Ο δρόμος της ζωής, αν και απρόβλεπτος, αφήνει ίχνη βαθιά και ανεξίτηλα. Καθώς βαδίζουμε από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή, οι πρώτες μας παιδικές εμπειρίες είναι, όπως χρώματα που ζωγραφίζουν τον καμβά της προσωπικότητάς μας. Σαν νήματα που σχηματίζουν το υφαντό των σχέσεών μας, των κρυφών επιθυμιών μας και των προσωπικών μας πεποιθήσεων.
Καθένας από εμάς κρατά μέσα του τα ανείπωτα συναισθήματα, τις αμφίβολες αντιδράσεις και αποστασιοποιήσεις που έζησε κατά τα πρώτα χρόνια της ζωή του. Όλα αυτά συντρέχουν στο χτίσιμο της ψυχικής μας αρχιτεκτονικής. Οι παιδικές εμπειρίες είναι τα θεμέλια, οι αόρατες κατασκευές πάνω στις οποίες τοποθετούμε τις πιο βαθιές μας πεποιθήσεις και ελπίδες.
Η αντανάκλαση των παιδικών εμπειριών στην ενήλικη συμπεριφορά είναι μια συνεχής, σχεδόν ασυνείδητη διαδικασία, καθώς το αποτέλεσμά της είναι εμφανές τόσο στην συμπεριφορά όσο και στις σχέσεις μας. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις, οι τρόποι αντιμετώπισης, ακόμη και τα πρότυπα που αναζητάμε στις σχέσεις μας, έχουν τις ρίζες τους στην παιδική μας πραγματικότητα. Όταν ένα παιδί αναγνωρίζει ότι η οικογένεια το αγαπά και το αποδέχεται όπως είναι, αυτό του δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στον εαυτό του, καθώς αναπτύσσει την πεποίθηση ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει για να γίνει αποδεκτό.
Όταν, όμως, τα λόγια και οι πράξεις των ανθρώπων που μας περιβάλλουν κατά την παιδική ηλικία, δημιουργούν ανασφάλειες, πόνο ή αβεβαιότητα, οι συναισθηματικές αυτές πληγές μπορεί να έχουν επίπτωση στην συμπεριφορά μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Αυτές οι πληγές μπορούν να διαμορφώσουν αναπαραγωγικές συμπεριφορές, δηλαδή να συμβάλλουν στην αναπαραγωγή αρνητικών προτύπων συμπεριφοράς που έχουμε βιώσει ως παιδιά, χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Παράλληλα, μπορούν να οδηγήσουν και σε συναισθηματική απόσταση απ’ τους άλλους ανθρώπους, καθώς προσπαθούμε να προστατευτούμε από πιθανό πόνο ή απόρριψη.
Σε αυτόν τον κόσμο των αναμνήσεων και των συναισθημάτων, είναι δύσκολο να διακρίνουμε την αίσθηση του παρελθόντος από την μελωδία του παρόντος. Κάθε αντίδραση, κάθε επιθυμία φέρει μέσα της το χαρτοφυλάκιο των παιδικών χρόνων, έτοιμο να ανατιναχθεί στο παρασκήνιο της ψυχής μας.
Το να αντικρούσουμε ανοιχτά τις πληγές του παρελθόντος μας και να δούμε πώς έχουν πλάσει τον ενήλικό μας, απαιτεί γενναίο βήμα. Είναι η αναζήτηση μιας βαθύτερης κατανόησης από την επιφανειακή αντίληψη των πραγμάτων και μιας αποδοχής που δεν περιορίζεται στη στιγμή. Είναι η ανακάλυψη του τρόπου με τον οποίο εκείνα τα παιδικά μας όνειρα και φόβοι εξακολουθούν να υπάρχουν βαθιά μέσα μας, σαν μια αθέατη παρουσία στην καρδιά μας, επηρεάζοντας την επιλογή μας για σύντροφο, τον τρόπο με τον οποίο εκφραζόμαστε, ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Η προσωπική αυτή αναζήτηση δημιουργεί μια σύνδεση με τον πυθμένα του εαυτού μας και τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνουμε την πραγματικότητα. Ας επιτρέψουμε, λοιπόν, στον εαυτό μας να απελευθερωθεί από τα παλιά μοντέλα συμπεριφοράς που μας έχουν προσδιορίσει, αντλώντας δύναμη από την ανακάλυψη των αδημοσίευτων ψυχικών μας τοπίων. Κρατώντας, συνάμα, μαζί μας τον αυτοσεβασμό και την αγάπη προς τον εαυτό μας, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη για διαμόρφωση της ζωής μας με τρόπο που θα αντανακλά την πραγματική μας ουσία.
Οι παιδικές μας στιγμές αποτελούν τον πυρήνα της ενήλικής μας πραγματικότητας.
Από την Έλενα Χριστοδουλάκη, Ψυχολόγο με μεταπτυχιακές σπουδές στην Συμβουλευτική Ψυχολογία, MSc.
*Aπαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή, χωρίς προηγούμενη άδεια της αρθρογράφου*
Βιβλιογραφία
Christianson, S. Å., & Lindholm, T. (1998). The fate of traumatic memories in childhood and adulthood. Development and Psychopathology, 10(4), 761-780.
Siegel, D. J. (2019). The Power of Showing Up: How Parental Presence Shapes Who Our Kids Become and How Their Brains Get Wired. Ballantine Books.
