Θα τον χαρακτήριζα εναλλακτικό και καινοτόμο. Μουσικάντης με πάθος και διεισδυτική ματιά. Ένας αγωνιστής της τέχνης που μέσα από τα τραγούδια του προσπαθεί να αφυπνίσει αλλά και να αντιμετωπίσει τον μέσα του εαυτό. Μετά από ορισμένα ολοκληρωμένα μουσικά άλμπουμ και ξεχωριστές συνεργασίες ο ακούραστος αυτός δημιουργός συνεχίζει να καταθέτει κομμάτια της ψυχής του. Σήμερα, στο your e-articles ο τραγουδοποιός Διονύσης Φαρμάκης.
-Ποιες είναι οι μνήμες της παιδικής σου ηλικίας;
Ο κυρ Αντώνης με την κυρά Νότα και την αδερφή της την Άννα (παππούς, γιαγιά και θεία), με τις ιστορίες τους από τον παλιό Πειραιά και την Σμύρνη. Μαστορέματα, γειτονιά, κήπος, Σαλαμίνα και εγώ να σκίζω γόνατα και να παίζω μπάλα με φίλους από τη γειτονιά. Κλασικά πράγματα που πολλά παιδιά που τώρα είναι άνω των 30 πιστεύω τα ζήσανε.
-Η ανάμνηση που δε θα ξεχάσεις ποτέ;
Έχω την τάση να κρατάω τις άσχημες αναμνήσεις. Άλλες τις φυλάω για εκδίκηση και άλλες για αποφυγή. Όσο για τα καλά είναι σαν να πρέπει να βάλω προτεραιότητα στα ωραία της ζωής. Άδικο νομίζω.
-Έκανες σπουδές πάνω στον ήχο στο ΤΕΙ Κεφαλονιάς. Τι αποκόμισες;
Κάποιους πολύ καλούς φίλους και κάποιους μέτριους εχθρούς. Μία δίκη, ένα πτυχίο, γνώση και σπάσιμο νεύρων. Μουσικότητα, ψάξιμο εσωτερικό, υπομονή, στραβές συνήθειες και τον σκύλο μου τον Λάμπη που τον έχω από το 2008…
-Η σημασία της μουσικής στη καθημερινότητά σου;
Κάνει παρέα με τα σημαντικά μέσα μου, σε δεσπόζουσα θέση.
-Τι σε έκανε να ασχοληθείς με το τραγούδι;
Ο θείος και ο παππούς μου σε πρώτη και εύκολη ανάλυση. Σε πιο εσωτερικό βάθεμα νομίζω η αίσθηση του να μην νιώθω μόνος. Σε τρίτη και συνέχεια των προηγουμένων, βρήκα τρόπο έκφρασης ο όποιος μέχρι σήμερα είναι εκεί όταν δεν βρίσκεται κανένας άλλος κοντά. Όταν βέβαια βρεις δυο τρεις καθαρούς ανθρώπους να παίξεις και να μοιραστείς, ε εκεί ξεκινάει η μαγεία.
-Τα συναισθήματά σου για τις Παιδικές Ασθένειες;
Μια παιδική μπάντα με φιλίες από το σχολείο, χρήσιμη για την εποχή και την εξέλιξη των μελών της σε γενικότερο επίπεδο ανεξαρτήτως μουσικής. Απέχω πολύ πια από κει αν και εξακολουθώ να τιμάω το παρελθόν. Άλλωστε χρωστάω πολλά στα παιδιά, από την Καβάτζα, το στούντιο που έχω, μέχρι και τους επόμενους δίσκους που υλοποίησα.
-Μίλησέ μου για το Πεδίο Δ.
Είναι συνάρτηση δυο παραγόντων. Ξεκίνησε ως μια διαφοροποίηση που ήθελα να έχω όταν μας πρότειναν να εισέλθουμε στην Talkback. Το άλλο σκέλος είναι ότι στα χρόνια αλλάζω μουσικούς. Λογικό νομίζω… Μεγαλώνουμε, δε ζούμε από τη μουσική μας και δε σημαίνει πως όλοι ταιριάζουν πάντα με όλους. Σε ένα δίσκο μπορεί να παίξει ο τάδε και σε έναν άλλο που μπορεί να θέλω άλλο ύφος κάποιος άλλος μουσικός. Το Πεδίο συμβολίζει τους ανθρώπους που πλαισιώνουν την ιδέα που μπορεί να έχω μια συγκεκριμένη περίοδο και το Δ είναι ο πυρήνας. Μάντεψε ποιος είναι ο πυρήνας.
-Ποιος είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός σου δίσκος;
Πάλι μου ζητάς να ξεχωρίσω όπως με τις αναμνήσεις. Θα πω απλά πως το Ahimsa που είναι και το πιο πρόσφατο είναι ό,τι πιο δύσκολο έχω πράξει σαν σύλληψη. Και τώρα πάω ένα βήμα παραπάνω με τον δίσκο που ετοιμάζω με το Πεδίο, εκεί μάγκα τα πράγματα έχουν αμέτρητους γκρεμούς.
-Το πιο αντιπροσωπευτικό τραγούδι που έχεις γράψει;
Ας μην επαναληφθώ. Δε ξεχωρίζω πια. Όλα έχουν το λόγο και το σκοπό τους. Θα σου πω όμως πως γράφω πράγματα που στο τέλος τα πετάω, πράγμα που δεν έκανα παλιότερα.
-Οι επιρροές που σε διαμόρφωσαν;
Είναι πολλές, κάποιες τις έχω αναφέρει στο παρελθόν. Θα σου πω πως όσο μεγαλώνω επιρροές που είχα πλέον δεν τις ακούω και το ανάποδο. Αλήθεια να έχει και νόημα στο αυτί μου και όλα καλά.
-Οι φωνές που σε συγκλόνισαν;
Δύσκολη η διαλογή. Πάμε χωρίς πολλή σκέψη και εκτός Ελλάδας προς αποφυγήν παρεξηγήσεων! Tom S. Englund, Janis Joplin, Screamin’ Jay Hawkins, Mike Pinder, Serj Tankian, Luciano Pavaroti, Ian Gillan, Dhafer Youssef, John Campbell.
-Πώς γεννιέται η έμπνευση;
Στον καθένα διαφορετικά αλλά αν θέλουμε να δώσουμε μια άμεση απάντηση θαρρώ από τα ερεθίσματα και τις ευαισθησίες του καθενός.
-Με ποιο τρόπο γράφεις τα τραγούδια σου;
Ξεκινώντας από το στίχο ή από τη κιθάρα. Γράφω την πρώτη ιδέα όταν μου τα σκάσει και μετά μπορεί να την παλεύω και έναν χρόνο και στο τέλος να μην έχω φτάσει εκεί που θα ήθελα. Εκπτώσεις σε έναν άνισο αγώνα.
-Υπάρχει κάποια φωνή που θα ήθελες να της γράψεις με μεγάλη επιθυμία;
Όχι πια. Δε με θεωρώ ικανό για να δώσω σε άλλους γράφοντας εσκεμμένα. Αν κάνω κάτι και φανταστώ μια φωνή άλλη από τη δική μου και δω σε επόμενη βάση ότι ο άνθρωπος αυτός συνταιριάζει και στις αξίες μου και εγώ στις δικές του, το προχωράω αλλά μέχρι εκεί.
-Ο δίσκος που ακούς τις πιο προσωπικές σου στιγμές;
Πολλούς ανάλογα την διάθεση. Τώρα έχω κολλήσει και μελετάω τον Hugo Kant στο πρόσφατο Far From Home.
-Η ταινία που σε ταξιδεύει;
Θα σου πω μια που είδα πρόσφατα και πραγματικά με χτύπησε η οποία λέγεται The Professor And The Madman βασισμένη σε αληθινή ιστορία. Την έχω δει μέσα σε 2 χρόνια 4 φορές…
-Το βιβλίο που σε συγκίνησε;
Ο Λύκος Της Στέπας του Hermann Hesse.
-Πότε έκλαψες τελευταία φορά;
Δακρύζω αρκετά συχνά, θέλω να πιστεύω σχεδόν όσο χαμογελάω. Νομίζω επικίνδυνοι είναι όσοι δεν έχουν μεταβάσεις τέτοιες. Οι αποκομμένοι από το συναίσθημα.
-Η άποψή σου για τη σημερινή δισκογραφία;
Ποια δισκογραφία εννοείς; Το καπιταλιστικό μοντέλο με τους νταβατζήδες του, όπως ήταν πάντα δηλαδή, απλά σε ψηφιακή εκδοχή σήμερα;
-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα; Λαμβάνουν το βήμα και τον χώρο που τους πρέπει;
Υπάρχουν. Δε θα τους δώσω στο πιάτο. Όποιος ενδιαφέρεται ψάχνει και βρίσκει. Ακόμα υπάρχουν 3 παραγωγοί στα Fm που κόντρα στη σαπίλα, τους ή μας, στηρίζουν και πρέπει να τους στηρίξουμε και εμείς. Για αυτό δε θα αναφέρω τα ονόματά τους αλλά τις εκπομπές διότι εκείνες έχουν σημασία. Unknown sound, Ροκ Συναναστροφές και Τα Πάνο Κάτω. Στα δικά μας τώρα. Όταν δεν σου δίνεται αβάντζο θα χάσεις στην παραγωγή όχι από θέμα ανικανότητας ή έλλειψης εξοπλισμού αλλά από θέμα ψυχολογικής αντοχής. Οπότε λογικά θα ρίξεις ταχύτητα και θα κάνεις εκπτώσεις διαφορετικά θα τρελαθείς ή θα καλουπωθείς σε ένα είδος πιο κοντά στη μάζα και λιγότερο στο κάλεσμα που μπορεί να έχεις για δημιουργία βρίσκοντας άλλους τρόπους λιγότερο καλλιτεχνικούς για να πετύχεις μια άλφα αναγνώριση. Θέλει προσοχή εκεί. Όσο για τον χώρο… Όχι και έχω βαρεθεί να τα λέω. Ο κόσμος ή καλύτερα η μάζα καθώς υπάρχουν εξαιρέσεις, δεν ενδιαφέρεται για το τι γράφεις, για μουσική, για ιδέες για στάσεις και επαναστάσεις μη σου πω. Υπάρχουν κάποιοι που είναι φάροι στο είδος τους και από πίσω τρέχουν όλοι να αντιγράψουν. Δέχομαι τις επιρροές, εγώ και αν έχω, δεν δέχομαι το να μη ρισκάρεις. Θα μου πεις κάτσε ρε μεγάλε τόσα νέα παιδιά βγαίνουν. Θα σου πω πως ισχύει αλλά ακούμε κάτι που να έχει ρίσκο; Κάτι που να λες ρε φίλε εδώ ακούω αν όχι ένα καινούριο είδος μια μίξη πραγμάτων έστω. Λαϊκό έντεχνο με λίγο swing, λίγο jazz, λίγο παράδοση με balkan στοιχεία. Παιδιά ετοιμοπαράδοτα με γνώσεις από ωδεία και άλλα ινστιτούτα χωρίς προσωπικές καταστροφές. Αυτό ακούω. Αυτό μεταφράζω. Ο Χατζιδάκις για παράδειγμα είχε τη γνώση όμως ακόμα και όταν έγραφε για τον ελληνικό κινηματογράφο πιο εύπεπτα τραγούδια, περνούσε μέσα το πιο βασικό κατ’ εμέ όλων, το συναίσθημα. Κανάλια με τις ίδιες κονσέρβες, ραδιόφωνα με τις λίστες τους και πάει λέγοντας. Έχουμε περάσει οικονομική κρίση, αυτοκτονίες, αστάθεια, βία, καταπάτηση δικαιωμάτων, εξευτελισμό, κενές υποσχέσεις και πτυχία για βιτρίνα. Τώρα έχουμε τον θάνατο πιο κοντά από ποτέ πάνω μας και μια δεύτερη μεγαλύτερη κρίση έτοιμη να σκάσει και ακούμε ακόμα γλυκανάλατα μεταμοντέρνα τραγουδάκια με ωραίες παραγωγές σε πανάκριβα στούντιο με wanna be σταράκια. Ή το γυρνάμε στο άλλο άκρο, τύπου μια κιθαρούλα με στιχάκια που θα έγραφαν έφηβοι στις διακοπές με δήθεν αλητεία της φάπας. Α και ρεμπέτικο… Που οι ρεμπέτες τους μισούς από όσους έχουμε παίξει για ένα μεροκάματο και μένα μέσα, άμα ζούσαν θα μας καρπαζώναν στη στιγμή. Που είναι ο τσαμπουκάς μας και η αλληλεγγύη η έμπρακτη, όχι αυτή του κώλου για τα μάτια του κόσμου; Ρωτάω δεν ειρωνεύομαι. Και ναι δύστροπε φίλε που μπορεί ακόμα να διαβάζεις, ναι όλα χρειάζονται και ναι το έχω υπηρετήσει και εγώ στα μικρομάγαζα το έργο γιατί έπρεπε να ζήσω. Δεν είμαι και περήφανος. Εγώ αναφέρω πως δεν βλέπω ισάξιο μερίδιο. Ο αντίποδας είναι σίγουρα η χιπ χοπ σκηνή. Νομίζω χρειαζόμαστε φρεσκάδα στη μουσική να παίξουμε δηλαδή και όχι να πάρουμε αυτούσια μια παραγωγή ή κάποια samples. Έχουν προσπαθήσει κάποιοι να το πράξουν από το χώρο της χιπ χοπ σκηνής. Είχα και εγώ μερίδιο νομίζω αλλά βρισκόμαστε σε νηπιακό στάδιο ακόμα. Καλή μουσική με αιχμηρό στίχο οποιουδήποτε στυλ. Παλιότερα με ενοχλούσε για παράδειγμα το λαϊκό. Δεν έχω θέμα αρκεί αυτό που ακούω να το λέει ένας άνθρωπος λαϊκός. Όσο ο καλλιτέχνης μένει κοντά στα πιστεύω του και δεν αρνείται το γεγονός πως δε τα ξέρει όλα τόσο και εγώ σαν ακροατής μιλώντας είμαι πιο πρόθυμος να τον ακούσω. Στο τέλος βέβαια να πω πως μιλάω με την εμπειρία ενός ανθρώπου που βρίσκεται στα 32 προς 33 και όντας αυτοδίδακτος. Μέχρι εδώ γνωρίζω μπορεί να σου πω σε 5 χρόνια ήμουνα λάθος τότε ή ανίκανος προσδοκιών που είναι χειρότερο…
-Πώς αντιλαμβάνεσαι τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;
Όπως σου προανέφερα στην προηγούμενη ερώτηση. Ένας αντικατοπτρισμός της κοινωνίας με πιο γρήγορες αποφάσεις και πιο εξαντλητικούς ρυθμούς ίσως είναι η ανάλυσή μου. Πρώτον, το ότι δηλώνουμε καλλιτέχνες δε σημαίνει πως είμαστε κιόλας. Και δεύτερον, η μουσική κοινότητα είναι ένα κοινωνικό σύνολο. Τα ίδια βιώνουμε όλοι μας απλά άλλος είναι καναλάρχης ή καλλιτεχνικός αστέρας και άλλος στις πορείες με μια κάμερα στο χέρι για ένα μεροκάματο και άλλος γράφει στα υπόγεια και προσπαθεί κάποια στιγμή να καταφέρει να επιβιώσει από αυτό που αγαπάει. Οι αξίες και το ήθος μας είναι εκείνα που μετράνε. Τα παιχνίδια και οι μηχανισμοί πάντα εκεί θα είναι προς όλες τις κατευθύνσεις.
-Επηρέασε τους καλλιτέχνες ο κορωνοϊός;
Δεν μας επηρέασε ένας ιός. Η ανθρωπότητα οδεύει προς την καταστροφή αιώνες τώρα. Δε περιμέναμε έναν ιό. Κύκλους κάνει το έργο. Είναι τραγικό να χάνονται τόσοι άνθρωποι σε συναισθηματικό επίπεδο αλλά σε λογικό νομίζω πως σε λίγα χρόνια θα έχουμε μεγαλύτερες καταστροφές να διαχειριστούμε και εμείς και τα παιδιά μας. Τώρα σε μικρότερη κλίμακα αν μιλάμε για τον εγκλεισμό δεν μπορώ να μιλήσω για άλλους. Θα μου πεις πιο πάνω αυτό έκανες. Να ξεκαθαρίσω, μίλησα για το σύστημα. Στο προσωπικό του καθενός δε μπορώ να εισέλθω. Θα σου πω για μένα πως στη πρώτη καραντίνα έμεινα μέσα και έγραψα το Ahimsa και στη δεύτερη έχω κάνει μια μουσική ενότητα με το Πεδίο Δ με τίτλο Πεδίο Δ προς τέρψιν και τελειώνω τον επόμενο δίσκο. Να το μικρύνουμε και άλλο λίγο στα πρακτικά τα βιοποριστικά. Σίγουρα μας επηρέασε στην εργασία μας με 535 ευρώ επίδομα ντροπής τον μήνα και όποτε, αν συντηρείς ένα σπίτι και μια οικογένεια δεν επιβιώνεις. Εδώ έρχονται οι αξίες. Έννοιες που έχουμε ξεχάσει όπως φιλία, αγάπη, σεβασμός, αλληλεγγύη που προ είπα, κατανόηση προς τον συνάνθρωπο, υπομονή, παραδοχή στο λάθος και πάει λέγοντας.
-Η στάση της Κυβέρνησης ήταν ανάλογη;
Θα σου απαντήσω με μια στροφή που ετοιμάζω αυτό το καιρό. Φωνάχτε όλοι ελευθερία, αφήσανε λάσκα το λουρί, από το φόβο στην ομηρία απέχουμε μια σπιθαμή. Και η ξεκάθαρη απάντηση είναι πως ήταν αναμενόμενη.
-Πώς αντιλαμβάνεσαι τα φαινόμενα κακοποίησης που έλαβαν χώρα στο χώρο της τέχνης;
Με αποστροφή.
-Πώς αντιλαμβάνεσαι τις αποκαλύψεις στο χώρο του θεάματος για τις παρενοχλήσεις εις βάρος των καλλιτεχνών;
Ποιων καλλιτεχνών. Των νταβατζήδων που ανέφερα πρωτίστως; Κυριαρχεί ένα αίσθημα δικαίου καθώς άνοιξε επιτέλους ο ασκός και ευελπιστώ να μην κλείσει. Οι λερωμένοι επιτέλους φοβούνται.
-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Με ανομοιογένειες και παθογένειες. Οι βασανισμένοι βασανίζονται και δοκιμάζονται πιότερο μέχρι το βαθμό της ασφυξίας και οι ευνοημένοι ζουν στο συννεφάκι τους.
-Η σχέση σου με τον Θεό;
Σίγουρα αν ανταμώσουμε ποτέ θα προσπαθήσω να διαπράξουμε διεξοδική κουβέντα. Έχω απορίες.
-Το προσωπικό σου καταφύγιο;
Η Καβάτζα, το σπίτι στη Σαλαμίνα και όταν καταφέρνω να πηγαίνω στη Κεφαλονιά. Ημονή Κηπουραίων και η πλατιά άμμος δίπλα.
-Ο μεγάλος σου φόβος;
Να μην προλάβω να ξεχρεώσω τα στραβά μου θα σου πω σε αυτό το στάδιο που βρίσκομαι τώρα.
-Τι είναι ο έρωτας;
Αναγκαίος για να μην χάσεις την ανθρωπιά σου.
-Η ευτυχία;
Μικρές στιγμές χαράς δίχως αναλυτική σκέψη. Παρέχεται εύκολα με τους κατάλληλους ανθρώπους. Ας ψάξουμε να τους βρούμε ή ας τους δώσουμε και άλλο χώρο στη ζωή μας.
-Τι άνθρωπος είναι ο Διονύσης Φαρμάκης;
Αυτοκαταστροφικός τύπος με χαμηλή αυτοπεποίθηση με μικρές στιγμές διαύγειας. Άνθρωπος με πάθη και λάθη. Ονειροπόλος, νευρικός και δοτικός αλλά με όρια πια. Τσαμπουκάς, λίγο τρελός μα δημιουργικός και συνάμα μαχητής θέλω να πιστεύω.
-Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα άλλαζες;
Πολλά αλλά δεν ξέρω αν θα ήμουν αυτός που είμαι σήμερα και νομίζω πως μου αρέσει ο δρόμος και οι στόχοι μου.
-Πώς φαντάζεσαι τη τελευταία μέρα σου στη γη;
Δεν την φαντάζομαι. Από μικρός είχα την αίσθηση πως σήμερα είναι η μέρα. Το ξεχνάω μερικές φορές αλλά προσπαθώ να μου το υπενθυμίζω.
-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Να πάρω αέρα. Να χτίσω μια ζωή με εκείνους που πιστεύω πως μπορώ να μονιάσω. Είτε αυτό λέγεται μουσική, οικογένεια, φιλία ή εργασία.
-Ετοιμάζεις κάτι αυτή την περίοδο;
Όπως προανέφερα ήδη τον Οκτώβριο του 2020 βγήκε ο δίσκος με τίτλο Ahimsa, πριν λίγες μέρες ανοίξαμε την ενότητα προς τέρψιν με το Πεδίο Δ και τον χειμώνα ευελπιστώ να γίνει το release του επόμενου δίσκου, ο οποίος με έχει συνθλίψει και είναι ένα στοίχημα για το που θα μας πάει με τον τίτλο Για μια ξαστεριά.
-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;
Να προσπαθήσει να γνωρίσει πρώτα την πραγματικότητα με εργασία και κόπο, μακριά από εύκολους δρόμους καιροσκόπους και ανθρώπους που χαϊδεύουν ώστε να συνειδητοποιήσει την απόσταση και την δυνατότητα υλοποίησης. Μονολεκτικά, αυτογνωσία.
-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Διονύσης Φαρμάκης;
Δε με παίρνω τόσο στα σοβαρά, όσο παρεξηγήσιμο και αν ακούγεται για εκείνους που έχουν συναναστραφεί έστω και λίγο μαζί μου. Δε το πιστεύουν ούτε οι φίλοι. Τα τραγούδια μου, την εργασία μου και τους ανθρώπους δίπλα μου παίρνω στα σοβαρά. Πάμε πιο απλά. Τίποτα δε μου έρχεται στο μυαλό γιατί δεν έχω πράξει ακόμα τίποτα που να έχει μπει στα αυτιά του κόσμου. Μεταξύ μας μιλάμε και ευελπιστούμε κάποια στιγμή να είμαστε, εγώ τουλάχιστον, συνεπής. Πάμε να φτιάξουμε μια καλή ζωή με δυο τρία συστατικά που να έχουν αξία.
-Διονύση σε ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Και εγώ σε ευχαριστώ.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
