάσταση του 1821, με ερμηνευτές τον Δημήτρη Μπάση, τη Μελίνα Ασλανίδου και τη Μαρία Πεΐδη. Επίσης γράφω τη μουσική για τρεις σειρές του Μανούσου Μανουσάκη που θα προβληθούν στην ΕΡΤ, καθώς και τη μουσική μιας νέας ταινίας που είναι στα σκαριά.
-Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Δουλειά και αφοσίωση σε αυτό που κάνει και όχι με γνώμονα το χρήμα, αλλά αυτό που γεμίζει την ψυχή του. Δυστυχώς όμως αυτά δεν φτάνουν, χρειάζεται και τύχη αλλά και σωστό timing. Πάντως εγώ σαν αυτοδίδακτος καλλιτέχνης ποτέ δεν δίσταζα να ανοίγομαι σε καινούρια μονοπάτια, πάντα με το ένστικτο. Και με αυτό το ένστικτο πάντα ανοίγονταν μπροστά μου καινούριοι δρόμοι και καινούριοι κόσμοι.
-Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε το όνομα Χρήστος Παπαδόπουλος;
Ένας άνθρωπος με μια βαλίτσα στον ώμο και ένα μουσικό εγχώριο όργανο στα χέρια, πολλές φορές και δύο.
-Κύριε Παπαδόπουλε σας ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Και εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
