Κατά διαστήματα, σίγουρα έχουμε ακούσει συζητήσεις για την ισχύ και την ευημερία της οικονομίας και της χώρας. Το πιο συχνό επιχείρημα αυτών είναι το Α.Ε.Π. Όμως, κάνουν λάθος. Το Α.Ε.Π. δεν είναι ο κατάλληλος δείκτης για να μετρήσουμε την ισχύ και την ευημερία μιας χώρας. Ας δούμε το γιατί…
Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό του.
Ως Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) ορίζουμε την αγοραία αξία των αγαθών και υπηρεσιών μιας οικονομίας που παράγονται εγχώρια στη διάρκεια δώδεκα μηνών.
(Sloman et al., 2017)
Τρόποι μέτρησης του Α.Ε.Π.
Για την μέτρηση του Α.Ε.Π. υπάρχουν τρεις τρόποι μέτρησης:
- Μέθοδος της παραγωγής: Σύμφωνα με την μέθοδο παραγωγής το Α.Ε.Π. είναι το άθροισμα όλων των προϊόντων που παράγονται στην χώρα.
- Μέθοδος του εισοδήματος: Με την μέθοδο του εισοδήματος, το Α.Ε.Π. είναι το άθροισμα όλων των εισοδημάτων.
- Μέθοδος της δαπάνης: H μέθοδος της δαπάνης «επικεντρώνεται» στις δαπάνες για την αγορά όλων των αγαθών που παράγονται σε μια οικονομία. Άρα, το Α.Ε.Π. σύμφωνα με την μέθοδο αυτή, είναι το άθροισμα όλων των πωλήσεων.
Και οι τρεις τρόποι μέτρησης μάς οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα και ισχύει πάντα το εξής: εθνικό προϊόν = εθνικό εισόδημα = εθνική δαπάνη (Sloman et al., 2017).
Αδυναμίες του Α.Ε.Π.
Το Α.Ε.Π. έχει δύο βασικές αδυναμίες. Αρχικά, δεν περιλαμβάνει μη-εμπορικά είδη. Δηλαδή, αν παλιά είχατε κηπουρό για την αυλή σας, αυτή η δραστηριότητα καταγραφόταν στο Α.Ε.Π. ενώ, αν πλέον φροντίζετε εσείς τον κήπο, δεν καταγράφεται αυτή η διαδικασία στο Α.Ε.Π. Τα παραδείγματα μη-εμπορικών ειδών είναι πολλά και μας δείχνουν πως το Α.Ε.Π. δε μετρά την συνολική παραγωγή.
Η παραοικονομία είναι η δεύτερη βασική αδυναμία στη μέτρηση του Α.Ε.Π. Για παράδειγμα, όλοι έχουμε δοκιμάσει να πάρουμε ένα προϊόν χωρίς απόδειξη, ώστε να το αποκτήσουμε σε χαμηλότερη τιμή από την νόμιμη. Η παραοικονομία δεν περιορίζεται μόνο σε αυτές τις ενέργειες. Περιλαμβάνει τα ναρκωτικά, την «μαύρη μίσθωση» κ.ο.κ.
Γιατί το Α.Ε.Π. δε μπορεί να θεωρηθεί ως ασφαλής δείκτης μέτρησης της ευημερίας;
To Α.Ε.Π. ως δείκτης μέτρησης της ευημερίας μιας χώρας έχει αδυναμίες και δεν πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, για να εξάγουμε συμπεράσματα. Αρχικά, το Α.Ε.Π. δεν προσμετρά την αρνητική παραγωγή. Αρνητική παραγωγή είναι οι ρύποι κ.ο.κ., δηλαδή οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την παραγωγή. Επίσης, δεν προσμετρά την κατανομή του εισοδήματος, καθώς σε μια χώρα μπορεί να υπάρχει υψηλή συνεισφορά στο Α.Ε.Π. από λίγους ανθρώπους. Τέλος, μπορεί μια χώρα με τεράστιο πληθυσμό να έχει υψηλό Α.Ε.Π. Το παράδειγμα της Ινδίας είναι κατατοπιστικό. Η Ινδία το 2018 είχε $2,719 τρις συνολικό Α.Ε.Π., ενώ το κατά κεφαλήν της υπολογίζεται στα $2009,98. Αυτό είναι συνέπεια του υψηλού πληθυσμού της, 1.375.424.895.
Συμπερασματικά
Το Α.Ε.Π. μετρά τη συνολική παραγωγή μιας χώρας για έναν χρόνο. Αυτό όμως δεν μπορεί να μας οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα για την ευημερία της. Ο Simon Kuznets είχε επισημάνει σε ομιλία του προς το Κογκρέσο λέγοντας πως: «Η ευημερία ενός έθνους μόνο κατά τύχη θα μπορούσε να απεικονιστεί από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν».
Βιβλιογραφία
Sloman J.,Wride A. & Garratt D., (2017), Εισαγωγή στην οικονομική: Μακροοικονομική, 5η έκδοση, εκδόσεις Broken Hill
Begg D.& Vernasca G., (2015), Εισαγωγή στην οικονομική, τόμος Β’, εκδόσεις Κριτική.
https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=IN
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
