Συνέντευξη με τη Ζωή Τηγανούρια: «Αυτή την περίοδο ο πολιτισμός είναι μια χύτρα που βράζει»

Με αφορμή τη Μέρα της Γυναίκας φιλοξενώ μια ταλαντούχα ύπαρξη, μια άξια εκπρόσωπο του γυναικείου φύλου. Γεννήθηκε στην Σαμοθράκη. Κατάγεται από οικογένεια μουσικών με αποτέλεσμα να μπει από νωρίς στα μουσικά πράγματα. Σπουδαία συνθέτρια και ακορντεονίστα. Έχει γράψει ολοκληρωμένα τραγούδια, ορχηστρικές συνθέσεις, soundtracks για τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ ενώ έχει εκπροσωπήσει την χώρα μας μέσω της τέχνης της στα πέρατα του κόσμου. Με αφορμή το τελευταίο της τραγούδι για την Επανάσταση του 1821, το Ζήτω Η Ελευθερία που ερμηνεύει ο Μπάμπης Τσέρτος, φιλοξενώ στο your e-articles την Ζωή Τηγανούρια.

-Γεννήθηκες και μεγάλωσες στη Σαμοθράκη. Ποιες είναι οι μνήμες σου;

Μόνο όμορφες μνήμες έχω από το νησί. Μια ζεστή οικογένεια και ένα όμορφο περιβάλλον. Ως παιδάκι έχω να θυμάμαι ξέγνοιαστα χρόνια παρέα με τον αδελφό μου στη φύση, στο σχολείο και μέσα σε όλα πολλή μουσική.

-Η πιο ισχυρή ανάμνηση που έχεις ως παιδί;

Μια φορά έκανα το λάθος να αντιγράψω στα αρχαία ελληνικά στη τρίτη γυμνασίου και με έπιασε στα πράσα ο καθηγητής. Ένιωσα απίστευτη ντροπή, ούτε να αντιγράψω δεν ήξερα. Αυτή η εμπειρία ήταν και η αιτία για την οποία αποφάσισα να ακολουθήσω την τρίτη δέσμη. Έγινα η καλύτερη μαθήτρια στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών και όλοι οι συμμαθητές ερχόντουσαν και τους έλεγα τις απαντήσεις σε οτιδήποτε ρωτούσε ο καθηγητής ή σε οποιαδήποτε άσκηση.

-Τι αποτέλεσε ερέθισμα να στραφείς στη μουσική;

Οι καταβολές της μουσικής από τον πατέρα μου, τον παππού μου και το ότι δε μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνει οτιδήποτε άλλο. Ήταν ξεκάθαρο στη ψυχή μου από μικρή ηλικία αυτό που ήθελα να κάνω στη ζωή μου.

-Έπαιξε ρόλο το γεγονός πως είσαι από οικογένεια παραδοσιακών μουσικών;

Πολύ μεγάλο ρόλο, όπως προανέφερα!

-Τι σημαίνει για σένα η μουσική;

Είναι ένα σύνολο αξιών. Ευγενίας, καλαισθησίας, αρμονίας, ήθους, ομορφιάς, χαλάρωσης, διασκέδασης και κάποιες φορές έμπνευσης. Με πολλή μουσική μεγάλωνα στα παιδικά μου χρόνια. Τελικά έγινε το χόμπι μου, το επάγγελμά μου, η αγάπη μου και αυτό που μετέπειτα μας ένωσε με τον άντρα μου μιας και ήταν η αφορμή μέσα από τη μουσική να γνωριστούμε.

-Είναι κομμάτι της καθημερινότητάς σου;

Υπάρχουν μέρες που δεν ασχολούμαι καθόλου με τη μουσική αλλά υπάρχουν και μέρες που δεν σταματάω να ασχολούμαι μαζί της. Μερικές φορές ξεχνάω και να φάω και κάποιες φορές ξεχνώ να κοιμηθώ.

-Πώς δημιουργήθηκε η αγάπη σου για το ακορντεόν;

Πολύ απλά όταν έπαιξα για πρώτη φορά ένιωσα αυτό το καρμικό δέσιμο μαζί του.

-Οι μουσικές σπουδές σου;

Ωδείο Σκαλκώτα όπου έκανα πιάνο μέχρι τη μέση, όπου πήρα το πτυχίο αρμονίας και αντίστιξης και κάποια μαθήματα κλασικού ακορντεόν που έκανα με τον Ηρακλή Βαβάτσικα για μια σχολική  χρόνια περίπου. Όλα τα υπόλοιπα προσωπική μελέτη και έρευνα.

-Τα συναισθήματα που γεννήθηκαν μέσα σου όταν βρέθηκες πρώτη φορά μπροστά σε κοινό;

Όμορφα συναισθήματα. Για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό βρέθηκα στο νησί όταν όντας 12 ετών έπαιξα με τον πατέρα μου αρμόνιο σε μπάλο. Έπειτα, όταν βρέθηκα στην Αθήνα και έπαιζα πάλι αρμόνιο με τους Κονιτοπουλαίους σε κέντρο διασκέδασης. Έπειτα, όταν έπαιξα ακορντεόν μαζί με τα μεγάλα ονόματα της δισκογραφίας, σε μεγάλες μουσικές σκηνές και σε συναυλίες. Φυσικά, το πιο έντονο συναίσθημα το ένιωσα όταν βγήκα για πρώτη φορά μαζί με τη δική μου πλέον ορχήστρα το 2005 σε μια μουσική σκηνή, το Χαμάμ και έπειτα το 2006 με τους Sensolatino κάνοντας τη πρώτη δική μου συναυλία στο Μύλο Θεσσαλονίκης. Ήμουν ο bandleader και τότε ένιωσα αυτή την αγάπη για τον κόσμο που σε παρακολουθεί και τον  σεβασμό απέναντι τους. Πρέπει αυτοί οι άνθρωποι να μείνουν ικανοποιημένοι από αυτό που εσύ τους προσφέρεις. Άρα διαισθάνθηκα και τη μεγάλη ευθύνη απέναντί τους.

-Στη πορεία των χρόνων άλλαξε αυτή η αίσθηση;

Όχι, δεν άλλαξε ποτέ. Ίσα-ίσα έγινε πιο έντονη και πιο μεγάλη η ευθύνη. Ο κόσμος έχει απαιτήσεις και θέλει να σε δει να εξελίσσεσαι, να βελτιώνεσαι και να προσφέρεις κάτι καινούργιο κάθε φορά. Κάποιες από τις πιο όμορφες παραστάσεις μου ήταν Μια βεντάλια από γυναίκες το 2015 όπου πραγματικά είδα το κοινό να εκστασιάζεται. Μετέπειτα, το project Αρώματα του κόσμου και Βυζαντινά Μύρα το 2015-2016 με την χορωδία ψαλτών και τον Αχιλλέα Χαλδαιάκη, καθηγητή βυζαντινής μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και λέκτορα και τους  Μαΐστρορες ψαλτικής τέχνης, όπου επίσης παρατήρησα την ίδια συγκίνηση στο βλέμματα του κοινού. Μετέπειτα, της μουσικοθεατρικής παράστασης που ετοιμάσαμε μαζί με τον Μάνο Αντωνίου στη σκηνοθεσία Έτσι είναι η Ζωή. Τέλος, η πιο πρόσφατη παράστασή μου Αφιέρωμα στον Στέλιο Καζαντζίδη με κουαρτέτο εγχόρδων που αγκάλιασε η κα Βάσω Καζαντζίδη, με τις κλασικές ενορχηστρώσεις για κουαρτέτο εγχόρδων της Λουΐζας Αντύπα.

-Τα ακούσματα που σε καθόρισαν ως συνθέτρια;  

Πάρα πολλά. Τα παραδοσιακά, τα λαϊκά ελληνικά ακούσματα, η ποπ μουσική, το Tango στοιχείο, η ρετρό, η τζαζ, η world, η κλασική μουσική.

-Οι φωνές που έχουν αποτυπωθεί στα αυτιά σου;  

Η Ίμα Σουμάκ, τραγουδίστρια σοπράνο από το Περού, με απίστευτο εύρος φωνής που ξεπερνούσε τις τέσσερεις οκτάβες.

-Από τι εμπνέεσαι;

Κυρίως από όμορφες στιγμές και σπανιότερα από λυπημένες στιγμές… 

-Με ποιο τρόπο γράφεις μουσική;  

Μπορεί να πλύνω πιάτα και να μου έρθει μια μελωδία. Μπορεί να κάθομαι στο πιάνο και παίζοντας να έρθει η έμπνευση. Άλλες φορές εξερευνώντας ήχους στον μουσικό υπολογιστή ή μελετώντας ακορντεόν. Εάν μιλάμε για τραγούδια και όχι ορχηστρικά κομμάτια διαβάζοντας έναν ωραίο στίχο, σχεδόν ταυτόχρονα τις περισσότερες φορές, τραγουδώ τη μελωδία.

-Η πιο αντιπροσωπευτική Συνεργασία;

Πολλές. Δε θα αναφέρω καμία να μην αδικήσω κάποια άλλη.

-Η δισκογραφική κατάθεση που σε εξέφρασε σε μέγιστο βαθμό; 

Το CD μου Zoe 06/09 που κυκλοφόρησε το 2009 τότε που ακόμη υπήρχε η αγορά των CDs και έχουν πουληθεί και πάρα πολλά CD αυτής της παραγωγής αλλά και το σάουντρακ του Δεληγιάννειου Παρθεναγωγείου σημαίνει πολλά για μένα.

-Το πιο αντιπροσωπευτικό τραγούδι που έχεις γράψει;

-Το Sweet life ορχηστρικό κομμάτι για πιάνο.

-O Ζωντανός ουρανός που πρόσφατα ερμήνευσε και ο διάσημος Ιρανός τραγουδιστής Roozbeh Nematollahi εκτός από τη Καίτη Γαρμπή, στο οποίο υπογράφω και τους στίχους.

 Γενοκτονία σε στίχους Π. Μπούρα που έφτασε ως το Προεδρικό Μέγαρο.

-Το Avec toi Zoe feat In Grid που έκανε πανευρωπαϊκή επιτυχία. To Σαμοθράκης βήμα τραγούδι του Μητροπολίτη κ.κ Άνθιμου που έγραψα για τη Πατρίδα μου με τη φωνή του Κώστα Τηγάνη Και του Πάτερ Β. Κολέτσα.

-Το Δυο χείλη κατακόκκινα τραγούδι τίτλων που έγραψα για το Δεληγιάννειο παρθεναγωγείο  με τη φωνή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου σε στίχους Χάρη Ρώμα.

-To Nostalgia ορχηστικό κομμάτι που έχει μπει σε συλλογή BUDDHA BAR.

-To Last Τango By Zoe που έχει μπει στην ταινία του Hollywood Tango Shalom που υπογράφω το όλο σάουντρακ και που ήταν η αφορμή (αυτό το κομμάτι) να μου κάνουν αυτή τη σπουδαία πρόταση. Η ταινία σήμερα αποσπά τις καλύτερες κριτικές σε φεστιβάλ κινηματογράφου και έχει πάρει ήδη τρία βραβεία, με πρώτο βραβείο καλύτερης κωμωδία σε φεστιβάλ του Μόντρεαλ. Πάρα πολλά άλλα κομμάτια μου με εκφράζουν. Δε θα ήταν ποτέ δυνατόν να είναι μόνο ένα κομμάτι μέσα σε αυτή τη πολύ-πολιτισμικότητα και την απεραντοσύνη της μουσικής που αγαπώ και πρεσβεύω με σεβασμό  διαφορετικών όπως βλέπετε στυλ. Κάθε φορά κάτι διαφορετικό σε συναισθήματα σε ενορχήστρωση σε πρωτοτυπία.

-Η εικόνα που έχεις διαμορφώσει για την ελληνική κοινωνία;

Είναι βασανισμένη κοινωνία. Βολοδέρνουμε μέσα στην μετριότητα και την προχειρότητα. Αντιστεκόμαστε σε οτιδήποτε ποιοτικό, αξιόλογο και ανώτερο γιατί μας προβληματίζει και μας φέρνει αντιμέτωπους με την αλήθεια κι το υποσυνείδητο στο οποίο δεν αρέσει να ταράσσουν τα στάσιμα  νερά του. Το υποσυνείδητο θέλει να μένει στο σκοτάδι του. Η αλήθεια μας  εκτοξεύει σε δύσκολα μονοπάτια, μη διαχειρίσιμα. Προτιμούμε να επαναπαυόμαστε στον ωχαδερφισμό και τη βόλεψή μας.

-Υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί;

Πολλά με ενοχλούν. Θα τελειώσει η συνέντευξη σε τρεις μέρες αν αρχίσω να περιγράφω τα κακώς κείμενα που κατά τη ταπεινή μου άποψη διαβλέπω. Θα σας παραπέμψω όμως σε δυο πολύ σχετικό βίντεο του Στέλιου Γενεράλη που τα λένε όλα μέσα σε 5 λεπτά.

https://www.youtube.com/watch?v=Z-3qpLtze6g&feature=emb_logo

https://www.youtube.com/watch?v=L6uuys6hz28.

Με εκφράζουν απόλυτα!

-Πώς αντιλαμβάνεσαι τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;

Δεδομένης της κατάστασης που βιώνουμε σήμερα και της οικονομικής κρίσης που έχει προηγηθεί τη προηγούμενη δεκαετία, νιώθω ότι θα έρθει μια μεγάλη οικονομική κατάρρευση-πτώχευση και με δυσκολία θα μπορέσει αυτή η χώρα να ξανασηκώσει κεφάλι. Πιστεύω όμως ότι θα συμβάλει σημαντικά η τέχνη προς μια ανοδική κατεύθυνση.

-Επηρέασε τους καλλιτέχνες ο κορωνοϊός;  

Τσαλάκωσε και εκμηδένισε τους καλλιτέχνες και τους έχει κάνει αόρατους. Τουλάχιστον τους έδωσε έναυσμα να δημιουργήσουν και πιστεύω ότι αυτό θα είναι μια σανίδα σωτηρίας για την μετά πανδημίας περίοδο. Ίσως όπως είπα πιο πάνω ο πολιτισμός και η τέχνη θα βοηθήσουν τη χώρα να ξανασηκώσει κεφάλι. Αυτή την περίοδο ο πολιτισμός είναι μια χύτρα που βράζει. Μοιραία κάποια στιγμή θα εκραγεί εφόσον κανείς δεν ανοίγει φυσιολογικά το καπάκι.

-Η στάση της Κυβέρνησης ήταν ανάλογη;

Πιστεύω έχουν γίνει αρκετά λάθη από τη κυβέρνηση μέσα από τη μεγάλη «τυπικότητα» στα μέτρα προστασίας στην οποία πολλές φορές χάθηκε η ουσία!

-Ποια η γνώμη σου για τα μουσικά ριάλιτι;  

Το σίγουρο είναι ότι δεν ενδιαφέρονται για την τύχη της τέχνης και την τύχη των διαγωνιζομένων. Είναι τηλεπαιχνίδια που εξυπηρετούν οικονομικά και διαφημιστικά συμφέροντα, όλων όσων ασχολούνται με αυτές τις τεράστιες παραγωγές-business.

-Τι παίζει ρόλο στη καθιέρωση ενός καλλιτέχνη; Η προσωπική δουλειά ή το ταλέντο;

Και τα δύο. Συν τη τύχη και τη συγκυρία. Και για τους ευνοημένους που ίσως και να μην έχουν ταλέντο παίζουν σπουδαίο ρόλο οι δυνατές γνωριμίες και οι οικονομικές πλάτες!

-Ποιο είναι το τραγούδι που περιγράφει την ζωή σου;  

Το «Έτσι Είναι Η Ζωή Μικρό Μου» του Κώστα Γιαννίδη το οποίο με επηρέασε τόσο που το κάναμε με τους συνεργάτες μου και μουσικοθεατρική παράσταση.

 -Ο δίσκος που λατρεύεις να ακούς;

The Cinematic Orchestra – Man with a movie camera. Το ξανάκουσα πρόσφατα και για αυτό το αναφέρω.

-Η ταινία που σε κάνει να τη παρακολουθείς κάθε φορά σαν πρώτη φορά;

Το Schindler’s List που σκηνοθέτησε ο Steven Allan Spielberg, Το εξπρές του μεσονυχτίου που σκηνοθέτησε ο Alan Parker και πολλές άλλες.

-Το βιβλίο που σε ταξιδεύει σε μαγικούς τόπους;

Ο κόσμος  της Σοφίας του Jostein Gaarder, Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Irvin Yalom, Η Αυτοβιογραφία ενός Γιόγκι του Παραμχάνσα Γιογκανάντα και πολλά άλλα.

-Πότε έκλαψες τελευταία φορά;

Δε θυμάμαι.

-Σε τι κατάσταση βρίσκεται η σημερινή δισκογραφία;

 Σε απελπιστική…

-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα;

Πολλοί, οι οποίοι είναι άφαντοι διότι τους καταπίνει η αφάνεια και η απληστία όσων είναι ναρκισσιστές και διεστραμμένοι. Όσων κατέχουν θέσεις εξουσίας και μπορούν να επιβάλλονται είτε εκβιάζοντας, είτε ασκώντας ψυχολογική καταπίεση. Και εδώ μιλάμε για μια μάστιγα που αυτή τη περίοδο είναι στην επικαιρότητα.

-Μπορούν να βρουν το δρόμο τους;  

Με δυσκολία εφόσον δε συμφωνήσουν να ξεπουληθούν.

-Πώς αντιλαμβάνεσαι τις αποκαλύψεις στο χώρο του θεάματος για τις παρενοχλήσεις εις βάρος των καλλιτεχνών;  

Είναι ένα δύσκολο κεφάλαιο. Είναι λεπτές οι ισορροπίες. Θέλει πολύ σεβασμό και πολύ λεπτό χειρισμό αυτό το ευαίσθητο θέμα. Και ασφαλώς αυστηρή τιμωρία στου βιαστές και στους εκβιαστές που βγαίνουν στην επιφάνεια μέσα από καταγγελίες. Υποστήριξη σε όσους έχουν τη δύναμη να βγάζουν στη φόρα σοβαρές καταστάσεις-καταγγελίες του παρελθόντος, σε βάρος της ψυχικής τους υγείας, η οποία κλονίζεται μέσα από την αναδρομή  αναβιώνοντας τη φρίκη και μέσα από την υπέρ έκθεση στα ΜΜΕ.

-Πιστεύεις στον Θεό;

 Ασφαλώς.

-Το καταφύγιό σου;

 Η ζεστασιά της σπιτικής οικογενειακής ατμόσφαιρας. 

-Ο μεγάλος σου φόβος;

 Δεν έχω σκεφτεί… 

-Πώς λειτουργείς υπό το καθεστώς του έρωτα;  

Σε όλη μου τη ζωή πριν το γάμο μου θεωρώ ότι ήταν υπό έλεγχο ο έρωτας με τις συνηθισμένες χαρές και λύπες του. Η σχέση με τον άντρα μου απελευθέρωσε αυτή τη κρατημένη διάθεση διότι στο πρόσωπό του βρήκα όλα όσα ήθελα ξεπερνώντας και τις προσδοκίες μου.   

-Πότε ένιωσες την ευτυχία;

Όταν παντρεύτηκα και όταν γέννησα. Ασφαλώς και κάθε φορά που βλέπουμε τους δικούς μου ανθρώπους να χαίρονται. 

-Τι άνθρωπος είναι η Ζωή Τηγανούρια;

Ένας κανονικός άνθρωπος με όλες τις φυσιολογικές ανθρώπινες αντιδράσεις στη καθημερινότητά της.

-Το μεγάλο σου πλεονέκτημα;

Συγχωρώ εύκολα. Και απεχθάνομαι το «τουπέ», αυτό που σε καθιστά  απρόσιτο και απόμακρο. Τα θεωρώ δήθεν και μικροπρέπειες όλα αυτά και με μεγάλη δόση ανασφάλειας που προσπαθεί κάποιος περίτεχνα να τη καλύψει μέσα από τέτοια συμπεριφορά!

-Το μεγάλο σου μειονέκτημα;

Φωνάζω όταν νευριάζω και χάνω το δίκιο μου.

-Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα άλλαζες;  

Πολλά αλλά τι νόημα έχει; Κοιτάω μόνο μπροστά… 

-Πώς φαντάζεσαι τη τελευταία μέρα σου στη γη;  

Δεν την έχω φανταστεί… Αλλά ας τολμήσω να το κάνω για πρώτη φορά. Ίσως ντυμένη με τον πράσινο μανδύα της. Φαντάζομαι όλη τη γη καταπράσινη, με πολύχρωμα λουλούδια, γεμάτη ευωδιές και καλοσύνη. Με όλα τα όντα έτοιμα να ξαναγεννηθούν χωρίς, κακία, μίσος, ζήλια, ανταγωνισμό, διαφθορά, συμφέροντα, απληστία, αλαζονεία και υπέρμετρη υπερηφάνεια. Χωρίς πολέμους, χωρίς σκουπίδια και με πεντακάθαρες θάλασσες. Χωρίς ίχνος ασχήμιας. Πάνω απ’ όλα τη φαντάζομαι χωρίς πόνο, χωρίς αρρώστιες και τη θλίψη του αποχωρισμού. Κοινώς, έναν  παραδεισένιο πλανήτη στον οποίο η Εύα δεν θα παράκουγε τις εντολές του Θεού, τρώγοντας με τη παρότρυνση του όφη το μήλο.

-Τα όνειρά σου για το μέλλον;  

Δε τα φανερώνω. 

-Ετοιμάζεις κάτι αυτή περίοδο;

Ναι, ετοίμασα ένα ολοκαίνουριο τραγούδι για την επανάσταση του 1821 το οποίο ερμηνεύει καταπληκτικά ο Μπάμπης Τσέρτος, γνωστός και πολύ αγαπημένος τραγουδιστής. Κυκλοφόρησε 22 Φεβρουαρίου, μαζί με την επέτειο 200 ετών από την έναρξης της επανάστασης. Τους υπέροχους στίχους έχει γράψει ο Τάσος Θεοδωρακόπουλος, ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει και το εξώφυλλο του ψηφιακού CD και ήταν δική του η ιδέα ενός τραγουδιού επετειακού την οποία ενστερνίστηκα. Είναι στα σκαριά και άλλες παραγωγές και συνεργασίες από την εταιρία μου. Επίσης, έχω κάνει μουσική επένδυση σε ντοκιμαντέρ του Mega για την επανάσταση του 1821 το οποίο θα αρχίζει να προβάλλεται από το Μάρτιο!

-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;

Να κυνηγά καθημερινά το όνειρό του σε πείσμα όλων των εμποδίων που θα συναντάει. Nα οραματίζεται μόνο το φως διότι το σύμπαν, o Θεός ακούει τις σκέψεις μας, βλέπει τα οράματα μας και μας ακούει εάν τον επικαλούμαστε με τη καρδιά καθαρή. Ακολουθεί τις επιθυμίες μας, οπότε προσοχή τι ευχόμαστε, τι σκεφτόμαστε, τι λέμε, τι πράττουμε και τι νιώθουμε διότι όλα φωτογραφίζουν το μέλλον μας.

Σε ευχαριστώ Ζωή για την επικοινωνία μας.

Και εγώ σε ευχαριστώ για την πλούσια συνέντευξη!

Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο

Αποτυχημένος φοιτητής Κοινωνικής Θεολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποτυχημένος φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Ερασιτέχνης ραδιοφωνικός παραγωγός και αρθρογράφος. Συλλέκτης βινυλίων, κόμικς και βιβλίων. Λάτρης της ινδικής κουζίνας και του κόκκινου κρασιού. Με το γράψιμο έχω μια ιδιαίτερη σχέση. Όταν γράφω θέλω η σκέψη που ξεκινάει από εμένα να ολοκληρώνεται από τον αναγνώστη...