Με το πέρασμα των χρόνων, η βαρύνουσα σημασία, που φέρει η λέξη «εκπαιδευτικός», αλλοιώθηκε σε μεγάλο βαθμό. Περιοριζόμαστε στους εκπαιδευτικούς ως δάσκαλοι των δημοτικών σχολείων για να μάθουν τα παιδιά γραφή και ανάγνωση, ή ως καθηγητές μαθηματικών, φυσικής, αρχαίων σε γυμνάσιο και λύκειο για να μάθουν στους εφήβους τις αντίστοιχες επιστήμες. Όμως, τι συμβαίνει με την επιστήμη της παιδαγωγικής που ο κάθε δάσκαλος, καθηγητής ή ακόμα και διδάκτωρ πανεπιστημίου οφείλει να παρέχει στα παιδιά και στους νέους, ανεξαρτήτως αντικειμένου διδασκαλίας;
Σε καμία περίπτωση, δεν αναιρείται το λειτούργημα του εκπαιδευτικού, δηλαδή το να παρέχει γνώσεις στον εκπαιδευόμενο, σε ό,τι τομέα και να αναφερόμαστε. Αυτές είναι απαραίτητες για το μέλλον του κάθε ανθρώπου, καθώς οι πυλώνες της μόρφωσης, ανοίγουν για όλους πολλά πράγματα, με ό,τι κλάδο και να καταπιαστεί ο καθένας. Ωστόσο, η λέξη «εκπαιδευτικός», κρύβει μέσα της τη λέξη «παιδαγωγός» και ας μην είναι εντελώς ξεκάθαρο αυτό. Ας δούμε όμως, από που προκύπτει κάτι τέτοιο και γιατί είναι σημαντικό, όσοι διδάσκουν να διακατέχονται από παιδαγωγική κατάρτιση.
Αρχικά, η λέξη «παιδαγωγός», είναι όρος που υπάρχει από την αρχαιότητα. Ήταν αυτός που φρόντιζε τα παιδιά των εύπορων οικογενειών, να τους μεταφέρει τις βασικές γνώσεις, οι οποίες ήταν η ρητορική, η αστρονομία, η μουσική και η γυμναστική. Επίσης, είχε την ευθύνη της παιδονομίας, δηλαδή φρόντιζε για την προστασία του μαθητή από τους παιδεραστές. Αξιοσημείωτο, είναι το γεγονός, ότι η λέξη «παιδαγωγική», δεν έχει ακριβή μετάφραση σε καμία γλώσσα του κόσμου. Ο διεθνής της όρος είναι «pedagogy», που έχει αποκλειστικά ελληνικές ρίζες. Δεν ταυτίζεται με τους όρους «education» ή «teaching».
Στις μέρες μας, και όπως ορίστηκε από τον Γερμανό φιλόσοφο, ψυχολόγο και ιδρυτή της παιδαγωγικής επιστήμης, Herbart, αυτή η επιστήμη μελετά το φαινόμενο της αγωγής και αφορά κυρίως, τη διά βίου αγωγή. Μετά την οικογένεια, το σχολείο έρχεται ως δεύτερος φορέας κοινωνικοποίησης και συστηματικής αγωγής για το κάθε παιδί. Αυτό σημαίνει, ότι και οι δάσκαλοι έχουν ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης σε ό,τι αφορά τις συμπεριφορές των παιδιών, και με τον σωστό τρόπο, μπορούν να βοηθήσουν έναν μαθητή καταλλήλως. Ο βασικότερος στόχος στην εκπαίδευση, δεν είναι μόνο η γνωσιακή ανάπτυξη του μαθητή (το πλήθος γνώσεων που διαθέτει). Είναι η ολόπλευρη ανάπτυξή του. Δηλαδή, η γνωστική (ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται), η κοινωνική (η ένταξή του σ’ ένα ευρύτερα κοινωνικό περιβάλλον, προκειμένου να επιτευχθεί κοινωνικοποίηση), η συναισθηματική (η καλύτερη διαχείριση των συναισθημάτων του) αλλά και η σωματική πλευρά. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι το σχολείο αποκαλείται μικρογραφία της κοινωνίας και ετοιμάζει τους πάντες για τη μετέπειτα κοινωνία, με την οποία έρχεται κανείς αντιμέτωπος στην ενήλικη ζωή του.
Συνεπώς, όταν κάποιος καλείται να διδάσκει, οφείλει μέσω της μάθησης να ενισχύσει την πνευματικότητα και την κριτική σκέψη του παιδιού. Προκειμένου να θελήσει να μάθει, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται τα τρία έψιλον της παιδαγωγικής. Ενδιαφέρον, ευελιξία και εναλλακτικότητα. Μόνο μέσω του αμείωτου ενδιαφέροντος κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, τους σωστούς τρόπους κατανόησης για το κάθε παιδί, όταν εκείνο δεν αντιδράει στον ήδη υπάρχοντα του διδάσκοντος, αλλά και των πολλών διαφορετικών πραγμάτων που επιχειρεί ο δάσκαλος στην παράδοση, εκείνο καταλήγει να βλέπει τη μάθηση ως παιχνίδι. Ακόμη, είναι πολύ βασικό να δίνουμε στα παιδιά να καταλάβουν τις έννοιες της χειραφέτησης και της αυτονομίας, καθώς είναι εξίσου απαραίτητα για το μέλλον τους. Επιπλέον, η βοήθεια για κοινωνικοποίηση, δεν πρέπει να παραλειφθεί. Το διάλειμμα, είναι κι αυτό ένα είδος μαθήματος, συγκεκριμένα μάθημα κοινωνικοποίησης. Αφήνεις το παιδί, να έρθει σε επαφή με συνομηλίκους του, αλλά και παρατηρείς συμπεριφορές μερικών παιδιών που ίσως διαφέρουν, από εκείνες που έχουν στην τάξη. Αυτά τα δέκα λεπτά του διαλείμματος, είναι πολύτιμα και δεν πρέπει να τα υποτιμούμε.
Αν όλα τα παραπάνω γίνουν με σωστό τρόπο, δηλαδή η αγωγή και η μάθηση συνδυαστούν με επιτυχία, το αποτέλεσμα είναι ένα. Η σωστή μόρφωση του κάθε ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα της ζωής του. Τα εφόδια αυτά, θα τον συντροφεύουν μια ζωή.
Από την Ρένια Γαλιώτη
Πηγή πληροφοριών: Βιβλίο Ιωάννη Φύκαρη – Θέματα παιδαγωγικής επιστήμης
